Klimatyczne przyczyny krótkookresowych reakcji przyrostowych jodły pospolitej z pogórza oraz regla dolnego

• Autorzy: Wilczynski S. , Szymanski N. , Kolbut L.

Warianty tytułu

EN

Climatic drivers of short-term increment reactions of silver fir in the foothills and the lower montane forest zone

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The aim of this study was to i) determine similarities and differences in the increment reaction of silver firs growing at different elevation, ii) identify climatic factors, which caused these response, and iii) determine dendroclimatic zones and identify a site, where a tree grew on the basis of tree−ring widths series. Studied stands were located in the Ustroń Forest District at the elevation of: 500−550 m a.s.l. (foothill zone, 18°59 E, 49°43 N) and 800−850 m a.s.l. (lower montane forest zone, 18°58 E, 49°43 N). In each stand 20 dominant firs were selected and one increment core per tree was taken. Tree−ring widths (fig. 1) were transformed into annual sensitivity index (fig. 2). Principal component analysis was used to reduce a number of original variables and classify the tree−ring series. Response function analysis was used to determine climate−radial increment relationships. The standardized series of firs on both sites were different in terms of the climate influence (fig. 3). The analysed trees responded differently to solar and thermal conditions in previous autumn and current summer as well as to pluvial conditions at the beginning of winter and in the second half of summer. The investigated firs had also common increment characteristics. The trees from both sites responded similarly to thermal, solar and pluvial conditions in February, solar and pluvial conditions in May and temperature in winter and summer (fig. 4). Climatic signal of each elevation zone was recorded by each tree and depended on the climatic conditions in given area. On the basis of standardized tree−ring series, dendroclimatic regionalization can be created and the stand, where a tree grew, can be identified.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; drzewa lesne; jodla pospolita; Abies alba; dendroklimatologia; przyrosty radialne; reakcje przyrostowe; czynniki klimatyczne; pogorze; regiel dolny; Nadlesnictwo Ustron

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2015
• Tom: 159
• Numer: 05
• Opis fizyczny: s.372-380,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wilczynski S.

• Zakład Ochrony Lasu, Entomologii i Klimatologii Leśnej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

autor

Szymanski N.

• Zakład Ochrony Lasu, Entomologii i Klimatologii Leśnej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

autor

Kolbut L.

• Zakład Ochrony Lasu, Entomologii i Klimatologii Leśnej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

Bibliografia

• Beuntgen U., Brazdil R., Frank D., Esper J. 2009. Three centuries of Slovakian drought dynamics. Climate Dynamics. doi: 10.1007/s00382−009−0563−2.
• Bijak S. 2010. Tree−ring chronology of silver fir and its dependence on climate of the Kaszubskie Lakeland (northern Poland). Geochronometria 35: 91−94.
• Bronisz A., Bijak S., Bronisz K. 2010. Dendroklimatologiczna charakterystyka jodły pospolitej (Abies alba Mill. ) na terenie Gór Świętokrzyskich. Sylwan 154 (7): 463−470.
• Carrer M., Urbinati C. 2004. Age−dependent tree−ring growth responses to climate in Larix decidua and Pinus cembra. Ecology 85 (3): 730−740.
• Chałupka W., Giertych M., Królikowski Z. 1975. The effect of cone crops on growth in Norway spruce (Picea abies (L.) Karst.). Arbor. Kórnickie 20: 201−212.
• Chałupka W., Giertych M., Królikowski Z. 1976. The effect of cone crops on growth in Scots pine on tree diameter increment. Arbor. Kórnickie 21: 361−366.
• Douglass A. E. 1920. Evidence of climate effects in the annual rings of trees. Ecology 1: 24−32.
• Eis S. 1970. Reproduction and reproductive irregularities of Abies lasiocarpa and Abies grandis. Can. J. Bot. 48 (1): 141−143.
• Eis S. 1973. Cone production of Douglas Fir and Grand Fir and its climatic requirements. Can. J. For. Res. 3 (1): 61−70.
• Eis S., Garman E. H., Ebell R. F. 1965. Relation between cone production and diameter increment of Douglas Fir (Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco), Grand Fir (Abies grandis (Dougl.) Lindl), and Western White Pine (Pinus monticola Dougl.). Can. J. Bot. 43: 1553−1559.
• Ermich K. 1955. Zależność przyrostu drzew w Tatrach od wahań klimatycznych. Acta Soc. Bot. Polon 24 (2): 245−273.
• Ermich K. 1960. O sezonowym przebiegu czynności miazgi i tworzenia słoja rocznego u Fagus silvatica L. i Abies alba Mill. Rocz. Dendrol. PTB 14: 101−109.
• Ermich K. 1963. The inception and the end of the annual tree ring formation in Fagus silvatica L., Abies alba Mill., and Picea excelsa Lk. in Tatra Mountains. Ekologia Polska A 11 (13): 311−336.
• Feliksik E. 1990. Badania dendroklimatologiczne dotyczące jodły (Abies alba Mill.) występującej na obszarze Polski. Zesz. Nauk. AR w Krakowie 151.
• Feliksik E., Wilczyński S. 2008. Sygnał klimatyczny w słojach Picea sitchensis (Bong.) Carr. oraz Pseudotsuga menziesii (Mirb.). Sylwan 152 (6): 3−13.
• Feliksik E., Wilczyński S., Podlaski R. 2000. Wpływ warunków termiczno−pluwialnych na wielkość przyrostów radialnych sosny (Pinus sylvestris L.), jodły (Abies alba Mill.) i buka (Fagus sylvatica L.) ze Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Sylwan 144 (9): 53−63.
• Fritts H. C. 1976. Tree Rings and Climate. Academic Press, London.
• Hoffmann K., Beuntgen U., Kynel T., Brazdsil R., Esper J. 2009. On the potential of fir width data for summer drought reconstruction in southern Moravia, Czech Republic. W: Kaczka R. J. i in. [red.]. TRACE – Tree Rings in Archeology, Climatology and Ecology 7: 57−63.
• Holmes R. L. 1983. Computer−assisted quality control in tree−ring dating and measurement. Tree−Ring Bull. 43: 69−78.
• Kaczka R. J., Wiórkowski S., Czajka B., Skrzydłowski T. 2012. Zmiany wrażliwości klimatycznej jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w naturalnym lesie dolnoreglowym w Tatrach Polskich. SiM CEPL, Rogów 14 (30): 111−117.
• Koprowski M., Gławęda M. 2007. Dendrochronologiczna analiza przyrostów rocznych jodły pospolitej (Abies alba Mill.) na Pojezierzu Olsztyńskim (Nadleśnictwo Wichrowo). Sylwan 151 (11): 35−40.
• Lough J. M., Holmes R. L. 1989. Program RESPO modified for the DPL. Australian Institute of Marine Science, Townsville.
• Müller−Stoll H. 1951. Vergleichende untersuchungen über die Abchängigkeit der Jahrringfolge von Holzart, Standort und Klima. Bibl. Bot. 122.
• Wigley T. M. L., Briffa K. R., Jones P. D. 1984. On the Average Value of Correlated Time Series, with Applications in Dendroclimatology and Hydrometeorology. Journal of Applied Meteorology and Climatology 23: 201−213.
• Wilczyński S. 2010. Uwarunkowania przyrostu radialnego wybranych gatunków drzew z Wyżyny Kieleckiej w świetle analiz dendrochronologicznych. Zesz. Naukowe UR w Krakowie, Rozprawy 464 (341).
• Wilczyński S. 2013a. Krótkookresowe reakcje przyrostowe jodły, świerka i sosny rosnących w jednorodnych warunkach siedliskowych. Sylwan 157 (6): 442−452.
• Wilczyński S. 2013b. Przyczyny krótkookresowych reakcji przyrostowych sosen z różnych siedlisk. Sylwan 157 (9): 662−670.
• Wilczyński S., Szymański N. 2014. Pionowe strefy oraz piętra dendroklimatyczne w Beskidach Zachodnich. Sylwan 158 (6): 463−472.
• Wilczyński S., Szymański N., Wertz B., Muter E. 2014. Wpływ wieku na odpowiedź przyrostową drzew na czynnik klimatyczny na przykładzie modrzewia europejskiego. SiM CEPL, Rogów 16 (40): 257−265.
• Wilczyński S., Wertz B. 2012. Sygnał klimatyczny w seriach przyrostów radialnych drzew na przykładzie jodły pospolitej i modrzewia europejskiego. SiM CEPL, Rogów 14 (30): 66−74.
• Yu G., Liu Y., Wang X. 2008. Age−dependent tree−ring growth responses to climate in Qilian juniper (Sabina przewalskii Kom.). Trees. doi:10.1007/s00468−007−0170−y.