PL
Ceny spełniają w gospodarce rynkowej wiele funkcji. Do głównych należą: informacyjna, alokacyjna oraz podziału dochodów. Dlatego są kluczową kategorią ekonomiczną i przedmiotem szczególnego zainteresowania nabywców oraz sprzedawców. Dotyczy to również gospodarstw rolnych. Opracowanie ma charakter teoretyczny. Jego celem jest przedstawienie i omówienie negatywnych skutków i konsekwencji kształtowania się cen na rynkach rolnych na poziomie wyższym niż w warunkach wolnorynkowych oraz utrzymywania przez państwo stabilnych cen produktów rolnych. Artykuł zawiera omówienie kosztowej i subiektywnej teorii ceny, rynkowych funkcji cen, celów i form interwencjonizmu w rolnictwie oraz negatywnych efektów interwencji nakierowanych na wzrost i stabilizację cen rolnych. Omawiając te skutki, wskazano, że prowadząc do poprawy sytuacji ekonomicznej gospodarstw rolnych, jednocześnie zmniejszają one dobrobyt społeczny poprzez: spadek popytu na żywność poniżej poziomu rynkowego przy cenie minimalnej, wzrost produkcji powyżej poziomu rynkowego, nieoptymalną z punktu widzenia konsumentów alokację czynników produkcji, wyższe opodatkowanie innych sektorów gospodarki, wykorzystywanie nadmiernych obszarów ziemi, powiększanie administracji, a więc odciąganie ludzi od zajęć produktywnych, osłabienie przedsiębiorczych i innowacyjnych zachowań rolników, zniechęcenie ich do obniżki kosztów produkcji, trudności w eliminowaniu z rynku gospodarstw niewydolnych ekonomicznie oraz zmniejszenie wysiłku właścicieli gospodarstw rolnych w celu ograniczania uzależnienia od warunków przyrodniczych.
EN
The prices fulfil many functions in the market economy. The main ones are information, allocation and income distribution. This is why they are seen as a crucial category in economics and they are a matter of interest of buyers and sellers. This refers also to farms. The paper is theoretical in character. Its goal is to present and discuss negative consequences of setting prices for agricultural products on higher levels than it would be on purely free market, as well as of keeping stable agricultural prices by the state. The paper discusses the cost theory of prices, subjective theory of prices, the market functions of prices, the goals and forms of state intervention in agriculture, and the negative consequences of the interventions aimed at raising and stabilisation of agricultural prices. It was revealed that, while improving the economic situation of farmers, these interventions decrease the social welfare while contributing to increase in production over the level of the market equilibrium, non-optimal (from the customers’ point of view) allocation of the factors of production, higher taxation of the other sectors of the economy, use of too large areas of the land, increase of employment in administration (that is keeping people away from more productive work), lowering the level of farmers’ entrepreneurship and innovativeness, discouraging farmers from lowering their production costs, problems with eliminating not economically viable farms from the market, and decreasing the farm owners’ attempts aimed at lowering their dependence on environmental conditions.