Ochrona przyrody a inwazja norki amerykańskiej (Neovison vison) w Polsce - krytyczna analiza problemu

• Autorzy: Skorupski J.

Warianty tytułu

EN

Nature conservation and invasion of the American mink (Neovison vison) in Poland - a critical analysis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The American mink (Neovison vison) is a species that experienced unprecedented ecological success in the 20 th century, which can be seen in both the dynamic increase in its zoogeographical range, and in its effective adaptation to ecological niches in new areas. The driving forces of this phenomenon include intensification and globalization of mink farming, which is accompanied by introduction and rapid spread of the species outside its natural range. The first observations of mink in the wild in Poland took place in the middle of the last century. Within 60 years, American mink colonized almost entire country and the process of invasion and colonization is still ongoing. The high rate of invasion and ecological success achieved by the populations from the introduction is possible due to the high ecological plasticity of American mink, its high reproductive potential, the availability of free ecological niche left by European mink (Mustela lutreola), extinct in many areas, and the frequent lack of natural enemies on the occupied territories. Dynamic geographical spread of allochthonous American mink is associated with a number of very serious ecological problems, primarily through predation, competition and aggression against indigenous fauna, as well as transmission of Aleutian mink disease virus. This results in fact that American mink is regarded as one of most dangerous invasive species in the world. In the absence of practical possibilities of its permanent eradication from Poland, local eradication programs on vulnerable areas (e.g. waterbirds breeding sites), as well as large−scale population size control, promotion of natural enemies and competitors, and improvement of living conditions of its prey−species are most recommended. The most important in monitoring and control programs of alien populations is limitation of farm−animals escapes and recognition of methods for their simple and unambiguous identification. Indisputable determination of the free−ranging animals origin would allow for taking the appropriate actions against owners of the unsafe farms. At the same time, implementation of a holistic and systemic approach to solve the problem of the presence of American mink in the natural environment would help to fulfil Polish obligations resulting from ratified international conventions and EU law.

Słowa kluczowe

PL

ochrona przyrody; gatunki obce; gatunki inwazyjne; norka amerykanska; Neovison vison; naturalizacja; Polska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2016
• Tom: 160
• Numer: 01
• Opis fizyczny: s.79-87,bibliogr.

Twórcy

autor

Skorupski J.

• Polskie Towarzystwo Genetyki Konserwatorskiej LUTREOLA, ul.Maciejkowa 21/10, 71-784 Szczecin
• Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Szczeciński, ul.Wąska 13, 71-415 Szczecin

Bibliografia

• Analiza oddziaływania norki amerykańskiej i szopa pracza na populacje zwierzyny drobnej w wojewódz-twach lubuskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim. 2009. Polski Związek Łowiecki, Stacja Badawcza – Ośrodek Hodowli Zwierzyny ZG PZŁ, Czempiń.
• Balerstet J., Balerstet T., Wargacki K., Żurowski W. 1990. Piżmak, Ondatra zibethicus Linnaeus, 1766 i norka amerykańska, Mustela vison Schreber, 1777 w rezerwacie „Jezioro Drużno”. Przegląd Zoologiczny 34: 339-347.
• Bartoszewicz M. 2004. Wpływ norki amerykańskiej Mustela vison na ptaki wodne a strategia ich ochrony w Parku Narodowym „Ujście Warty”. Praca doktorska. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.
• Bartoszewicz M., Zalewski A. 2003. American mink, Mustela vison diet and predation on waterfowl in the Słońsk Reserve, western Poland. Folia Zoologica 52: 225-238.
• Bartoszewicz M., Zalewski A. 2011. Mustela vison Schreber, 1777. W: Gatunki obce w faunie Polski. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków. 473-478.
• Bartoszewicz M., Zalewski A. 2012. Mustela vison Schreber, 1777. W: Głowaciński Z., Okarma H., Pawłowski J., Solarz W. [red.]. Gatunki obce w faunie Polski. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.
• Bevanger K., Henriksen G. 1995. The distributional history and present status of the American mink (Neovison vison Schreber, 1777) in Norway. Annales Zoologici Fennici 32: 11-14.
• Bowman J., Kidd A. G., Gorman R. M., Schulte-Hostedde A. I. 2007. Assessing the potential for impacts by feral mink on wild mink in Canada. Biological Conservation 139: 12-18.
• Bowman J., Kidd A. G., Martin P. A., McDaniel T. V., Nituch L. A., Schulte-Hostedde A. I. 2012. Testing for bias in a sentinel species: contaminants in free-ranging domestic, wild, and hybrid mink. Environ. Res. 112: 77-82.
• Bryce R., Oliver M. K., Davies L., Gray H., Urquhart J., Lambin X. 2011. Turning back the tide of American mink invasion at an unprecedented scale through community participation and adaptive management. Biological Conservation 144: 575-583.
• Brzeziński M., Marzec M. 2003. The origin, dispersal and distribution of the American mink Mustela vison in Poland. Acta Theriologica 48: 505-514.
• Brzeziński M., Natorff M., Zalewski A., Żmihorski M. 2012. Numerical and behavioral responses of waterfowl to the invasive American mink: A conservation paradox. Biological Conservation 147: 68-78.
• Brzeziński M., Romanowski J., Żmihorski M., Karpowicz K. 2010. Muskrat (Ondatra zibethicus) decline after the expansion of American mink (Neovison vison) in Poland. European Journal of Wildlife Research 56: 341-348.
• Carlsson N. O. L., Jeschke J. M., Holmqvist N., Kindberg J. 2010. Long-term data on invaders: when the fox is away, the mink will play. Biological Invasions 12: 633-641.
• Czesnokov N. I. 1989. Dzikije zywotnyje mieniajut adriesa. Mysl. Moskwa.
• Dantzer R., Barré H., Jonge de G., Mason G., Rekila T., Braastad B., Pedersen V., Smeds E. 2001. The welfare of animals kept for fur production. European Commission. Brussels.
• Darling J. A., Blum M. J. 2007. DNA-based methods for monitoring inva-sive species: a review and prospectus. Biological Invasions 9: 751-765.
• Dunstone N. 1993. The mink. T. & A. D. Poyser Ltd. London.
• Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. 1992. Dz. U. L 218 z 23.8.2007 (92/43/EWG).
• European Fur Breeders’ Association Annual Report. 2011. EFBA, Brussels.
• Fournier-Chambrillon Ch., Aasted B., Perrot A., Pontier D., Sauvage F., Artois M., Cassie`de J.-M., Chauby X., Molin A. D., Simon Ch., Fournier P. 2004. Antibodies to Aleutian mink disease parvovirus in free-ranging European mink (Mustela lutreola) and other small carnivores from south-western France. Journal of Wildlife Diseases 40: 394-402.
• Grabińska B. 2007. Zmienność przestrzenna i czasowa rozmieszczenia ssaków łownych Polski. Dokumentacja Geograficzna 34. IGiPZ PAN, Warszawa.
• Grabińska B. 2011. Uwarunkowania naturalne i antropogeniczne rozmieszczenia ssaków łownych w Polsce. IGiPZ PAN, Warszawa.
• Halliwell E.C., MacDonald D. W. 1996. American mink Mustela vison in the upper Thames Catchment: relationship with selected prey species and den availability. Biological Conservation 76: 51-56.
• Hammershřj M., Pertoldi C., Asferg T., Mřller T. B., Kristensen N. B. 2005. Danish free-ranging mink populations consist mainly of farm animals: Evidence from microsatellite and stable isotope analyses. Journal for Nature Conservation 13: 267-274.
• Harrington L. A., Harrington A. L., Moorhouse T., Gelling M., Bonesi L., MacDonald D. W. 2009. American mink control on inland rivers in southern England: An experimental test of a model strategy. Biological Conservation 142: 839-849.
• Heggenes J., Borgstrřm R. 1988. Effect of mink, Mustela vison Schreber, predation on cohorts of juvenile Atlantic salmon, Salmo salar L., and brown trout, S. trutta L., in three small streams. Journal of Fish Biology 33: 885-894.
• Heptner V. G., Naumov N. P. 2002. Mammals of the Soviet Union. Vol. 2, part 1b. CARNIVORA (Weasels; Additional Species). Baba Barkha Nath Printers, New Delhi.
• Heptner V. G., Naumov N. P., Yurgenson P. B., Sludskii A. A., Chirkova A. F., Bannikov A. G. 1967. Mammals of the Soviet Union. Vol. II, Part lb. CARNIVORA (Weasels; Additional Species). Vysshaya Shkola Publishers, Moskwa.
• Hersteinsson P. 1999. Methods to eradicate the American mink (Mustela vison) in Iceland. Book of Abstracts of the Workshop on the Control And Eradication of Non-Native Terrestrial Vertebrate. Directorate of the Environment and Local Authorities, Strasbourg. 17-21.
• Informacja o wynikach kontroli sprawowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad funkcjonowaniem ferm zwierząt futerkowych w województwie wielkopolskim. 2011. Nr ewid. 142/2011/P11003/LPO. Najwyższa Izba Kontroli, Poznań.
• Jeżewska-Witkowska G., Kujawski H., Kasperek K., Horecka B., Zoń A., Piórkowska M. 2014. Inwentary-zacja wielkości populacji norek, lisów pospolitych, lisów polarnych, jenotów i tchórzy utrzymywanych na polskich fermach. Wiadomości Zootechniczne 1: 3-10.
• Kamieniarz R., Panek M. 2008. Zwierzęta łowne w Polsce na przełomie XX i XXI wieku. Stacja Badawcza Polskiego Związku Łowieckiego, Czempiń.
• Kauhala K. 1996. Distributional history of the American mink (Mustela vison) in Finland with special reference to the trends of otter (Lutra lutra) populations. Annales Zoologici Fennici 33: 283-291.
• Kidd A. G., Bowman J., Lesbarrčres D., Schulte-Hostedde A. I. 2009. Hybridization between escaped domestic and wild American mink (Neovison vison). Molecular Ecology 18: 1175-1186.
• Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, sporządzona w Bernie dnia 19 września 1979 r. 1996. Dz. U. nr 58, poz. 263.
• Konwencja o różnorodności biologicznej, sporządzona w Rio de Janeiro dnia 5 czerwca 1992 r. 2002. Dz. U. nr 184, poz. 1532.
• Kruska D. C. T., Sidorovich V. E. 2003. Comparative allometric skull morphometrics in mink (Mustela vison Schreber, 1777) of Canadian and Belarus origin; taxonomic status. Mammalian Biology 68: 257-276.
• MacDonald D. W., Harrington L. A. 2003. The American mink: the triumph and tragedy of adaptation out of context. New Zealand Journal of Zoology 30: 421-441.
• MacDonald D. W., Strachan R. 1999. The mink and the water vole: analyses for conservation. Wildlife Conservation Research Unit and the Environment Agency, Oxford.
• Medina G. 1997. A comparison of the diet and distribution of southern River otter (Lutra provocax) and mink (Mustela vison) in southern Chile. Journal of Zoology (London) 242: 291-297.
• Mink farming in the United States. 2011. Fur Commission USA.
• Mink production has doubled during the last 10 years. 2013. http://www.kopenhagenfur.com/news/2013/march-2013/ produc-tion-of-mink-has-doubled-during-the-last-10-years/
• Moore N. P., Roy S. S., Helyar A. 2003. Mink (Mustela vison) eradication to protect ground-nesting birds in the Western Isles, Scotland, United Kingdom. New Zealand Journal of Zoology 30: 443-452.
• Niemczynowicz A., Brzeziński M., Domagała M., Zalewski A. 2010. „Obcy w natarciu” – norka amerykańska (Neovison vison) w Drawieńskim Parku Narodowym. W: Grześkowiak A., Nowak B. [red.]. Dynamika procesów przyrodniczych w zlewni Drawy i Drawieńskim Parku Narodowym. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy, Polskie Towarzystwo Geofizyczne w Warszawie, Poznań. 107-115.
• Nordström M., Högmander J., Jarmo L., Nummelin J., Laanetu N., Korpimäki E. 2003. Effects of feral mink removal on seabirds, waders and passerines on small islands in the Baltic Sea. Biological Conservation 109: 359-368.
• Nowak E. 1971. O rozprzestrzenianiu się zwierząt i jego przyczynach. Zeszyty Naukowe Polska Akademia Nauk, Instytut Ekologii 3.
• Reynolds J. C., Short M. J., Leigh R. J. 2004. Development of population control strategies for mink Mustela vison, using floating rafts as monitors and trap sites. Biological Conservation 120: 533-543.
• Romanowski J., Kaszuba S., Koźniewski P. 1984. Nowe dane o występowaniu norek (Mustela lutreola, M. vison) w Polsce. Przegląd Zoologiczny 28: 221-223.
• Roy S. 2011. Strategies to improve landscape scale management of mink populations in the west coast of Scotland: lessons learned from the Uists 2001-2006. W: Veitch C. R., Clout M. N., Towns D. R. [red.]. Island invasives: eradication and management. IUCN, Gland. 114-117.
• Ruprecht A., Buchalczyk T., Wójcik J. M. 1983. Występowanie norek (Mammalia: Mustelidae) w Polsce. Przegląd Zoologiczny 27: 87-99.
• Ruprecht A. L., Wójcik J. M. 1985. Norki w Polsce. Łowiec Polski 6: 24-25.
• Scientific basis for action plan against American Mink in Norway Invasive American Mink (Neovison vison): Status, ecology and control strategies. 2011. DN-utredning 6-2011. Trondheim.
• Sheail J. 2004. The mink menace: the politics of vertebrate pest control. Rural History 15: 207-222.
• Sidorovich V. 2001. Study on the decline in the European mink Mustela lutreola population in connection with the American mink M. vison expansion in Belarus: story of the study, review of the results and research priorities. Saugetierkundliche Informationen 5: 133-153.
• Sidorovich V. E. 1993. Reproductive plasticity of the American mink Mustela vison in Belarus. Acta Theriologica 38: 175-183.
• Sidorovich V. E., Polozov A. G., Zalewski A. 2010. Food niche variation of European and American mink during the American mink invasion in north-eastern Belarus. Biological Invasions 12: 2207-2217.
• Sinitsyn A. A. 1992. Characteristics of the Diet of the American Mink (Mustela vison (Schreb.)). Acclimatized in the Plain Part of the Western Siberia. Ekologiya 5: 55.
• Sławoń J. 1978. 25 lat hodowli zwierząt futerkowych w Polsce. Norki. Hodowca Drobnego Inwentarza 10: 17-19.
• Solarz W. 2011. Drobne inwazyjne obce drapieżniki w Polsce. Annals of Warsaw University of Life Sciences – SGGW, Animal Science 50: 73-81.
• Sun Ch. 2013. A Federal Ban on Fur Farming Across the United States: Long Overdue Legislation. Student Scholarship. Paper 313: 1-23.
• Tamlin A. L., Bowman J., Hackett D. F. 2009. Separating wild from domestic American mink Neovison vison based on skull morphometrics. Wildlife Biology 15: 266-277.
• T-PVS/Files (2012) 38. 2012. Strasbourg.
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. 2004. Dz. U. nr 92, poz. 880.
• Ward S. 2011. US Mink: State of the Industry – 2011. Fur Commission USA. http://www.furcommission.com/us-mink-state-of-the-industry-2011/
• Ward T. J., Ducey T. F., Usgaard T., Dunn K. A., Bielawski J. P. 2008. Multilocus Genotyping Assays for Single Nucleotide Polymorphism-Based Subtyping of Listeria monocytogenes Isolates. Applied and Environmental Microbiology 74: 7629-7642.
• Zabala J., Zuberogoitia I. 2007. Modelling the incidence of fragmentation at different scales in the European Mink Mustela lutreola population and the expansion of the American Mink Mustela vison in Biscay. Small Carnivore Conservation 36: 14-17.
• Zalewski D. 2012. Strategia Polskiego Związku Łowieckiego w postępowaniu z gatunkami obcymi w ekosystemach leśnych. Studia i Materiały CEPL w Rogowie 33: 304-318.
• Zalewski A., Bartoszewicz M. 2008. Norka amerykańska Neovison vison w Europie: rozmieszczenie, adaptacje i wpływ na środowisko. W: Drapieżnictwo na zwierzynie drobnej. Cz. 3. Samorząd Województwa Mazowieckiego, Warszawa. 56-67.
• Zalewski A., Brzeziński M. 2014. Norka amerykańska. Biologia gatunku inwazyjnego. Instytut Biologii Ssaków PAN, Białowieża.
• Zalewski A., Michalska-Parda A., Bartoszewicz M., Kozakiewicz M., Brzeziński M. 2010. Multiple introductions determine the genetic structure of an invasive species population: American mink (Neovison vison) in Poland. Biological Conservation 143: 1355-1363.
• Zuberogoitia I., González-Oreja J. A., Zabala J., Rodríguez-Refojos C. 2010. Assessing the control/eradication of an invasive species, the American mink, based on field data; how much would it cost? Biodiversity and Conservation 19: 1455-1469.
• Żebrowski J. 1987. Norka północno-amerykańska w Puszczy Białowieskiej. Łowiec Polski 2: 8.