Attempts at active protection of Inonotus obliquus by inoculating birches with its mycelium

• Autorzy: Pietka J.

Warianty tytułu

PL

Próby ochrony czynnej Inonotus obliquus przez szczepienie brzóz jego grzybnią

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Practical application of active protection methods of Inonotus obliquus(Fr.) Pilát. was examined. Thirty live birches and 15 birch stem sections were artificially inoculated with the fungal mycelium in the Mińsk Forest District (E Poland). The mycelium of I. obliquus was not recorded in the felled test trees and birch stem sections upon the completion of the experiment. Artificial introduction of I. obliquusin the natural environment faces significant problems caused by strong competition from other birch wood-decay fungi. As in vitrostudies show (individual biotic effect determination), the fungi examined, occurring on birch trees in nature, are dominant species in relation to I. obliquus.

PL

Błyskoporek podkorowy (włóknouszek ukośny) Inonotus obliquus(Fr.) Pilát. to niezbyt częsty grzyb pasożytniczy rozwijający się w Polsce przede wszystkim na brzozach, powodując rozległą białą zgniliznę drewna. Po kilku latach sprawca wytwarza na żywych drzewach, z reguły w miejscach pierwotnej infekcji owocniki wegetatywne, przybierające kształty nieregularnych czarnych brył (guzów, czyrów). Odpowiednio przyrządzony wyciąg z owocników wegetatywnych wykazuje właściwości lecznicze. W wielu krajach do tej pory owocniki te stosowane są bardzo szeroko, na wiele różnych schorzeń. I. obliquusw 2004 roku objęty został w Polsce ochroną częściową, znajduje się również na „Czerwonej liście grzybów wielkoowocnikowych zagrożonych w Polsce”, gdzie zapisany jest w kategorii R – gatunków rzadkich. W pracy tej starano się ustalić, czy istnieje możliwość sztucznej infekcji żywych drzew i martwego drewna brzozowego grzybnią I. obliquuspozyskaną w warunkach naturalnych i wyhodowaną w warunkach laboratoryjnych. Badano również stosunki biotyczne pomiędzy I. obliquusa wybranymi grzybami występującymi na brzozie, w celu ustalenia w jakim stopniu stanowią konkurencję i czynnik ograniczający dla wzrostu grzybniI. obliquus. W 1999 roku zaszczepiono 30 żywych brzóz oraz 15 wałków brzozowych inokulatami z grzybnią na terenie Nadleśnictwa Mińsk. Po 3 latach zlikwidowano doświadczenie dotyczące wałków. Okazało się, iż martwe drewno brzozowe było naturalnie kolonizowane przez pospolite gatunki saprotroficzne: Trametes versicolor, Stereum hirsutum, Bjerkandera adusta. Pozyskano również 2 drzewa żyjące (z 30 zaszczepionych). W kabinie szczepień z przywiezionych fragmentów drewna wyjmowano pierwotne inokulum oraz pobierano wycinki z odległości 1 cm od miejsca inokulacji, które następnie kładziono na pożywkę agarowo-brzeczkową w płytkach Petriego. W przypadku zauważalnej zgnilizny wycinki drewna pobierano z kolejnych odległości wzdłuż osi pnia, co 2 cm. W ściętych drzewach próbnych oraz wałkach brzozowych nie stwierdzono obecności grzybni I. obliquus. Próby sztucznego wprowadzania I. obliquusdo środowiska naturalnego napotykają na duże problemy związane z silną konkurencją innych grzybów rozkładających drewno brzozowe oraz prawdopodobnie z innych powodów, nie do końca rozeznanych w tych doświadczeniach. Stwierdzono, iż w pniach ściętych drzew próbnych wytworzyła się wyraźna, ciemno zabarwiona fałszywa twardziel o zarysie gwiaździstym, której ramiona pokrywały się z miejscami wykonania nawiertów. Wyniki badań laboratoryjnych dotyczące indywidualnych efektów biotycznych pomiędzy różnymi grzybami rozkładającymi drewno brzozowe pokazują, iż I. obliquus jest gatunkiem ograniczanym. Przeprowadzone badania wskazały, iż zastosowane metody nie dają praktycznych możliwości czynnej ochrony Inonotus obliquus. Należy poszukiwać innych metod sztucznego szczepienia brzóz.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Mycologica
• Rocznik: 2006
• Tom: 41
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.305-312,fig.,ref.

Twórcy

autor

Pietka J.

• Department of Mycology and Forest Phytopathology, Warsaw Agricultural University, Nowoursynowska 159, 02-776 Warsaw, Poland

Bibliografia

• Bondarceva M. A., Parmasto É. Ch. 1986. Opredelitel΄ gribov SSSR. Porjadok Afilloforovye. Leningrad, Nauka.
• C a r t w r i g h t K. S. G., F i ndlay W. P. K. 1951. Rozkład i konserwacja drewna. PWRiL, Warszawa.
• Č e r n ý A. 1976. Lesnická fytopatologie. Státni zemĕdĕlské nakladatelstvi, Praha.
• D o m a ń s k i S. 1965. Flora Polska. Grzyby (Fungi) 2: Basidiomycetes. Aphyllophorales. PolyporaceaeI. MucronoporaceaeI, PWN, Warszawa.
• Dz.U.2004.168.1765. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną.
• Gammerman A. F., Kadaev G. N., Šupinskaja M. D., Jacenko-Chmelevskij A. A. 1975. Lekarstvennye rastenija. Vysšaja Škola, Moskva.
• Grochowski W. 1992. Włóknouszek ukośny w przyrodzie i medycynie. Głos Lasu, 12: 28-29.
• Grzywacz A., Bujakiewicz A., Ławrynowicz M., Wojewoda W. 1997. Monitoring przyrody żywej. Grzyby wielkoowocnikowe. Warszawa, (msc.).
• Kotlaba F. 1984. Zemĕpisne rozšiřeni a ekologie chorošu (Polyporales s. l.) v Československu. Academia Praha.
• K r z y s i k F. 1974. Nauka o drewnie. PWN, Warszawa.
• Ł a w r y n o w i c z M. 2000. Podstawy monitoringu grzybów w Polsce (In:) M. L i siewska, M. Ławryn o w i c z (eds). Monitoring grzybów. Polskie Towarzystwo Botaniczne, Poznań-Łódź: 9–15.
• Łuszczyński J. 2002. Preliminary red list of Basidiomycetes in the Góry Świętokrzyskie Mts (Poland).
• Polish Botanical Journal 47 (2): 183–193.
• Ma ń k a K., S t u b e T. 1952. Występujący na brzozach grzyb Poria obliqua(Pers.) Bres. i jego rozwój na sztucznych pożywkach. Acta Soc. Bot. Pol., 21: 517–536.
• Ma ń k a K. 1974. Zbiorowiska grzybów jako kryterium oceny wpływu środowiska na choroby roślin. Phytopathologia Polonica. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, PWN. 160: 9–135.
• Ma ń k a M. 1999. Taksonomia i fitopatologiczna funkcja saprofitycznych grzybów glebowych środowiska leśnego. Zeszyty Naukowe AR w Krakowie, 63.
• O ż a r o w s k i A. (ed.) 1980. Ziołolecznictwo. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa.
• Piaskowski S. 1957. Wstępne badania nad otrzymywaniem i zastosowaniem preparatów z czarnej huby brzozowej w przypadkach nowotworów złośliwych u ludzi. Sylwan CI, 10: 5–12.
• P i ę t k a J., G r z y w a c z A. 2005. In situinoculation of larch with the threatened wood-decay fungus Fomitopsis officinalis(Basidiomycota) – experimental studies. Polish Botanical Journal 50 (2): 225–231.
• Przesław B. 1985. Biologia włóknouszka ukośnego (Inonotus obliquus) i jego występowanie w drzewostanach brzozowych. Master’s thesis (msc.). Katedra Ochrony Lasu i Ekologii SGGW, Warszawa.
• Ryvarden L., Gilbertson R. L. 1993. European Polypores. Part 1,2. Fungiflora, Oslo.
• Sautin V. I., Fomina V.I., Valova Z.G. 1984. Dary našich lesov. Izdatel΄stvo Polymja, Minsk.
• S c h w a r z e F. W. M. R., E n g e l s J., Ma t t h e c k C. 2000. Fungal Strategies of Wood Decay in Trees.
• Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, New York.
• Semenkova I. G., S o k o l o v a É. S. 1992. Lesnaja fitopatologija. Ékologija, Moskva.
• S i n a d s k i j J. V. 1973. Bereza eë vrediteli i bolezni. Izdatel΄stvo Nauka, Moskva.
• Tyszkiewicz Z., Ma ń k a M. 1999. Wpływ zbiorowisk grzybów glebowych dwu grądów na wzrost in vitropotencjalnych patogenów korzeni drzew. Zeszyty Naukowe AR w Krakowie 63.
• Vanin S. I. 1955. Lesnaja fitopatologija. Goslesbymizdat, Moskva – Leningrad.
• Wo j e w o d a W. 1999. Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych Górnego Śląska. Raporty Opinie 4,
• Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. 3. Katowice
• Wojewoda W., Ławrynowicz M. 2006. Red list of macrofungi in Poland. (In:) Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z. Szeląg (eds). Red list of plants and fungi in Poland. W. Szafer Inst. Bot., Pol. Acad. Sci., Kraków: 55–70.
• Zabel R. A. 1947. Poria obliquaon dying beech. Phytopathology 37: 189–190.

Uwagi

Rekord w opracowaniu