Współczesna erozja wodna na drogach i odsłoniętych fragmentach zwałowiska zewnętrznego KWB "Bełchatów"

• Autorzy: Szadura M. , Tsermegas I.

Warianty tytułu

EN

Contemporary water erosion on the roads and bare slope fragments of external waste dump of Belchatow Lignite Mine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The aim of this paper is to present results of the research on contemporary morphogenetic processes and landforms on an extemal waste dump of the Bełchatów Lignite Mine. The most important aspect of the research was the detennination of human impact on this transformation. The recultivation of the Bełchatów waste dump has been almost finished (except of a gypsum storage yard) and now the hill is forested. It is known as Mount Kamieńsk and is used for recreation such as skiing and biking. The research was based on geomorphological mapping. Field study was conducted in five periods, between July 2008 and September 2009. The authors showed that the linear water erosion is the main morphogenetic process acting on unpaved roads and paths - biking routes of Mount Kamieńsk. Particularly damaged, both by water erosion and by erosion caused by vehicles, are the roads on sandy ground. Information about the rate of erosion processes on roads was obtained on the basis of measurements along three selected road cross-profi les located on sandy road fragments (fig. 6). In the whole research period these roads were deepened by 0.2-0.4 m on average (fig. 7, 8, 9). On the roads localized on other grounds (not sandy) erosion caused directly by off-road vehicles was the most significant. Signs of erosion (natural and caused by vehicles) were registered on roads located on slopes as well as on flat areas. The gypsum storage yard is subject to intensive rill and gully erosion. This process was assessed indirectly be measuring accumulation rate on two small alluvial fans. The accumulation in four months period with some intense rainfall episodes was determined to be 0.07-0.125 m. The external waste dump of the Bełchatów Lignite Mine is a good example of successful recultivation of transformed landscape. Nowadays, linear erosion occurs on a very limited area, mainly in the gypsum storage yard and on roads. Erosion control devices are present only on a few road sectors. In authors' opinion the best way to preserve the "Mount Kamieńsk" roads is to cover their surface by crushed stone. It is also recommended to continue the monitoring of processes which transform the most damaged fragments of the waste dump.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace i Studia Geograficzne
• Rocznik: 2015
• Tom: 58
• Opis fizyczny: s.43-63,rys.,wykr.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Szadura M.

• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, ul.Krakowskie Przedmieście 30, 0-927 Warszawa

autor

Tsermegas I.

• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, ul.Krakowskie Przedmieście 30, 0-927 Warszawa

Bibliografia

• Chwastek J., 1966, Z praktyki zagadnień rekultywacji i zagospodarowania poeksploatacyjnych terenów odkrywkowych, Węgiel Brunatny.
• Chwastek J., 1970, Wpływ czynników górniczo-geologicznych na formy zwałowisk, Czasopismo Geograficzne, 51, 4, 409-425.
• Chwastek J. 1978, Analiza osiadania zwałowisk w aspekcie ich poeksploatacyjnego zagospodarowania, Prace Naukowe Instytutu Geotechniki Politechniki Wrocławskiej, Seria Monografie, Wrocław, 1-144.
• Czamara W., 1983, Ocena rozwoju erozji wodnej na północnych skarpach zwałowiska KWB Bełchatów, Górnictwo Odkrywkowe, 7/9, 4-7.
• Dmitruk S., 1965, Zadania mechaniki gruntów w wymiarowaniu zwałowisk. Zeszyty Naukowe Politechniki Wrocławskiej, Budownictwo ,25, 116, Praca habilitacyjna, Wrocław.
• Dziadko S., 2004, Działalność elektrowni „Bełchatów” w dziedzinie ochrony środowiska, Raport za rok 2003.
• Furmański J ., Meissner K., 1963, Badania stateczności zwałów odkrywek węgla brunatnego w rejonie Konina, Przegląd Geologiczny, 3, 150-156.
• Kaczmarski K., 1999, Rekultywacja terenów pogórniczych i użytków zielonych w obszarze wpływów działalności górniczej KWB „Bełchatów”, Węgiel Brunatny, 1.
• Kondracki J., 2009, Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa.
• Kozłowski Z., 1974, Generalna koncepcja przemysłowego zagospodarowania złoża Bełchatów, archiwum PGE KWB Bełchatów.
• Kozłowski Z., 2005, Historia budowy Zespołu Górniczo-Energetycznego Bełchatów, archiwum PGE KWB Bełchatów.
• Milkowski D., Nowak J., 2009, Zabezpieczenie i monitoring zagrożenia osuwiskowego na filarze rzeki Nysy Łużyckiej oraz osuwiska „Świniec” na zwałowisku zewnętrznym przy granicy z Czechami, Węgiel Brunatny, 67.
• Monasterska H., 1974, Koncepcja rekultywacji terenów pogórniczych kopalni Bełchatów, PGE KWB Bełchatów (nie publ.).
• Monasterska H., 1983, Zmiana koncepcji rekultywacji terenów poeksploatacyjnych kopalni Bełchatów, PGE KWB Bełchatów (nie publ.).
• Musiał W., Krawczyk J., Liszewski S., Orska M., Retkiewicz W., Szewczyk K., 2001, Strategia Rozwoju Powiatu Bełchatowskiego, Starostwo Powiatowe w Bełchatowie.
• Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U.2011 Nr 163 poz. 983).
• Pulinowa M.Z., 1967, Geomorfologiczne metody badania zwałowisk na przykładzie Zagłębia Turoszowskiego, Czasopismo Geograficzne, 38, 3, 291-297.
• Pulinowa. M.Z., 1972, Procesy osuwiskowe w środowisku sztucznym i naturalnym. Dokumentacja Geogrąficzna, 4, 1-112.
• Serafin-Pilawska J ., 1962, Osuwiska zwałów zewnętrznych kopalń węgla brunatnego w NRD, Węgiel Brunatny, 4, 3, 143-150.
• Uberman R., Ostręga A., 2004, Sposób rekultywacji i zagospodarowania zwałowisk nadkładu i składowisk odpadów górniczych, Górnictwo Odkrywkowe, 46, 7-8, 80-87.
• Wachowiak G. (red.), 2008, Rocznik meteorologiczny i hydrologiczny obszaru oddziaływania odwodnienia PGE KWB Bełchatów S.A. (nie publ.).
• Wałdykowski P. 2006, Wpływ dróg górskich na dynamikę procesów morfogenetycznych w rejonie Turbacza, Ochrona Beskidów Zachodnich, 1, 67-79.
• Woźna A., 2008, Jak górnicy z Bełchatowa wielką górę usypali, Węgiel Brunatny 3/64.
• Woźniak H., 1988, Właściwości fizyczno-mechaniczne gruntów zwałowych z uwzględnieniem zawodnienia na przykładzie KWB Bełchatów, rozprawa doktorska, AGH, Kraków.