PL
W ramach badań nad rolniczym wykorzystaniem odpadów i nawozów organicznych, przeprowadzono doświadczenie polowe w RSD w Lipniku koło Stargardu Szczecińskiego, na glebie kompleksu żytniego dobrego (klasa IV b, gleba lekka). Schemat badań obejmował dwa czynniki: rodzaje odpadów i nawozów organicznych oraz ich dawki. Z pierwszą dawką zastosowano 2,5 t∙ha-1 s.m. komunalnego osadu ściekowego, 2,5 t∙ha-1 s.m. osadu + 4,0 t∙ha-1 s.m. słomy pszennej, 2,5 t∙ha-1 s.m. osadu + 4,0 t∙ha-1 s.m. łuski kakaowej i 2,5 t∙ha-1 s.m. kompostu typu GWDA, a z drugą dawką dwukrotnie więcej osadu ściekowego i kompostu GWDA, zaś słomy i łuski tyle samo, co w wariantach z pierwszą dawką. Obiekt kontrolny stanowił wariant z wyłącznym nawożeniem mineralnym (60 kg N, 17,44 kg P i 49,8 kg K∙ha-1). Taką samą dawkę NPK zastosowano na wszystkich obiektach nawożenia organicznego. Po zbiorze ziemniaka pobrano próbki gleby, w których oznaczono pH w 1 mol KCl∙dm-3, ogólną zawartość węgla i azotu na analizatorze elementarnym CNS firmy Costech oraz zawartość przyswajalnego P, K i Mg. Nawożenie organiczne w niewielkim stopniu zróżnicowało odczyn, gdyż pH gleby z obiektu z wyłącznym nawożeniem NPK wynosiło 5,5, a gleby z obiektów z nawożeniem organicznym wahało się od 5,2 do 5,9. Na wszystkich obiektach nawożenia organicznego, w porównaniu z NPK, nastąpił w glebie wzrost zawartości ogólnej węgla (o 6,03%) i azotu (o 8,63%). Średnia zwyżka zawartości fosforu przyswajalnego w glebie na obiektach z nawożeniem organicznym, w porównaniu z zawartością z obiektu z NPK, wyniosła 17,0%. Natomiast średnia zawartość potasu przyswajalnego w glebie z obiektów nawożonych samym osadem i kompostem GWDA była mniejsza niż w glebie z obiektu z NPK, zaś znaczny wzrost zawartości tego składnika odnotowano w glebie nawożonej osadem + łuska (o 36,4%). Podobnie, jak w przypadku potasu, najwięcej magnezu przyswajalnego oznaczono w glebie z obiektu osad + łuska, a najmniej z obiektu z samym osadem.
EN
Within the investigations on agricultural utilization of wastes and organic fertilizers, a field experiment was conducted on the soil of good rye complex (class IVb, a light soil) at RSD Lipnik, near Stargard Szczeciński. The experiment design comprised two factors: types of wastes and organic fertilizers and their rates. The first rate included 2.5 t∙ha-1 of DM municipal sewage sludge, 2.5 t∙ha-1 of DM sewage + 4.0 t∙ha-1 of DM wheat straw, 2.5 t∙ha-1 of DM sewage + 4.0 t∙ha-1 of DM cacao husk and 2.5 t∙ha-1 of DM GWDA type compost, while the second rate consisted of double rates of sewage sludge and GWDA compost and the same rates of straw and cacao husk, as compared with the first rate. The control was mineral fertilization (60 kg N, 17.44 kg P i 49.8 kg K∙ha-1) only. After harvest of potato, soil samples were taken and tested for pH in l mol KCl∙dm-3, total contents of carbon and nitrogen determined on an elementary analyser CNS (Costech firm) and the contents of assimilable P, K, and Mg. Organic fertilization only slightly influenced pH, as soil pH of the object with NPK fertilization only was 5.5, whereas that of the objects with organic fertilization ranged within 5.2-5.9. In all the objects with organic fertilization, in relation to those with NPK, the total carbon and nitrogen contents increased by 6.03% and 8.63%, respectively. The mean increase of assimilable phosphorous content in the soil of objects fertilized with sewage sludge and the GWDA compost only was lower than in soil of the NPK object. However, an important enhancement of this element content was recorded in soil fertilized with sewage sludge + cacao husk (by 36.4%). Similarly to the case of potassium, most magnesium occurred in soil of the sewage + husk object, and least in the object with sewage only.