Ocena równowagi hydrodynamicznej Dolnego Dunajca w warunkach pracy elektrowni wodnych

• Autorzy: Bartnik W. , Majewski W. , Lapuszek M. , Ratomski J.

Warianty tytułu

EN

The estimation of hydrodynamical balance of the Lower Dunajec below hydro-energy power plant

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dunajec jest jedną z większych rzek polskich z dużym zagrożeniem powodziowym i potencjałem hydroenergetycznym. Wybudowane zostały dwie wielkie zapory dla ochrony przeciwpowodziowej. z wykorzystaniem hydroenergetycznym piętrzenia wody w tych zbiornikach. W 1997 r. oddano do eksploatacji zaporę, zbiornik wodny i elektrownię Czorsztyn-Niedzica. W konsekwencji budowy zapór i zbiorników Czorsztyn-Niedzica oraz Rożnów zatrzymany został prawie całkowicie transport rumowiska, co spowodowało ciągłą erozję dna Dunajca poniżej Czchowa na odcinku 67,4 km. W chwili obecnej Dunajec ma charakter drenującej rzeki. W związku ze stale postępującą erozją denną poniżej Czchowa lokalnie do 4 m dla zatrzymania tego procesu i odtworzenia warunków położenia dna z okresu poprzedzającego budowę zbiorników, powstała koncepcja stabilizacji tego odcinka progami niskiego spadu. Progi stabilizacyjne będą mogły być wykorzystane do lokalizacji małych elektrowni wodnych, które będą pracować na średnim przepływie [Praca zbiorowa 2006].

EN

The one of the Polish rivers richest in water with substantial flood hazard and important hydro-energy potential. Two large flood protection and hydroenergy schemes were constructed on the Upper Dunajec: Rożnów-Czchów and Czorsztyn-Sromowce Wyżne. Lower Dunajec extends downstream from the Czchów hydraulic barrage to the outflow to the Vistula and is 67.4 km long. Construction of two large hydraulic schemes resulted in the increase of the low and average discharges, however, simultaneously important disturbance of sediment transport occurred. A large amount of sediment is deposited in the reservoirs. As the result of this process, significant erosion was observed along the Lower Dunajec reaching in some places even 4 m. This process was increased by the sediment exploitation from the river channel. Due to flood problems several training works were executed along the Lower Dunajec. All these resulted in lowering of the river channel, which became a draining river. Stabilization of the river channel is possible by means of the construction of special weirs with inflatable gates. Construction of the weirs gives the possibility of using heads for hydro-energy. It is proposed to construct small hydraulic power plants, which would operate during low and average discharges.

Słowa kluczowe

PL

rzeki; rzeka Dunajec; erozja denna; rownowaga hydrodynamiczna; przeplyw wody; male elektrownie wodne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2007
• Numer: 4/1
• Opis fizyczny: s.21-37,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bartnik W.

autor

Majewski W.

autor

Lapuszek M.

autor

Ratomski J.

Bibliografia

• Bartnik W. Hydraulika potoków i rzek górskich z dnem ruchomym, początek ruchu rumowiska wleczonego. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, ser. Inżynieria Środowiska, Rozprawa habilitacyjna, 171, 1992.
• Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. Ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Ramowa Dyrektywa Wodna).
• Łapuszek M. The Investigation of Riverbed Erosion in a Mountainous River. Archives of Hydro- Engineering and Environmental Mechanics, Vol. 50, no 1, 2003.
• Łapuszek M., Ratomski J. 1997. Tendencje erozyjne koryta rzeki Dunajec w przekroju wodowskazowym Żabno.Monografie PAN, 1997, z. 13.
• Majewski W. i in. Możliwości wykorzystania dolnego Dunajca dla energetyki wodnej. XII Międzynarodowa Konferencja Technicznej Kontroli Zapór, Stare Jabłonki IMGW Warszawa 2007, s. 178–190.
• Praca zbiorowa. Ekspertyza dotycząca możliwości hydroenergetycznego wykorzystania dolnego Dunajca w oparciu o kaskadę progów piętrzących stabilizujących dno. PROEKO, Warszawa 2006.
• Punzet J. Zmiany koryt rzecznych w dorzeczu Wisłoki w ciągu XX wieku. Gospodarka Wodna, nr 9, 1993.
• Punzet J. Podsumowanie wykonanych badań nad zmiennością koryt rzek karpackich w XX wieku. Gospodarka Wodna, nr 7, 1994.
• Roczniki hydrologiczne wód powierzchniowych. Warszawa, IMGW, WKiŁ.