PL
Cel artykułu: odpowiedź na pytanie: jak ewoluowały systemy franchisingowe (ich elementy i relacje, rozwiązania organizacyjno-zarządcze, warunki sprawnego działania) w zmiennych warunkach otoczenia w Polsce? Rodzaj wykorzystywanej metody badawczej: podłużne studium przypadku zastosowane do pięciu organizacji stosujących franchising i działających w latach 1991-2016 w Polsce. Podejścia badawcze: ewolucyjne, systemowe i praktyczne. Główne wyniki badań: organizacje franchisingowe kształtowały się zgodnie z modelami działania i ewolucji. Jeżeli nie zaadaptowały się, przestawały sprawnie działać lub przechodziły do alternatywnych form: agencji, dzierżawy czy licencji. Wnioski: systemy franchisingowe przechodzą przez cykle ewolucyjne. Aby zwiększyć prawdopodobieństwo ich sprawnego działania należy doprowadzić do koniunkcji i dopasowania następujących elementów: otoczenie/organizacja, akcja/reakcja, wspólne cele, funkcjonalny podział pracy, więzi, kontrola i kierownictwo. Implikacje praktyczne i społeczne: możliwość kontroli systemów franchisingowych. Odkryto ich nowe funkcje, ścieżki rozwoju, rolę podziału pracy i kultury, aspekt społeczny „być użytecznym”.
EN
Purpose: to answer the question: What was the evolution of franchising systems (their elements and relations, organisation-management solutions, conditions for an effective action) working in changing circumstances in Poland? Research method: longitudinal case study applied to five organisations using franchising and functioning in the period 1991 - 2016 in Poland. Methodology approach: evolutionary, systemic and practical approach. Findings: franchise organisations were shaped in accordance to the models of work and evolution. If there were no adaptation to evolution powers, the franchise systems functioned not efficiently or shifted to alternative forms: agency, tenancy or licence. Research implications: franchising systems pass through evolution cycles. To increase probability of their effective action it should be brought to conjunction and match of the following elements: environment/organisation, action/reaction, common objectives, functional division of work, links, control, and direction. Practical and social implications: the possibility to control franchising systems. There were discovered their new functions, paths of development, the role of division of work and culture, the social aspect “to be useful”.
RU
Формулировка цели статьи: ответить на вопрос: Как эволюировали франчайзинговые системы (их элементы и связи, организационно-управленческие решения, условия эффективного действия) в изменяющихся условиях окружающей среды в Польше? Вид используемого исследовательского метода: лонгитюдный анализ конкретного случая, примененный по отношению к пяти организациям, применяющим франчайзинг и действующим в 1991 - 2016 гг. в Польше. Исследовательский подход: эволюционный, системный и практический. Основные результаты изучения: франчайзинговые организации формировались в соответствии с моделями действия и эволюции. Если они не приспособились, переставали четко действовать или переключались на альтернативные формы: агентства, аренды или лицензии. Выводы: франчайзинговые системы проходят эволюционные циклы. Чтобы повысить вероятность их четкого действия, следует привести к конъюнкции и приспособлению следующих элементов: окружающая среда-организация, акция-реакция, общие цели, функциональное разделение труда, узы, контроль и управление. Практические и социальные импликации: возможность контроля за франчайзинговыми системами. Открыли новые их функции, пути развития, роль разделения труда и культуры, социальный аспект «быть пригодным».