Zmiany we florze rezerwatu "Gołobórz" (woj. mazowieckie) na przestrzeni 30 lat (1980-2010)

• Autorzy: Piorek K. , Nowicka-Falkowska K. , Borkowska L.

Warianty tytułu

EN

Changes in the flora of the "Goloborz" nature reserve (Mazovia Province) over the last 30 years (1980-2010)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rezerwat „Gołobórz” położony w gminie Siedlce to obszar bardzo cenny pod względem florystyczno- krajobrazowym. Od 30 lat obserwuje się w nim niekorzystne zmiany ilościowe i jakościowe szaty roślinnej spowodowane postępującą sukcesją oraz silną antropopresją. Flora naczyniowa rezerwatu liczy 455 gatunków roślin naczyniowych i w ciągu 30 lat zwiększyła się z 377 do 411 gatunków. W trakcie badań stwierdzono wzrost liczby gatunków leśnych i zaroślowych, łąkowych oraz synantropijnych, przy jednoczesnym spadku liczby gatunków murawowych, wodnych i torfowiskowych. Nie stwierdzono stanowisk 34 gatunków roślin naczyniowych, w tym: brzozy niskiej Betula humilis, rosiczki okrągłolistnej Drosera rotundifolia, widłaczka torfowego Lycopodiella inundata, gnieźnika leśnego Neottia nidus-avis i podkolana białego Platanthera bifolia. Zmiany roślinności polegały na rozwoju zbiorowisk borowych oraz zaniku płatów torfowisk wysokich i przejściowych

EN

Numerous quantitative and qualitative transformations in the vegetation of the “Gołobórz” nature reserve have been observed. The number of vascular plant species has increased over the last 30 years, from 377 in 1980 to 411 in 2010. Native species (91.86%) are the most frequent in the studied area. Archaeophytes (19 species) prevail over kenophytes (15 species) and diaphytes (3 species) in the group of anthropophytes. The increase in the number of forest, grassland and synanthropic species and thus a decline in the number of grassland, aquatic and peat bog plants was observed. The vegetation of the reserve is exposed to a continuous human pressure. Various land-use methods (partial exploitation as a military training field, picking of mushrooms and berries, illegal dumping grounds, sand and peat mining, burning of meadows and bogs, tourism, transport) are considered to be the main cause of the major increase (by over 75.8%) in the contribution of synanthropic species, both ruderal and segetal (from 29 species in 1980 to 51 at present). The decline in the abundance of many valuable plants, including Betula humilis, Dactylorhiza majalis, Dianthus arenarius, Drosera rotundifolia, Eleocharis mamillata, Lemna gibba, Lycopodiella inundata, Platanthera bifolia was also observed over the last 30 years. Moreover, unfavourable transformations in the vegetation of the reserve were also observed, particularly an increase in the area of dry and moderately wet pine forests (Cladonio-Pinetum, Peucedano-Pinetum, Querco roboris-Pinetum). Raised bogs from the class Oxycocco-Sphagnetea and mires and fens from the class Scheuchzerio-Caricetea occurring in dune depressions in the 1980s, were transformed into moist (Molinio-Pinetum) and marshy pine forests (Vaccinio uliginosi-Pinetum), as well as marshy birch forests (Betuletum pubescentis). Nowadays, as a result of changes in the water conditions and the land-use method in the nature reserve area, patches of wet meadows from the order Molinietalia evolved mainlyinto nitrophilous communities of therophytes

Słowa kluczowe

PL

Wysoczyzna Siedlecka; woj.mazowieckie; rezerwaty przyrody; rezerwat Goloborz; flora; zmiany florystyczne; synantropizacja roslin; sukcesja roslin; antropopresja; lata 1980-2010

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2013
• Tom: 69
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.147-154,rys.,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Piorek K.

• Zakład Botaniki, Instytut Botaniki, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, ul.Prusa 12, 08-110 Siedlce

autor

Nowicka-Falkowska K.

• Zakład Botaniki, Instytut Botaniki, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, ul.Prusa 12, 08-110 Siedlce

autor

Borkowska L.

• Zakład Botaniki, Instytut Botaniki, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, ul.Prusa 12, 08-110 Siedlce

Bibliografia

• Borkowska L. 1995. Zmiany we florze rezerwatu „Gołobórz” w latach 1980-1990. Zesz. Nauk. WSRP w Siedlcach, 44: 75-89.
• Borkowska L. 2003. Wpływ antropopresji na zmiany florystyczne w rezerwacie „Gołobórz” (woj. mazowieckie). Synantropizacja flory wybranych rezerwatów przyrody Polski środkowo-wschodniej w zależności od sposobu oddziaływania człowieka. Materiały z V Krajowej Konferencji „Ochrona Przyrody a Turystyka”, Uniw. Rzeszowski, Zakład Turystyki i Ochrony Przyrody: 159-165.
• Borkowska L., Nowicka-Falkowska K., Piórek K., Trębicka A. 2012. Szata roślinna rezerwatu „Śnieżyczki” (Nizina Południowopodlaska). Sylwan 156(1): 64-71.
• Ciosek M.T., Głowacki Z. 1979. Operat projektowanego rezerwatu florystyczno-kraj obrazowego „Gołobórz”. Siedlce (mscr).
• Ciosek M.T., Falkowski M„ Krechowski J. 2007. Szata roślinna rezerwatu „Czerwony Krzyż” i jej zagrożenia. Chrońmy Przyr. Ojcz. 63 (6): 15-28.
• Ciosek M.T., Krechowski J., Piórek K. 2008. Zmiany we florze rezerwatu „Zwierzyniec” w latach 1978-2002. Studia Naturae 54 (2): 51-65.
• Ciosek M.T., Skrzyczyńska J. 2003. Synantropizacja flory wybranych rezerwatów przyrody Polski środkowo-wschodniej w zależności od sposobu oddziaływania człowieka. Materiały z V Krajowej Konferencji „Ochrona Przyrody a Turystyka”, Uniw. Rzeszowski, Zakład Turystyki i Ochrony Przyrody: 147-153.
• Falkowski M„ Krechowski J., Piórek K. 2009. Szata roślinna rezerwatu „Torfy Orońskie” (Środkowa Polska). Chrońmy Przyr. Ojcz. 65 (1): 53-60.
• Jagodziński A.M., Maciejewska-Rutkowska I. 2008. Zmiany we florze rezerwatu przyrody „Ostrów Panieński” koło Chełmna w latach 1965-2001. Studia Naturae 54 (2): 121-131.
• Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• Kurowski J.K., Michalska-Hejduk D. 2006. Tendencje dynamiczne zbiorowisk nieleśnych Kampinoskiego Parku Narodowego. Studia Naturae 54 (1): 145-157.
• Matuszkiewicz W. 2005. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa.
• Michalska-Hejduk D. 2006. Zmiany w składzie gatunkowym łąk trzęślicowych Molinietum caeruleae Kampinoskiego Parku Narodowego w latach 1994-2004. Studia Naturae 54 (1): 159-172.
• Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. 2002. Flowering plants and pteriodophytes of Poland. A checklist. W: Mirek Z. (red.). Biodiversity of Poland 1. W. Szafer Institute of Botany, PAS, Kraków,
• Ozimiński K. 1980. Flora a stan zachowania zbiorowisk roślinnych projektowanego rezerwatu „Gołobórz”. Siedlce (mscr).
• Piórek K., Krechowski J. 2007. Synantropizacja flory rezerwatu jodłowego „Rudka Sanatoryjna” (woj. mazowieckie). Chrońmy Przyr. Ojcz. 63 (5): 82-96.
• Witosławski P., Kiedrzyński M. 2006. Eutroficzna młaka niskoturzycowa w rezerwacie „Jawora” (Polska środkowa) po dwudziestu latach od zaprzestania użytkowania. Studia Naturae 54 (1): 227-240.
• Wróbel 1.2006. Dynamika roślinności łąkowej w warunkach stosowania ciągłych zabiegów ochronnych w Pienińskim Parku Narodowym. Studia Naturae 54 (1): 241-264.
• Zając E.U., Zając A. 1975. Lista archeofitów występujących w Polsce. Zesz. Nauk. UJ. Pr. Bot. 3: 7-16.
• Zając A., Zając M., Tokarska-Guzik B. 1998. Kenophytes in the flora of Poland: list, status and origin. W: Faliński J.B., Adamowski W, Jackowiak B. (red.). Synanthropization of Plant Cover in New Polish Research. Phytocoenosis 10 (N. S.): 107-116.
• Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. W: Mirek Z. (red.). Biodiversity of Poland 2. W. Szafer Institute of Botany, PAS, Kraków.