Urządzanie i monitoring lasu a ustalanie stref uszkodzenia lasu i stopni uszkodzenia drzewostanów

• Autorzy: Golojuch P. , Beker C.

Warianty tytułu

EN

Forest management and monitoring versus establishment of forest damage zones and degrees of stand damage

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In years 1970−2002, in Poland forest damage zones were distinguished within the framework of forest management works. Since 2003 degrees of stand damage have been determined. This study presents basic characteristics of the methods employed for these purposes concerning the necessity to elaborate a new method of determination of degrees of stand damage. The establishment of forest damage zones and degrees of stand damage cannot be treated as one of the forms of monitoring because in order to determine their range, no observations on the permanent plots and – within their confines – on the same sample trees were and are carried out. Over the time, evaluation criteria or/and ways of establishment of the extent of damages have been undergoing considerable and significant methodological changes and modifications. In terms of dynamically altering quantitative and qualitative impact of different factors affecting forest environment, 10 years period of observation repeatability is far too long to use this information as an indicator of occurring changes. In practice, it was and it still is impossible to determine objectively trends and directions of changes taking place in a given object, which is one of the objectives of forest monitoring. The concept of damage zone should be understood not only as an area of grouping the stands of the same or similar damage, but, equally importantly, as those which happen to be under the influence of the same factor exerting its influence at the same level. Therefore, when determining the range of zones, the following three actions should be taken into consideration simultaneously: complex crown evaluation, dendrometric measurements and monitoring of the effect of the causative agent. In order to trace the trends of the changes on the study plots, the same sample trees must be subjected to evaluations and measurements. From the point of view of the time perspective, exam− inations should be carried out every 5 years (assessment of the crown condition and dendrometric measurements) or on a continuous basis (monitoring of the effect of the causative agent) irrespective of the forest taxation. It is also advisable to consider possible use of contemporary remote sensing techniques to determine the range of zones and degrees of damage, which preliminary can be used to establish the range, intensity and kind of the damages.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; lasy; monitoring; uszkodzenia drzewostanow; strefy uszkodzen lasu; stopien uszkodzenia; zagrozenia lasu

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2015
• Tom: 159
• Numer: 01
• Opis fizyczny: s.13-21,bibliogr.

Twórcy

autor

Golojuch P.

• Katedra Urządzania Lasu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Wojska Polskiego 71c, 60-625 Poznań

autor

Beker C.

• Katedra Urządzania Lasu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Wojska Polskiego 71c, 60-625 Poznań

Bibliografia

• Beker C. 1993. Ocena defoliacji drzew jako podstawowe kryterium klasyfikacji stanu zdrowotnego lasu. Pr. Inst. Bad. Leśn. ser. B, 18: 89−94.
• Beker C. 1994a. Ocena korony sosny zwyczajnej dla potrzeb określania stanu zdrowotnego drzew. PTPN, Pr. Kom. Nauk Roln. i Kom. Nauk Leśn. 78: 15−19.
• Beker C. 1994b. Lokalna inwentaryzacja stanu zdrowotnego drzewostanów sosnowych w LZD Murowana Goślina. Sylwan 138 (12) 79−88.
• Beker C. 2001. Związek pomiędzy defoliacją korony a przyrostem pierśnicy sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.). Rocz. AR Pozn. 131, Leśn. 39: 27−32.
• Beker C. 2002. Stan zdrowotny drzewostanów sosnowych na obszarze LZD Murowana Goślina w latach 1991−2000. W: Siwecki R. [red.]. IV Krajowe Sympozjum Reakcje Biologiczne Drzew na Zanieczyszczenia Przemysłowe. Poznań−Kórnik, 29.05−1.06.2001. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań. 199−205.
• Beker C. 2003. Kryteria oceny stanu drzewostanów sosnowych. W: Miler A. [red.]. Kształtowanie i ochrona środowiska leśnego. Wyd. AR Poznań. 648−660.
• Beker C. 2009. Stan zdrowotny drzewostanów sosnowych w Leśnym Zakładzie Doświadczalnym Murowana Goślina w latach 1992−2006. Sylwan 153 (8): 528−533.
• Beker C., Sienkiewicz A. 2009. Ocena stanu zagrożenia środowiska leśnego Puszczy Zielonka przez zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w latach 1992−2006. Sylwan 153 (7): 451−456.
• Borecki T., Wójcik R. 1996. Ocena stanu uszkodzeń drzewostanów w Nadleśnictwie Krotoszyn. Sylwan 140 (7): 9−15.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 1999. Reakcja przyrostowa dębu w powiązaniu ze stopniem uszkodzenia korony. Sylwan 143 (2): 47−58.
• Bruchwald A., Dmyterko E., Dudzińska M., Kluziński L. 2005. Charakterystyka pędu głównego i jego ugałęzienia u sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.), rosnącej na terenie nadleśnictwa Olkusz. Sylwan 149 (3): 3−11.
• Ciołkosz A., Misztalski J., Olędzki J. R. 1999. Interpretacja zdjęć lotniczych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Dmyterko E. 1993a. Strefy uszkodzenia lasu a planowanie hodowlane. Pr. Inst. Bad. Leśn., ser. B, 15: 141−151.
• Dmyterko E. 1993b. Monitoring wpływu zanieczyszczeń powietrza na lasy metodą drzewostanową na podstawie stałych powierzchni obserwacyjnych. Pr. Inst. Bad. Leśn. ser. B, 18: 12−25.
• Dmyterko E. 1998. Metody określania uszkodzenia drzewostanów dębowych. Sylwan 142 (10): 29−38.
• Dmyterko E. 1999. Kryteria oceny uszkodzenia drzewostanów bukowych. Sylwan 143 (9): 31−45.
• Dmyterko E. 2003. Kształtowanie z wiekiem długości korony olszy czarnej (Alnus glutinosa (L.) Garten.). Sylwan 147 (11): 47−53.
• Dmyterko E. 2006. Cechy korony jako podstawa metody określania uszkodzenia drzewostanów olszy czarnej [Alnus glutinosa (L.) Gaertn.]. Pr. Inst. Bad. Leśn., Rozprawy i Monografie 5.
• Dmyterko E. 2014. Reakcja przyrostowa jodły (Abies alba Mill.) na zmiany środowiska w powiązaniu z koroną wtórną. Sylwan 158 (2): 90−98.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 1998. Weryfikacja metod określania uszkodzenia drzewostanów dębowych. Sylwan 142 (12): 11−21.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2000a. Wielkopowierzchniowa metoda określania stopnia uszkodzenia drzewostanów dębowych i bukowych. Pr. Inst. Bad. Leśn. Ser. A, 3 (901): 17−33.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2000b. Metody określania stopnia uszkodzenia drzewostanów bukowych i ich weryfikacja. Sylwan 144 (5): 49−60.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2000c. Reakcja przyrostowa brzozy brodawkowatej (Betula pendula Roth.) rosnącej na terenie Nadleśnictwa Olkusz. Sylwan 144 (6): 15−25.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2000d. Wielkopowierzchniowa metoda określania stopnia uszkodzenia drzewostanów dębowych i bukowych. Pr. Inst. Bad. Leśn. Ser. A, 3 (901): 17−33.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2000e. Rozwój korony brzozy brodawkowatej (Betula pendula Roth.). Sylwan 144 (1): 11−17.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2001. Rozwój ugałęzienia w koronie młodej brzozy brodawkowatej (Betula pendula Roth.). Sylwan 145 (12): 19−26.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2006. Metodyczne podstawy ustalania stref uszkodzenia lasu i współczynników korygujących przyrost miąższości. W: Sierota Z. [red.]. Quo vadis, Forestry. 29−30 czerwca 2006. IBL, Sękocin Stary. 516−526.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2007a. Kryteria określania uszkodzenia świerka. Sylwan 151 (6): 12−23.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2007b. Drzewostanowa metoda określania uszkodzenia świerka. Sylwan 151 (6): 24−33.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2007c. Reakcja przyrostowa świerka w powiązaniu ze stopniem uszkodzenia korony. Sylwan 151 (11): 22−34.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2008. Drzewostanowa metoda określania uszkodzenia jodły. Sylwan 152 (5): 26−33.
• Dmyterko E., Kluziński L., Bruchwald A. 2005a. Stan zdrowotny drzewostanów sosnowych (Pinus sylvestris L.) Nadleśnictwa Olkusz. Sylwan 149 (7): 3−13.
• Dmyterko E., Kluziński L., Bruchwald A. 2014. Stopień uszkodzenia drzewostanów świerkowych Gór Sowich. Sylwan 158 (3): 173−182.
• Dmyterko E., Tomusiak R., Wojtan R., Bruchwald A. 2005b. Analiza porównawcza stopnia uszkodzenia jesionu wyniosłego (Fraxinus excelsior L.) i olszy czarnej (Alnus glutinosa (L.) Garten.), rosnących w zmieszaniu lub bliskim sąsiedztwie. Sylwan 149 (2): 3−11.
• Dmyterko E., Wojtan R., Bruchwald A. 2003. Stan zdrowotny drzewostanów jesionowych (Fraxsinus excelsior L.) Nadleśnictwa Mircze. Sylwan 147 (12): 9−18.
• Instrukcja urządzania lasu. 1970. Ministerstwo Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. PWRiL, Warszawa.
• Instrukcja urządzania lasu. 1980. Prace urządzeniowe. Ministerstwo Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. Naczelny Zarząd Lasów Państwowych. PWRiL, Warszawa.
• Instrukcja urządzania lasu. 1994. Część ogólna. Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych. IBL, Warszawa.
• Instrukcja urządzania lasu. 2003. Część 1. Instrukcja sporządzania planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa. CILP, Warszawa.
• Instrukcja urządzania lasu. 2012. Część I. Instrukcja sporządzania projektu planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa. PGL LP, CILP, Warszawa.
• Iracka M. 1984. Spektrostrefowe zdjęcia lotnicze w ocenie stanu zdrowotnego i sanitarnego lasu. Las Pol. 8: 26−27.
• Iracka M. 1987. Ocena degradacji lasów w rejonie Bełchatowa w latach 1981 i 1985 na podstawie spektostrefowych zdjęć lotniczych. Las Pol. 13−14: 10−12.
• Iracka M. 1993. Barwne zdjęcia lotnicze w podczerwieni jako źródło informacji o stanie lasu. Pr. Inst. Bad. Leśn. Ser. B, 18: 68−78.
• Jaszczak R. 1995. Zmiana stanu zdrowotnego drzewostanów sosnowych pod wpływem średnich skażeń z uprzemysłowionej aglomeracji miejskiej. Sylwan 139 (8): 43−49.
• Jaszczak R. 1996. Wyniki ustalenia stref uszkodzeń w lasach Nadleśnictwa Doświadczalnego Zielonka metodą drzewostanową. Sylwan 140 (3): 113−121.
• Jaszczak R. 1998a. Ocena zmian cech biometrycznych drzewostanów sosnowych Puszczy Zielonka pod wpływem imisji miejsko−przemysłowych. Rocz. AR Pozn. 305, Leśn. 36: 47−70.
• Jaszczak R. 1998b. Ustalanie stref uszkodzenia lasów znajdujących się pod wpływem emisji przemysłowych. W: Wiatr I., Marczak H. [red.]. II Forum Inżynierii Ekologicznej. Monitoring środowiska. Wyd. Ekoinżynieria, Lublin. 105−114.
• Jaszczak R. 1999a. Crown defoliation of trees of common pine (P. sylvestris L.) of different Kraft classes in the evaluation of forest health condition. Sci. Pap. Agric. Univ. Pozn., Forestry 2: 52−72.
• Jaszczak R. 1999b. Monitoring lasów. Wyd. AR Poznań.
• Jaszczak R. 2000a. Pozycja biosocjalna drzew sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) a zmiana wskaźników uszkodzenia ich koron określonych metodą drzewostanową. Sylwan 144 (8): 103−115.
• Jaszczak R. 2000b. Charakterystyka wskaźników uszkodzenia koron drzew sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) różnych klas biosocjalnych. Sylwan 144 (9): 65−76.
• Jaszczak R. 2000c. Wskaźniki uszkodzenia koron drzew określane metodą drzewostanową w okresowej ocenie stanu lasu. Sylwan 144 (10): 69−81.
• Jaszczak R. 2000d. Ocena wybranych parametrów monitoringu lasów w Polsce. W: Smykała J. [red.]. Stan i perspektywy badań z zakresu urządzania lasu i ekonomiki leśnictwa. Materiały IV Konferencji Leśnej Sękocin Las, 13−14 czerwca 2000 r. IBL, Warszawa. 226−234.
• Jaszczak R. 2001. Ustalanie stref uszkodzenia lasu w Polsce metodą drzewostanową w warunkach trwale zrównoważonej gospodarki leśnej. Rocz. AR Pozn. 131, Leśn. 39: 121−126.
• Jaszczak R. 2003. Wpływ zanieczyszczeń z Legnicko−Głogowskiego Okręgu Miedziowego na stan koron sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w Nadleśnictwach Góra Śląska i Włoszakowice. Sylwan 147 (9): 10−26.
• Jaszczak R. 2005a. Wskaźnik uszkodzenia koron sosny (Pinus sylvestris L.) III i IV klasy wieku a ustalanie stref uszkodzenia lasu. Sylwan 149 (11): 25−36.
• Jaszczak R. 2005b. Defoliation of Scots pine (Pinus sylvestris L.) crowns of the IIIrd and IVth age classes and its significance for the interpretation of results of forest monitoring in Poland. Acta Sci. Pol. Silv. Colendar. Rat. Ind. Lignar. 4 (2): 25−34.
• Jaszczak R. 2005c. Defoliacja koron drzew sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) wybranych klas biosocjalnych w monitoringu lasu. Roczn. AR Pozn. Rozpr. Nauk. 370.
• Jaszczak R. 2007a. Die Forsteinrichtung und die Methoden und die Ergebnisse der Beurteilung der Beständebeschädigung nach dem zweiten Weltkrieg in Polen. Nauka Przyroda Technologie 1, 3, #47.
• Jaszczak R. 2007b. Wiek a defoliacja koron drzew sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) wybranych klas biosocjalnych. Sylwan 151 (10): 16−24.
• Jaszczak R. 2008a. Strefy uszkodzenia a defoliacja koron drzew sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) wybranych klas biosocjalnych. Sylwan 152 (2): 20−25.
• Jaszczak R. 2008b. Typ siedliskowy lasu a defoliacja koron drzew sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) wybranych klas biosocjalnych. Sylwan 152 (3): 22−26.
• Jaszczak R. 2008c. Defoliacja koron drzew sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) wybranych klas biosocjalnych niezależnie od strefy uszkodzenia, klasy wieku i typu siedliskowego lasu. Sylwan 152 (4): 13−20.
• Jaszczak R. 2008d. Rola urządzania lasu w monitorowaniu uszkodzenia ekosystemów leśnych w Polsce. W: Mazur S., Tracz H. [red.]. VIII Sympozjum Ochrony Ekosystemów Leśnych. Zagrożenie ekosystemów leśnych przez człowieka – rozpoznanie – monitoring – przeciwdziałanie. Wyd. SGGW, Warszawa. 85−94.
• Jaszczak R., Gołojuch P., Niziołek K. 2011. Naziemne inwentaryzacje szkód w polskich lasach powodowanych przez przemysłowe zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w latach 1970−2009. Sylwan 155 (10): 687−701.
• Jaszczak R., Jankowski P., Maliszak Ł. 2003. Wpływ pozycji biosocjalnej i wieku drzew sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na defoliację ich koron w strefie uszkodzeń słabych. Acta Sci. Pol. Silv. Colendar. Rat. Ind. Lignar. 2 (1): 27−45.
• Jaszczak R., Magnuski R. 2002. Biometryczne cechy drzewostanów sosnowych rosnących w warunkach stresu jako kryterium ich kondycji życiowej. W: Siwecki R. [red]. IV Krajowe Sympozjum „Reakcje biologiczne drzew na zanieczyszczenia przemysłowe”. Poznań−Kórnik, 29.05−1.06.2001. t. 2. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań. 449−456.
• Jaszczak R., Miotke M. 2009. Defoliacja oświetlonej (górnej) części i całej korony drzew sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.). Sylwan 153 (9): 607−616.
• Okła K. 2010. Możliwości wykorzystania teledetekcji i fotogrametrii w Lasach Państwowych. W: Okła K. [red.]. Geomatyka w Lasach Państwowych. Część I. Podstawy. CILP, Warszawa. 419−435.
• Roloff A. 1989. Kronenentwicklung und Vitalitätsbeurteilung ausgewählter Baumarten der gemäßigten Breiten. Schriften aus der Forstlichten Fakultät der Universität Göttingen und der Niedersächsischen Forstlichen Versuchsanstalt. Frankfurt am Main.
• Roloff A. 2001. Baumkronen. Verständnis und praktische Bedeutung eines komplexen Naturphänomens. Verlag Eugen Ulmer GmbH & Co, Stuttgart.
• Szemplińki A., Zajączkowski S. 2000. Wybrane problemy nowelizacji „Instrukcji urządzania lasu”. W: Smykała J. [red.]. Stan i perspektywy badań z zakresu urządzania lasu i ekonomiki leśnictwa. Materiały IV Konferencji Leśnej Sękocin Las, 13−14 czerwca 2000. 16−24.
• Wiśniewska E. 2010. Zdjęcia niemetryczne. W: Okła K. [red.]. Geomatyka w Lasach Państwowych. Część I. Podstawy. CILP, Warszawa. 383−391.
• Wójcik R. 2000. Analiza zmian ilościowych aparatu asymilacyjnego w drzewostanach sosnowych nadleśnictwa Wyszków. Sylwan 144 (8): 39−46.
• Wójcik R. 2002. Wybrane cechy morfologiczne sosny zwyczajnej jako wskaźnik uszkodzenia drzew. W: Siwecki R. [red]. IV Krajowe Sympozjum „Reakcje biologiczne drzew na zanieczyszczenia przemysłowe”. Poznań−Kórnik, 29.05−1.06.2001. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań. 485−491.
• Wójcik R., Czarnecka R. 2001. Cechy morfologiczne korony jako wskaźnik uszkodzenia drzewostanów sosnowych. Sylwan 145 (4): 79−87.
• Wójcik R., Buczkowski R. 2002. Analiza przestrzenna rozmieszczenia uszkodzeń drzewostanów powodowanych przez przemysł w Nadleśnictwie Świerklaniec. W: Siwecki R. [red.]. IV Krajowe Sympozjum „Reakcje biologiczne drzew na zanieczyszczenia przemysłowe”. Poznań−Kórnik, 29.05−1.06.2001. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań. 457-466.
• Zawiła−Niedźwiecki T., Iracka M., Wiśniewski E. 2002. Teledetekcja jako narzędzie monitorowania lasów pozostających pod wpływem zanieczyszczeń przemysłowych. W: Siwecki R. [red.]. IV Krajowe Sympozjum „Reakcje biologiczne drzew na zanieczyszczenia przemysłowe”. Poznań−Kórnik, 29.05−1.06.2001. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań. 351−368