Zawartość tłuszczu w nasionach i skład kwasów tłuszczowych oleju wiesiołka dziwnego (Oenothera paradoxa) w zależności od nawożenia mineralnego i warunków glebowych

• Autorzy: Krol B.

Warianty tytułu

EN

Fat content in seeds and fatty acids composition of evening primrose (oenothera paradoxa) oil depending on mineral fertilisation and soil conditions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2002- 2003 w zróżnicowanych warunkach glebowych: na glebie piaszczystej o niskiej zasobności w składniki pokarmowe i kwaśnym odczynie oraz na glebie pylastej charakteryzującej się dobrą zasobnością w składniki pokarmowe i obojętnym odczynem. Na obydwu glebach zastosowano nawożenie mineralne w następujących ilościach N, P, K (kgxha-1): N1 25, P1 11, K1 50; N2 50, P2 22, K2 100; N3 75, P3 33, K3 150. Obiektem kontrolnym były poletka bez nawożenia (N0P0K0). Wpływ nawożenia mineralnego na plonowanie wiesiołka dziwnego uzależniony był od warunków glebowych. Na ubogiej w składniki pokarmowe glebie piaszczystej wraz ze wzrostem nawożenia zwiększał się plon nasion, zaś na glebie pylastej jedynie najniższą dawka NPK spowodowała istotną zwyżkę plonowania w stosunku do obiektu kontrolnego, zaś większe ilości NPK przyczyniły się do spadku plonów. Warunki glebowe w dużym stopniu decydowały o plonie nasion – na zasobnej glebie pylastej były ponad 1,5-krotnie wyższe niż na piaszczystej. Na obydwu glebach wzrastające nawożenie mineralne powodowało spadek zawartości tłuszczu, oraz kwasu γ-linolenowego. Na glebie piaszczystej nasiona wiesiołka gromadziły więcej tłuszczu (średnio 22,6%) niż na pylastej (średnio 21,6%). Procentowy udział pozostałych kwasów tłuszczowych w niewielkim stopniu warunkowany był czynnikiem glebowym i nawozowym.

EN

The field experiment was carried out in 2002-2003 under diverse soil conditions: on a sandy soil poor in nutrients and with acidic reaction, and on a dusty soil characterised by abundant nutrients and neutral reaction. Mineral fertilisation was applied to both soil types at following NPK rates (kg ha-1): N1 25, P1 11, K1 50; N2 50, P2 22, K2 100; N3 75, P3 33, K3 150.. Plots with no mineral fertilisation were the control (N0P0K0). The influence of mineral fertilisation on yielding of evening primrose depended on the soil properties: on the nutrient-deficient sandy soil, the seed yield increased along with the fertilisation rate applied, while on the dusty soil only the lowest NPK rate caused a significant increase of yielding as compared to the control. Higher NPK amounts contributed to a decrease in the yield. Soil conditions greatly determined the seed yields which were over 1.5-fold higher on the nutrient-abundant silty soil than on the sandy soil. Increasing mineral fertilization caused a drop of fat and γ-linolenic acid on both soil types tested. The evening primrose seeds accumulated more fat (22.6% on average) on sandy than on dusty soil (mean 21.6%). The percentage of other fatty acids was only slightly determined by the soil and nutrition factors.

Słowa kluczowe

PL

wiesiolek dziwny; Oenothera paradoxa; nasiona; zawartosc tluszczu; olej wiesiolkowy; kwasy tluszczowe; sklad kwasow tluszczowych; warunki glebowe; nawozenie mineralne

EN

Oenothera paradoxa; seed; fat content; evening primrose oil; fatty acid; fatty acid content; soil condition; mineral fertilization

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 2011
• Tom: 17
• Numer: 2[189]
• Opis fizyczny: s.325-334,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Krol B.

• Katedra Roślin Przemysłowych i Leczniczych, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Akademicka 15, 20-950 Lublin

Bibliografia

• AOAC, Official Methods of Analysis of the AOAC 963.22. 2000. Methyl esters of fatty acids in oils and fats. 17th Ed. Arlington-Virginia USA.
• AOAC, Official Methods of Analysis of the AOAC 969.33. 2000. Fatty acids in oils and fats. 17th Ed. Arlington-Virginia USA.
• Bobrecka-Jamro D., Pizło H., 1996. Wpływ zabiegów agrotechnicznych na plonowanie soi w warunkach Polski południowo-wschodniej. Biul. IHAR, 198, 34-44.
• Grignac P., 1988. La culture de l’onagre. Oleagineux, 3, 119-126.
• Itenov K., 1994. Oenothera biennis. Gron viden, Landburgsministeriet Statens Planteavlsforsog, 145, 1-4.
• Jędrzejak M, Kotecki A., Kozak M., Malarz W., 2005. Wpływ zróżnicowanych dawek azotu na rozwój i plonowanie rzepaku jarego. Rośliny Oleiste, XXVI, 125-138.
• Kotecki A., Malarz W., Kozak M., Aniołowski K., 2001. Wpływ nawożenia azotem na skład chemiczny nasion pięciu odmian rzepaku jarego. Rośliny Oleiste, XXII, 81-89.
• Król B., Berbeć S., 2004. Rozwój i plonowanie wiesiołka dwuletniego (Oenothera biennis L.) w zależności od nawożenia mineralnego. Annales UMCS, sec. E, 59 (4), 1731-1737.
• Lacombe A., Quenot O., Grignac P., Garnier P., 1985. Tentative de production d’acide par la culture de l’onagre (genre Oenothera). Oleagineux, 1, 37-40.
• Lamer-Zarawska E., Noculak- Palczewska A., 1992. Biooleje współczesne zastosowanie w lecznictwie i kosmetyce. Wiad. Ziel. 10, 5-6.
• Levy A., Palevitch D., Ranen C., 1993. Increasing gamma linolenic acid in evening primrose grown under hot temperatures by breeding early cultivars. Acta Horticulturae: Medicinal and Aromatic Plants, 330, 219-223.
• Lotti G., Izzo R., Landi M.G., 1978. Influenza del clima e delle concimazion sull’olio di semi di Oenothera biennis L. La Rivista della Societa Italiana di Scienza dell’Alimentazione, 7, 361- 368.
• Muśnicki Cz., Toboła P., Muśnicki B., 1999. Wpływ niektórych czynników agrotechnicznych i siedliskowych na jakość plonu rzepaku ozimego. Rośliny Oleiste, XX, 459-469.
• Pisulewska E., Lorenc-Kozik A., Borowiec F., 1999. Wpływ zróżnicowanego nawożenia azotem na plon, zawartość oraz skład kwasów tłuszczowych w nasionach dwóch odmian soi. Rośliny Oleiste, XX (2), 511-520.
• Reiner H., Marquard R., 1988. Untersuchungen uber Anbaueignung und Qualitatseigenschaften von Oenothera biennis L. Fat. Sci. Technol., 4, 135-140.
• Russell G., 1988. Physiological restraints on the economic viability of the evening primrose crop in Eastern Scotland. Crop. Res. 28, 25-33.
• Syokyu N., Nakata N., Ohashi H., 1974. Cultivation and breeding of Oenothera – plant. V. Effect of three essential nutrients on growth, development and components in seed of Oenothera biennis. Shoyakugaku Zasshi, 28, 168-172.
• Toboła P., Muśnicki Cz., Muśnicki B., 1996. Reakcja dwóch odmian słonecznika oleistego o zróżnicowanym genotypie na nawożenie azotem. Rośliny Oleiste, XVII, 423-427.
• Wander J. G. N., Versluis H. P., 1991. Field research in evening primrose in the Netherlands. Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, 1-8.
• Wojnowska T., Sienkiewicz St., Wojtas A., 1995. Wpływ wzrastających dawek azotu na plon i skład chemiczny nasion rzepaku ozimego. Rośliny Oleiste, XVI, 181-187.