Nowe, liczne stanowisko sasanki łąkowej Pulsatilla pratensis (Ranunculaceae) na Wysoczyźnie Ciechanowskiej

• Autorzy: Kapler A. , Gawrys W. , Szmit B. , Krzyzewski A.

Warianty tytułu

EN

Newly discovered, abundant locality of Pulsatilla pratensis (Ranunculaceae) in Ciechanow Plateau (Central Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Sasanka łąkowa Pulsatilla pratensis (L.) Mill. jest rzadką, chronioną w Polsce i państwach ościennych rośliną z rodziny jaskrowatych. W pracy opisano nieznane dotychczas botanikom stanowisko tego gatunku na Wysoczyźnie Ciechanowskiej (woj. mazowieckie) obejmujące około 300 osobników, z których większość odznacza się dobrą kondycją. Z uwagi na bliskość intensywnie użytkowanych pól ornych, pastwisk oraz szkółek ogrodniczych, naturalne procesy sukcesji, obecność ekspansywnego trzcinnika piaskowego, groźbę wykupu działki z przeznaczeniem na skład sypkich materiałów budowlanych oraz na wysokie walory ozdobne sasanek, narażające je na zrywanie i wykopywanie, populację objęto monitoringiem i ochroną.

EN

The protected and rare Small Pasque Flower Pulsatilla pratensis (L.) Mill. (Ranunculaceae) was found at the new site, previously unknown to botanists, in Pęchcin near Ciechanów (Central Poland, Ciechanów Plateau, Mazovia province) during fieldwork in 2012 and 2013. The observed population consists of nearly 300 clumps, most of them generative ones. Pasque flowers grow in open pine forest near arable fields, meadows, pastures and hives. Due to relatively intensive agriculture and horticulture near this locality and beauty of this species, often illegally collected from natural populations, monitoring and other forms of active protection (site of ecological interest) of this population are necessary.

Słowa kluczowe

PL

jaskrowate; Ranunculaceae; gatunki rzadkie; gatunki chronione; sasanka lakowa; Pulsatilla pratensis; liczebnosc populacji; wystepowanie; nowe stanowiska; Wysoczyzna Ciechanowska; Pechcin k.Ciechanowa

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2015
• Tom: 71
• Numer: 6
• Opis fizyczny: s.470-475,fot.,map.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kapler A.

• Ogród Botaniczny - Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej, Polska Akademia Nauk, ul.Prawdziwka 2, 02-973 Warszawa

autor

Gawrys W.

• Ogród Botaniczny - Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej, Polska Akademia Nauk, ul.Prawdziwka 2, 02-973 Warszawa

autor

Szmit B.

• Szkółka Drzew i Krzewów Ozdobnych „Joanna i Bronisław Szmit”, ul.Kwiatowa 18, Pęchcin, 06–400 Ciechanów

autor

Krzyzewski A.

• Ogród Botaniczny - Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej, Polska Akademia Nauk, ul.Prawdziwka 2, 02-973 Warszawa

Bibliografia

• Adamowski W., Łuczaj Ł. 1995. Zagrożenie i program restytucji flory kserotermicznej rezerwatu „Góra Uszeście" w Mielniku nad Bugiem. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 51 (1): 80-91.
• Beczała T. Sasanka łąkowa Pulsatilla pratensis (L.) Mill. DD. 2008. W: Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H. (red.). Czerwona księga Karpat polskich. Rośliny naczyniowe. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków: 94-95.
• Braun-Blanquet J. 1964. Pflanzensoziologie. Grundzüge der Vegetationskunde. Springer Verlag, Wien.
• Celiński F. 1954. Flora pontyjska w Mielniku nad Bugiem. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 10 (6): 21-27.
• Celiński F. 1961. Materiały florystyczne z okolic Drohiczyna i Mielnika nad Bugiem. Fragmenta Floristica et Geobotanica 7 (1): 81-89.
• Dembicz I., Kozub Ł., Brzezińska K., Zaniewski P., Jarzombkowski F., Piórkowski H. 2014. Stanowiska rzadkich i zagrożonych gatunków roślin naczyniowych terenów otwartych północnej i środkowej części Niziny Mazowieckiej. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 21 (2): 287-303.
• Głowacki Z., Falkowski M., Krechowski J., Marci-niuk J., Marciniuk P., Nowicka-Falkowska K., Wierzba M. 2003. Czerwona lista roślin naczyniowych Niziny Południowopodlaskiej. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 59 (2): 5-41.
• Grzyl A. 2012. Pulsatilla pratensis (L.) Mill, sasanka łąkowa. W: Olaczek R. (red.). Czerwona księga roślin województwa łódzkiego. Zagrożone rośliny naczyniowe. Zagrożone zbiorowiska roślinne. Ogród Botaniczny w Łodzi, Uniwersytet Łódzki, Łódź: 164-165.
• Kalinowski P. 2013. Rzadkie rośliny naczyniowe Podlasia Nadbużańskiego - cz. 2. Gatunki siedlisk leśnych i wodnych. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 20 (2): 217-235.
• Kozub Ł., Pawlikowski P., Galus M. 2013. „Management of endangered habitat types within nature reserves in Mazovia and Podlachia" - a new project aimed at thermophilous vegetation conservation in Poland. W: "When theory meets practice: conservation and restoration of grasslands" 10th European Dry Grassland Meeting. 24-31 May, Zamość, Poland, Book of Abstracts: 47.
• Kucharczyk M., Wójciak H. 1995. Ginące i zagrożone gatunki roślin naczyniowych Wyżyny Lubelskiej, Roztocza, Wołynia Zachodniego i Polesia Lubelskiego. Threatened vascular plants of the Lublin Upland, Roztocze, western Volhynia and Polesie Lubelskie (eastern Poland). Ochrona Przyrody 52: 33-46.
• Matus G., Tóthmérész В., Papp M. 2003. Restoration prospects of abandoned speciesrich sandy grassland in Hungary. Applied Vegetation Science 6 (2): 169-178.
• Naumovski D., Radič S., Pevalek-Kozlina B. 2009. In vitro micropropagation of Pulsatilla pratensis (L.) Miller ssp. nigricans (Stoerck) Zamelis. Propagation of Ornamental Plants 9(1): 16-20.
• Nowak A., Nowak S., Spałek К. 2008. Red List of vascular plants of Opole province. Opole Scientific Society, Nature Journal 41:141-158.
• Otręba A., Ferchmin M., Kębłowska A., Kloss M., Michalska-Hejduk D. 2010. Ochrona flory i roślinności w Kampinoskim Parku Narodowym. W: Obidziński A. (red.). Z Mazowsza na Polesie i Wileńszczyznę. Zróżnicowanie i ochrona szaty roślinnej pogranicza Europy Środkowej i Północno-Wschodniej, PTB Zarząd Główny, Warszawa: 67-91.
• Pawlikowski P. 2004. Walory szaty roślinnej projektowanego użytku ekologicznego Kobyla Góra na Bagnie Całowanie w Mazowieckim Parku Krajobrazowym. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 60 (2): 81-91.
• Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z. 2006. Rośliny chronione. Oficyna Wydawnicza Multico, Warszawa.
• Pilt I., Kukk Ü. 2002. Pulsatilla patens and P. pratensis (Ranunculaceae) in Estonia. Distribution and ecology. Proceedings of the Estonian Academy of Sciences, Biology, Ecology 51 (4): 242-256.
• Puchalski J., Gawryś W. 2007. Kolekcje roślin chronionych i zagrożonych oraz gatunków objętych Konwencją Berneńską w polskich ogrodach botanicznych. Biuletyn Ogrodów Botanicznych, Muzeów i Zbiorów 16: 47-184.
• Puchalski J., Kapler A., Niemczyk M., Walerowski P., Krzyżewski A., Nowak A., Podyma W. 2014. Long-term cryopreservation of rare and endangered Polish, Ponto-Panonian plants. Opole Scientific Society Nature Journal 47: 1-8.
• Rozporządzenie 2014. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 roku w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Dz.U. z 2014 r., poz. 1409.
• Rutkowski L. 1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Schnittler M., Günther K.-F. 1999. Central European vascular plants requiring priority conservation measures - an analysis from national Red Lists and distribution maps. Biodiversity and Conservation 8: 891-925.
• Szczecińska M., Sawicki J. 2015. Genomic resources of three Pulsatilla species reveal evolutionary hotspots, species-specific sites and variable plastid structure in the family Ranunculaceae. International Journal of Molecular Sciences 16: 22258-22279.
• Szentpéteri J.L., Szegö В., Szente Sz. 2007. Biogeographical studies and taxonomie review of Pulsatilla pratensis var. flavescens. Acta Botanica Hungarica 49 (1-2): 163-178.
• Świejkowski L. 1956. Ochrona roślin w Polsce. Spółdzielnia Wydawnictw Artystycznych i Użytkowych „Poziom", Łódź.
• Świejkowski L. 1990. Rośliny lecznicze i przemysłowe. Klucz do oznaczania. Libra, Warszawa.
• Šedivá J., Žlebcik J. 2012. Shrnutí poznatků z pěstování a ex situ konzervace Pulsatilla vernalis (L.) Mill., P. pratensis (L.) Mill. ssp. bohemica Skalický, P. patens (L.) Mill, a P. grandis Wenderoth. Summary of findings from a propagation and ex situ conservation of Pulsatilla vernalis, P. pratensis ssp. bohemica, P. patens and P. grandis. Acta Pruhoniciana 100:155-160.
• Tokarska-Guzik В., Dajdok Z., Zając M., Zając A., Urbisz A., Danielewicz W., Hołdyński С. 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
• Tutin T.G., Heywood V.H., Burges N.A., Moore D.M., Valentine D.H., Walters S.M., Webb D.A. (red.) 1976. Flora Europea. Cambridge University Press, Cambridge.
• Vágenknecht V., Čerovsky J. 1999. Pulsatilla pratensis subsp. hungarica (Soó) Soó. Poniklec lučny maďarsky. Koniklec lučni uhersky 302. W: Čerovsky J., Ferakova V., Holub J., Maglocky S., Prochaska F. (red.). Červena kniha ohroženyh a vzacnýh druhu rostlin a živocichu CR a SR. Vol. 5. Vyssi rostliny. Přiroda, Bratislava.
• Wasik M., Obidziński A. 2006. Udatność reintrodukcji łąkowej Pulsatilla pratensis [L.] Mill, w Kampinoskim Parku Narodowym. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 25 (4): 19-36.
• Wierzba M., Sikorski P., Krechowski P., Piórek K. 2010. Ważniejsze ostoje różnorodności florystycz-nej w Podlaskim Przełomie Bugu. W: Obidziński A. (red.). Z Mazowsza na Polesie i Wileńszczyznę. Zróżnicowanie i ochrona szaty roślinnej pogranicza Europy Środkowej i Północno-Wschodniej. PTB Zarząd Główny, Warszawa: 193-209.
• Witkowska-Żuk L. 2008. Atlas roślinności lasów. Oficyna Wydawnicza Multico, Warszawa.
• Wojtowicz W. 2000. Biologia, wymagania siedliskowe i możliwości uprawy zachowawczej Pulsatilla patens (L.) Mill. Biuletyn Ogrodów Botanicznych, Muzeów i Zbiorów 9: 45-55.
• Zarzycki K., Szeląg Z. 2006. Red list of the vascular plants in Poland. W: Mirek Z., Zarzycki К., Wojewoda W., Szeląg Z. (red.). Red list of plant and fungi in Poland. W. Szafer Institute of Botany, PAS, Cracow.