Awifauna obszaru Natura 2000 Zalew Kamieński i Dziwna – stan aktualny i zmiany w latach 1979–2018

• Autorzy: Marchowski D. , Kaliciuk J. , Lawicki L.

Warianty tytułu

EN

Avifauna of the SPA Natura 2000 Kamień Lagoon and Dziwna River – current status and changes in 1979–2018

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Inwentaryzacja w latach 2012 i 2015 wykazała, że OSO Natura 2000 Zalew Kamieński i Dziwna jest znaczącym w skali Polski lęgowiskiem (> 1% krajowej populacji) dla 7 gatunków: łabędzia niemego Cygnus olor (42–52 pary; 1%), ohara Tadorna tadorna (4–5 par; 3,5%), krakwy Mareca strepera (39–65 par; 1,5%), perkoza dwuczubego Podiceps cristatus (202–259 par; 1,2%), czapli siwej Ardea cinerea (95–237 par; 1,8%), kormorana Phalacrocorax carbo (2541–2963 par; 9,2%) i wąsatki Panurus biarmicus (47–80 par; 3%). Dla 53 gatunków określono zmiany liczebności w latach 1979–2015: w przypadku 18 odnotowano wzrost liczebności, 17 spadek, dla 14 kolejnych brak kierunkowych zmian lub występowanie fluktuacji liczebności, a dla 4 gatunków zmiany były niejednoznaczne. Monitoring w latach 2002–2018 potwierdził istotne znaczenie ostoi dla ptaków wodnych w okresie migracji i zimowania. Średnia liczebność pomiędzy listopadem a marcem wyniosła (średnia ± SE) 11 463 ± 977 os. (jesień: 14 294 ± 2047 os.; zima: 8 654 ± 1721 os.; wiosna: 11 440 ± 721 os.). Najwyższą liczebność odnotowano w listopadzie 2011 – 33 597 os. Najliczniejszymi gatunkami były: łyska Fulica atra (średnio 2 214 ± 447 os.), czernica Aythya fuligula (1 549 ± 301 os.), gęś zbożowa Anser fabalis sensu lato (1 529 ± 280 os.), krzyżówka Anas platyrhynchos (1 491 ± 209 os.), kormoran (709 ± 124 os.), nurogęś Mergus merganser (603 ± 157 os.) i gęgawa A. anser (516 ± 121 os.). Wśród stwierdzonych gatunków sześć spełniało kryteria wskazujące obszary o znaczeniu europejskim, które skupiają co najmniej 1% populacji wędrówkowej: łabędź krzykliwy C. cygnus (580 os.; 1%), gęś zbożowa sensu lato (7 700 os.; 1,4%), bielaczek Mergellus albellus (1 000 os.; 2,5%), nurogęś (5 000 os.; 1,8%), kormoran (10 000 os.; 2,6%) i mewa mała Hydrocoloeus minutus (6 400 os.; 6,4%). Blisko progu znalazła się też łyska (15 600 os.; 0,9%). Najważniejszymi zagrożeniami dla awifauny ostoi jest niekontrolowana zabudowa linii brzegowej, uprawianie sportów wodnych w miejscach koncentracji ptaków i śmiertelność w sieciach rybackich. Przygotowany w 2013 roku plan ochrony nie został wciąż uchwalony, co uniemożliwia skuteczne zarządzanie obszarem i może skutkować pogorszeniem skuteczności ochrony dla kluczowych gatunków ptaków.

EN

The inventories compiled in 2012 and 2015 showed that the SPA Natura 2000 the Kamień Lagoon and the Dziwna River is a significant breeding site in Poland (> 1% of the national population) for 7 species of birds: the Mute Swan Cygnus olor (42–52 pairs; 1%), Common Shelduck Tadorna tadorna (4–5 pairs; 3.5%), Gadwall Mareca strepera (39–65 pairs; 1.5%), Great Crested Grebe Podiceps cristatus (202–259 pairs; 1.2%), Grey Heron Ardea cinerea (95–237 pairs; 1.8%), Great Cormorant Phalacrocorax carbo (2,541–2,963 pairs; 9.2%) and Bearded Reedling Panurus biarmicus (47–80 pairs; 3.0%). Changes in numbers across 1979–2015 were determined for 53 species. The increase in population size was found for 18 species, the decrease for 17, while populations of 14 species were assessed as stable or fluctuating. The temporal trend was not determined for 4 species. Monitoring in 2002–2018 confirmed the importance of the SPA for waterbirds during migration and wintering. The mean number (± SE) of recorded birds between November and March was 11,463 ± 977 ind. (including 14,294 ± 2,047 ind. observed in autumn, 8,654 ± 1,721 ind. in winter, and 11,440 ± 721 ind. in spring). The highest number of birds (33,597 ind.) was recorded in November 2011. The most numerous species were: the Eurasian Coot Fulica atra (mean 2,214 ± 447 ind.), Tufted Duck Aythya fuligula (1,549 ± 301 ind.), Bean Goose Anser fabalis sensu lato (1,529 ± 280 ind.), Mallard Anas platyrhynchos (1,491 ± 209 ind.), Great Cormorant (709 ± 124 ind.), Goosander Mergus merganser (603 ± 157 ind.) and Greylag Goose A. anser (516 ± 121 ind.). Six species met the criteria for the Important Bird Areas, which should concentrate at least 1% of their flyway population: the Whooper Swan C. cygnus (580 ind.; 1%), Bean Goose sensu lato (7,700 ind.; 1.4%), Smew Mergellus albellus (1,000 ind.; 2.5%), Goosander (5,000 ind.; 1.8%), Great Cormorant (10,000 ind.; 2.6%) and Little Gull Hydrocoloeus minutus (6,400 ind.; 6.4%). The number of Eurasian Coots (15,600 ind.; 0.9%) was close to the threshold of this criterion. The uncontrolled built-up of the shoreline, water sports in the areas of bird concentrations and the bird mortality in fishing nets have been recognized as the most important threats to the avifauna of the SPA. The management plan prepared in 2013 has not been implemented so far, which prevents the effective management of the SPA and may result in the low conservation effectiveness of the key bird species.

Słowa kluczowe

PL

ornitologia; ptaki; ptaki wodne; ptaki legowe; obserwacje; liczebnosc; rozmieszczenie; zagrozenia zwierzat; ochrona zwierzat; Europejska Siec Ekologiczna Natura 2000; Zalew Kamienski; lata 1979-2018

• Wydawca: -
• Czasopismo: Ornis Polonica
• Rocznik: 2019
• Tom: 60
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.85-102,rys.,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Marchowski D.

• Stacja Ornitologiczna Muzeum i Instytut Zoologii Polska Akademia Nauk Nadwiślańska 108, 80-680 Gdańsk

autor

Kaliciuk J.

• Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze Wąska 13, 71-415 Szczecin

autor

Lawicki L.

• Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze Wąska 13, 71-415 Szczecin