Walory geologiczne rezerwatu przyrody "Las Gościbia" (Beskid Makowski, Karpaty fliszowe)

• Autorzy: Stadnik R. , Waskowska A. , Miskiewicz K.

Warianty tytułu

EN

Geological values of the nature reserve "Las Goscibia" (the Beskid Makowski Mts., Flysch Carpathians)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rezerwat „Las Gościbia” został utworzony ze względu na ochronę unikatowego ekosystemu leśnego. Na jego terenie znajduje się wiele naturalnych odsłonięć skalnych, występujących w głęboko wciętych dolinach potoku Gościbia i jego dopływów. W odkrywkach tych można obserwować ciągły, niezaburzony profil najmłodszych utworów (górny eocen–oligocen) strefy tektoniczno- -facjalnej Siar płaszczowiny magurskiej, reprezentowany przez łupki zembrzyckie (łupki margliste z pojedynczymi ławicami piaskowców) oraz piaskowce z Wątkowej (piaskowce glaukonitowe i łupki margliste). Walory geologicznie i geomorfologiczne sprawiają, że jest to interesujący obszar nie tylko pod względem florystycznym

EN

Most of the important areas and sites in the Carpathian Mts. in Poland are protected due to floral and faunal aspects. In a number of them, interesting objects of geological and geomorphological importance are situated, whose description and documentation was not included. Comprehensive characterization of the area will highlight many important aspects hitherto neglected. The forest reserve “Las Gościbia” is one of such areas, established due to the presence of a unique fragment of Carpathian beech in the upper parts of the mountain stream. Apart from the above-mentioned ecological values of the nature reserve, there are numerous, very well visible geosites in a natural rocky outcrop exposing the profile of the flysch deposits and interesting morphology of the stream valleys. The reserve “Las Gościbia” is located in the marginal part of the Magura Nappe in the Siary zone (Western Flysch Carpathians). In this region, there is a complete, typical profile representing the deposits from the Middle Eocene to Oligocene. Within the reserve, many outcrops reveal rocks representing the Zembrzyce Shale member and the Wątkowa Sandstone Member. The Zembrzyce Member is composed of beige marls, rarely muddy or clayey shales. Marly complexes are intercalated with siliceous sandstone, usually medium- and thick-bedded. In the Wątkowa Member, the contribution of glauconitic, thick-bedded sandstones increases; they occur in thick complexes, intercalated with marls. Geomorphology it is closely related to the type of sediment presents in the substrate, the shape of the valleys, the number and distribution of cascades and waterfalls

Słowa kluczowe

PL

Beskid Makowski; Karpaty Zewnetrzne; rezerwaty przyrody; rezerwat Las Goscibia; walory przyrodnicze; przyroda nieozywiona; budowa geologiczna; odsloniecia; plaszczowina magurska; geologia; geomorfologia

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2011
• Tom: 67
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.330-339,rys.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Stadnik R.

• Katedra Geologii Ogólnej, Ochrony Środowiska i Geoturystyki, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, al.Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Waskowska A.

autor

Miskiewicz K.

Bibliografia

• Alexandrowicz Z. 2006. Framework of European geosites in Poland. Nature Conserv. 62: 63-87.
• Alexandrowicz Z. 2007. Geoochrona w ujęciu narodowym, europejskim i światowym (ze szczególnym uwzględnieniem Polski). Biuletyn PIG 425: 16-26.
• Alexandrowicz Z. 2008. Geoconservation in Poland for progress of long-lasting development. Prz. Geol. 56: 579-583.
• Alexandrowicz Z. (red.), Denisiuk Z., Michalik S., Bolland A., Czemerda A., Józefko U., Zabierowska D. 1989. Ochrona przyrody i krajobrazu Karpat polskich. Studia Naturae, ser. B, 33: 1-239.
• Alexandrowicz Z., Margielewski W, Perzanowska J. 2003. European ecological network Natura 2000 in relation to landslide areas diversity: a case study in the Polish Carpathians. Ekologia (Bratislava) 22 (4): 404-423.
• Alexandrowicz Z. (red.), Margielewski W, Urban J., Gonera M. 1996. Geoochrona Beskidu Sądeckiego i Kotliny Sądeckiej. Studia Naturae 42: 1-148.
• Alexandrowicz Z., Poprawa D. (red.) 2000. Ochrona georóżnorodności w polskich Karpatach. PIG, Warszawa.
• Bieda F. 1966. Duże otwornice z eocenu serii magurskiej okolic Babiej Góry. Przewodnik 39 Zjazdu PTG, Babia Góra: 59-70.
• Birkenmajer K., Dudziak J. 1988. Nannoplankton dating of the terminal flysch deposits (Oligo- cene) in the Magura basin, Outer Carpathians. Bull. Pol. Acad. Sci., Earth. Sci. 36: 1-13.
• Blaicher J. 1961. Poziom wapiennej mikrofauny w górnym eocenie serii magurskiej. Biul. Inst. Geol. 166: 5-59.
• Burtan J. 1964. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000, arkusz Myślenice. Wydanie tymczasowe, PIG.
• Burtan J., Szymakowska F. 1964. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000, arkusz Osielec. Wydanie tymczasowe 1:50 000, ark. Osielec, IG.
• Cieszkowski M., Golonka J., Waśkowska-Oliwa A., Chrustek M. 2006. Budowa geologiczna rejonu Sucha Beskidzka-Świnna Poręba (polskie Karpaty fliszowe). Zesz. Nauk. AGH, Geologia 32: 155-201.
• Dubiel E., Gawroński S., Ślizowski J. 1995. Roślinność projektowanego rezerwatu przyrody „Las Gościbia” w Beskidzie Średnim. Ochr. Przyr. 52: 123-144.
• Gonera M. 2005. Zabytki przyrody nieożywionej, czyli dobro nie powszechnego użytku. Prz. Geol. 53: 199-204.
• Jednorowska A. 1966. Zespoły małych otwornic w warstwach jednostki magurskiej rejonu Babiej Góry i ich znaczenie stratygraficzne. Przewodnik 39 Zjazdu PTG, Babia Góra: 71-90.
• Książkiewicz M. 1935. Budowa brzeżnych mas magurskich między Sułkowicami a Suchą. Rocz. PTG 11: 104-122.
• Książkiewicz M. 1951a. Ogólna mapa geologiczna Polski, ark. Wadowice, 1:50 000. PIG, Warszawa.
• Książkiewicz M. 1951b. Objaśnienie arkusza Wadowice. Ogólna mapa geologiczna Polski, 1:50 000. PIG, Warszawa.
• Książkiewicz M. 1958. Stratygrafia serii magurskiej w Beskidzie Średnim. Biuletyn IG 135.
• Książkiewicz M. 1966. Przyczynki do geologii Karpat Wadowickich. Cz. 1. Rocz. PTG 36 (4): 395-406.
• Leszczyński S., Malata E. 2002. Sedimentary conditions in the Siary zone of Magura basin (Carpathians) in the Late Eocene-early Oligocene. Ann. Soc. Geol. Pol. 72: 201-239.
• Margielewski W., Alexandrowicz Z. 2004. Diversity of landslide morphology as a part of geoconservation pattern in the Polish Carpathians. Pol. Geol. Inst. Special Paper 13: 65-71.
• Miśkiewicz K., Doktor M., Słomka T. 2007. Naukowe podstawy geoturystyki - zarys problematyki. Geoturystyka 4 (11): 3-12.
• Miśkiewicz K. 2009. Geoturystyka na obszarach chronionych Karpat polskich - stan obecny i perspektywy rozwoju na wybranych przykładach. Rozprawa doktorska. AGH w Krakowie im. St. Staszica. Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska.
• Ostafin K. 2005. Waloryzacja przyrodniczo-krajobrazowa rezerwatu „Las Gościbia” w Beskidzie Średnim. Chrońmy Przyr. Ojcz. 61 (4): 24-33.
• Oszczypko-Clowes M. 2001. The nannofossils biostratigraphy of the youngest deposits of the Magura Nappe (East of the Skawa river, Polish flysch Carpathians) and their palaeoenviron- mental conditions. Ann. Soc. Geol. Pol. 71 (3): 139-188.
• Rozporządzenie 2001. Rozporządzenie Nr 4/2001 Wojewody Małopolskiego z dnia 4 stycznia 2001 roku w sprawie uznania za rezerwat przyrody. Dz. U. Nr 4 (2001).
• Słomka T., Kicińska-Świderska A. 2004. Geoturysty- ka - podstawowe pojęcia. Geoturystyka 1: 5-7.
• Wimbledon W.A.P. 1999. GEOSITES - an International Union of Geological Sciences initiative to conserve our geological heritage. PIG Special Paper 2: 5-8.
• Wójcik A., Rączkowski W. 1994. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000 arkusz Osielec. PIG.
• Żgiet J. 1977. Spostrzeżenia nad rozwojem eocenu jednostki magurskiej na S od Myślenic. Sprawozdanie z Posiedzenia Komisji Nauk PAN O/Kra- ków, t. 20/1 styczeń-czerwiec 1976: 175-177.
• Żytko K., Gucik S., Ryłko W, Oszczypko N., Zając R., Garlicka I., Nemcok J., Elias M., Mencik E., Dvorak J., Stranik Z., Rakus M., Matejowska O. 1989. Geological map of the Western Outer Carpathians and their Foreland, 1:500 000. W: Poprawa D. (red.). Geological Atlas of the Western Outer Carpathians and their Foreland. PIG - Warszawa, GUDS - Bratislava, UUG - Praha, Warszawa 1988-1989.