EN
Background.Bread can be a good source of nutrients as well as non-nutrient compounds. This study was designed to assess the effect of adding of sourdough and whey proteins to wholemeal (WM) bread produced by bake-off technology on Chemical composition and bioavailability of proteins, calcium, phosphorus, mag- nesium and iron content in Wistar rats. Materiał and methods. Wholemeal breads were baked with using conventional or bake off technology. In breads Chemical composition, selected minerals content, amino acid composition were measured. Five week-old Wistar rats (n = 30, male), were randomly divided into five groups and fed with modified AIN-93G diets containing experimental breads. In animal study the nutritional value of breads’ proteins and concentration of selected minerals in serum, liver and femoral bone, were measured. Results. The body weight gain, biological value (BV) and net protein utilization (NPU) were significantly higher in rats fed with partially baked frozen wholemeal (PBF WM) bread with sourdough and whey proteins. The level of magnesium was significantly lower in serum of animals fed with the diet containing PBF WM bread with sourdough and whey proteins in comparison to rodents fed with conventional WM bread with sourdough. The content of iron was significantly higher in liver of rats fed with PBF WM with sourdough bread in comparison to the groups fed with conventional WM and conventional WM with sourdough breads. Conclusions. Sourdough addition can be recommended in a production of whole wheat partially baked frozen bread but its use is further more beneficial if it is fermented with whey proteins.
PL
Wstęp. Chleb jest cennym źródłem odżywczych oraz nieodżywczych składników w diecie. W pracy oceniono dodatek zakwasu i białek serwatkowych do pieczywa pełnoziarnistego, wypiekanego metodą odroczonego wypieku (PBF WM), na skład chemiczny oraz biodostępność białek, wapnia, magnezu i żelaza w organizmach szczurów doświadczalnych szczepu Wistar. Materiał i metody. Pieczywo z pełnego przemiału (WM) wypiekano metodą wypieku tradycyjnego bądź odroczonego. W tak przygotowanym materiale oznaczono skład podstawowy, zawartość wybranych składników odżywczych i zawartość aminokwasów. Doświadczenie żywieniowe przeprowadzono z udziałem pięciotygodniowych samców szczurów Wistar (n = 30). Zwierzęta podzielono na pięć grup i karmiono dietami doświadczalnymi z dodatkiem chlebów eksperymentalnych. W doświadczeniu oceniano wartość biologiczną białek chleba oraz zawartość wybranych składników mineralnych w surowicy, wątrobie i kościach udowych szczurów. Wyniki. Chleb pełnoziarnisty, wypiekany metodą odroczonego wypieku, z dodatkiem zakwasu i białek serwatkowych istotnie zwiększył przyrosty masy ciała, wartość biologiczną (BV) oraz wykorzystanie białka netto (NPU) w organizmach szczurów doświadczalnych. Poziom magnezu był istotnie niższy w surowicy krwi szczurów karmionych chlebem pełnoziarnistym, wypiekanym metodą odroczonego wypieku, z dodatkiem zakwasu i białek serwatkowych, w porównaniu z ilością tego składnika w surowicy krwi szczurów żywionych chlebem pełnoziarnistym, wypiekanym metodą tradycyjną z dodatkiem zakwasu. Zawartość żelaza istotnie wzrosła w wątrobach szczurów karmionych chlebem pełnoziarnistym PBF WM z dodatkiem zakwasu, w porównaniu ze szczurami karmionymi chlebem pełnoziarnistym wypiekanym metodą tradycyjną bez oraz z dodatkiem zakwasu. Wnioski. Dodatek zakwasu wpływa korzystnie na wartość odżywczą pieczywa pełnoziarnistego wypiekanego metodą odroczonego wypieku, zwłaszcza w obecności białek serwatkowych.