Zastosowanie izotopu Cs-137 do oceny erozji gleby na Pojezierzu Suwalskim

• Autorzy: Smolska E.

Warianty tytułu

EN

Soil erosion assessment using Cs-137 radionuclide in the Suwalki Lakeland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The aim of studies was the recognition of the contemporary denudation considering tillage translocation and water soil erosion. This study was performed in the typical last glacial relief. The Cs-137 inventory was analysed along two hillslope profiles and at their footslopes. The value of soil erosion and sedimentation was calculated using the proportional model and the simplified mass balance model. Studies showed that eroded soil from upper and middle segments of the slopes was re-deposited on concave segments of the slopes. The erosion rate was 0.5-1.6 mm on the top of hills and 0.8-3.2 mm on their slopes. The deposition occurs on the concave slope at rate of 3.8-6.6 mm per year on average. Erosion-deposition balance indicate that the small part of eroded soil was exported to the valley bottom and bottom of depression. The share of the water rill and interrill erosion in the total of topsoil erosion is range from 1 to 10% depending on used model. Tillage translocation is the main process shaped a small hills in the last glacial ares.

Słowa kluczowe

PL

izotop 137 Cs; ocena; erozja gleb; gleby; Pojezierze Suwalskie; zastosowanie; obszary mlodoglacjalne; depozycja zanieczyszczen

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace i Studia Geograficzne
• Rocznik: 2013
• Tom: 51
• Opis fizyczny: s.91-104,tab.,wykr.,map.,bibliogr.

Twórcy

autor

Smolska E.

• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski w Warszawie, Warszawa

Bibliografia

• Belyaev V.R., Walbrink V.N., Golosov V., Murray A.S., Sidorchuk A.Yu., 2005, A comparison of methods for evaluating soil redistribution in the severely eroded Stavropol region, southern European Russia, Geomorphology 65, 173-193.
• Beuselinck L., Govers G., Steegen A., Hairisime P.B., Poesen J., 1999, Evaluation of the simple settling theory for predicting sediment deposition by overland flow, Earth Surface Processes and Landforms 24, 41-49.
• Beuselinck L., Steegen A., Govers G., Nachtergaele J., Takken I., Poeson J., 2000, Characteristics of sediment deposits formed by intense rainfall events in small catchments in the belgian Loam Belt, Geomorphology 32, 69-82.
• Chełnicki W., Święchowicz J., Mietelski W., Klimek M., 1995, Naturalne czynniki przemieszczania izotopu Cs-137 w glebie na przykładzie stoku leśnego położonego na Pogórzu Karpackim, Zeszyty Naukowe UJ MCLXII, Prace Geogr. 100, 125-141.
• Frielinghaus M., Vahrson W.-G., 1998, Soil translocation by water erosion from agricutural Copland into wet depressions (morainic kettle holes), Soil and Tillage Research 46, 23-30.
• Froehlich W., 1982, Mechanizm transportu fluwialnego i dostawy zwietrzelin do koryta w górskiej zlewni fliszowej, Prace Geogr. IGiPZ PAN 143.
• Froehlich W., 1997, Natężenie erozji gleb na stokach beskidzkich w świetle badań metodami klasycznymi i radioizotopowymi, Zeszyty Naukowe Akadem. Roln. w Krakowie, 315, 35-46.
• Froehlich W., Walling D.E., 1991, Badania procesów erozji i sedymentacji przy użyciu izotopu cezu 137, Conference Papers IGiPZ PAN 14, Sesja Naukowa IGiPZ 1991, 23-34.
• Froehlich W., Walling D.E., 1992, The use of fallout radionuclides in investigations of erosion and sediment delivery in the Polish Flysh Carpathians, [w:] Erosion, debris flows and environment in mountains regions (proceedings of the Chengdu Symposium, July 1992, IAHS Publ. 2009, 61-76.
• Govers G., Quine T.A., Desmet P.J.J., Walling D.E., 1996, The relative contribution of soil tillage and overland flow erosion to soil erosion redistribution on agricultural land, Earth Surface Processes and Landforms 21, 929-946.
• Kocmit A., Podlasiński M., Roy M., Tomaszewicz T., Chudecka J., 2006., Water erosion in the catchment basin of the Jeleni Brok, Journal of Water and Land Development 10, 121-131.
• Mazurek M., 1998, Dostawa materiału klastycznego do transport fluwialnego na obszarach młodoglacjalnych (zlewnia Kłudy na Pomorzu Zachodnim), Bad. Fizjogr. Nad Polską Zach. Seria A, 49, 127-146
• Paluszek J., 2010, Zmiany pokrywy glebowej pod wpływem erozji, Prace i Studia Geogr. 45, 279-294.
• Poręba G., 2010, Zastosowanie izotopu ¹³⁷Cs do badania erozji gleby w obszarach lessowych użytkowanych rolniczo, Prace i St. Geogr. 45, 125-142.
• Poręba G., Bluszcz A., 2008, Influence of the parameters of models used to calculate soil erosion based on ¹³⁷Cs tracer, Geochronometria 32, 21-27.
• Ritche J.C., McHenry J.R., 1990, Application of radioactive fallout cesium for measuring soil erosion and sediment accumulation rates and patterns: a review, J. Environ. Qual. 19, 215-233.
• Smith H.G., Dragovich D., 2008, Sediment budget analysis of slope-channel coupling and in-channel sediment storage in an upland catchment, southeastern Australia, Geomorphology 101, 643-654.
• Smolska E., 1993, Rola spłukiwania w dostawie materiału do transportu fluwialnego w obszarze młodoglacjalnym (na przykładzie górnej Szeszupy). Wstępne wyniki badań, [w:] Kostrzewski, A. (red.), Geoekosystem obszarów nizinnych, Zesz. Nauk. PAN „Człowiek i środowisko” 6, 159-165.
• Smolska E., 2002, The intensity of soil erosion in agricultural areas in North-Eastern Poland, Landform Analysis, vol. 3, 25-33
• Smolska E., 2005, Znaczenie spłukiwania w modelowaniu stoków młodo glacjalnych (na przykładzie Pojezierza Suwalskiego), Wyd. WGSR UW, Warszawa, 146s.
• Smolska E., 2010, Soil erosion and sediment supply to a fluvial system in the last-glacial area on the example of the upper Szeszupa river catchment (NE Poland), Zeitschrift für Geomorphologie, v. 56, issue 3, 37-52, DOI:10.1127/0372-8854/2012/S-0010
• Stach A, 1991, Zastosowanie cezu-137 do datowania współczesnych osadów stokowych - podstawy metody i wstępne wyniki badań z Pojezierza Drawskiego, [w:] A. Kostrzewski (red.), Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych, Wyd. UAM Geografia 50, 551-561
• Stach A., 1996, Możliwości i ograniczenia zastosowania cezu-137 do badania erozji gleb na obszarze Polski, [w:] A. Józefaciuk (red.), Ochrona agroekosystemów zagrożonych erozją, Prace Naukowe IUNG cz.2. K(11/1). Puławy, 203-226.
• Strzelecki R., Szewczyk J., Wołkowicz S., Jędrzejczak Z., 1992, Badania promieniowania gamma nma obszarze Polski: efekt Czarnobyla, skażenia przemysłowe, promieniotwórczość naturalna, Przegląd Geologiczny 6, 57-71.
• Strzelecki R., Wołkowicz S., Lewandowski P., 1993, Wyniki badań gammaspektometrycznych na obszarze województwa suwalskiego, Przegląd Geologiczny, 41 (8), 585- 592.
• Święchowicz J., 2002a, Współdziałanie procersów stokowych i fluwialnych w odprowadzaniu materiału rozpuszczonego i zawiesiny ze zlewni pogórskiej, Przemiany środowiska na Pogórzu Karpackim 3, 140s.
• Święchowicz J., 2002b, Linkage of slope wash and sediment and solute export from a foothill catchment in the Carpathian foothills of south Poland, Earth Surface Processesand Landforms 27, 1389-1413.
• Wallbring P.J., Roddy B.P., Olley J.M., 2002, A tracer budget quantifying soil redistribution on hillslopes after forest harvestiong, Catena 47, 179-201.
• Walling D.E., 1983, The sediment delivary problem, Journal of Hydrology 65, 209-237.
• Walling D.E., He Q., 1998, Use of fallout ¹³⁷Cs measurements for validating and calibrating soil erosion and sediment delivery models, [w:] Modelling soil erosion, sediment transport and closely related hydrological processes (Proceeding of Symposium held in Viena, Julay 1998), IAHS Publ. 249, 267-278.
• Walling D.E., Quine T.A., 1990, Callibration of ceasium-137 measurements to provide Quantitative erosion rate data, Land Degradation and Rehabilitation 2, 161-175.
• Walling D.E., Russel M.A., Hodgkinson R.A. , Zhang Y., 2002, Establishing sediment budgets for two small lowland agricultural catchment in the UK, Catena 47, 323-353.
• Zgłobicki W., 2002, Dynamika współczesnych procesów denudacyjnych w północnozachodniej części Wyżyny Lubelskiej, Wyd. UMCS, Lublin, 159s.
• Ziemnicki S., Mazur Z., 1956, Przebieg zbocza jako odzwierciedlenie erozji gleb, Ann. UMCS, 10,
• Zang X., Walling D.E. He Q., 1999, Simplified mass balance models for assessind soil erosion rates on cultivated lad using ceasium-137 measurements, Hydrologie Science 44 (1), 33-46