Występowanie roślinności kserotermicznej na Wyżynie Małopolskiej

• Autorzy: Kostuch R. , Misztal A.

Warianty tytułu

EN

Occurrence of xerothermic vegetation on the Malopolska Upland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Występujące w naszym kraju murawy kserotermiczne są zbiorowiskami niezwykle cennymi, gdyż poprzez obecność w nich gatunków roślin pochodzących z cieplejszych stref klimatycznych zwiększają bioróżnorodność krajowych ekosystemów trawiastych. Przyczyniają się również do poprawy walorów krajobrazowych terenów na których występują. Wyżyna Małopolska jest regionem gdzie murawy kserotermiczne występują dosyć licznie. Zajmują one na ogół niewielkie powierzchnie zazwyczaj tam gdzie istnieją ciepłe i suche siedliska występujące głównie na silnie nasłonecznionych stokach i zboczach o południowej ekspozycji. W murawach kserotermicznych na terenie Wyżyny Małopolskiej występują cztery zespoły roślinne. Na skałkach gipsowych pokrytych cienką warstwą gleby lessowej spotyka się zespół stulisza miotłowego z ostnicą włosowatą (Sisymbrio-Stipetum capillatae). Drugim wykształcającym się na podłożu gipsowym pokrytym nieznacznie grubszą warstwą lessu jest zespół rutewki mniejszej i szałwi łąkowej (Thalictro- Salvietum pratensis). Często spotykany na Wyżynie Małopolskiej jest zespół omanu wąskolistnego (Inuletum ensifoliae), występujący na południowych stromych zboczach wyniosłości terenowych utworzonych z margli senońskich. Czwartym zespołem roślinności kserotermicznej, powszechnie występującym na Wyżynie Małopolskiej jest zespół miłka wiosennego z kłosownicą pierzastą (Adonido-Brachypodieto pinnati), spotykany na głębszych glebach gliniasto-ilastych względnie próchnicznych glebach brunatnych podobnych do czarnoziemów. Murawy kserotermiczne nie będąc zespołami klimaksowymi podlegają naturalnej sukcesji roślinnej, przekształcając się w ekosystemy leśne. Dla utrzymania zbiorowisk roślinności kserotermicznej niezbędna jest więc ingerencja człowieka, polegająca na zapobieganiu samozalesieniu przez koszenie, wypas lub wypalanie runi ewentualnie czynną ochronę czyli usuwanie wkraczających do muraw kserotermicznych drzew i krzewów.

EN

Xerothermic swards occurring in Poland are extremely valuable communities because owing to the presence in them of plant species originating from warmer climatic zones they increase the biodiversity of domestic grass ecosystems. They also contribute to improvement of landscape amenities in the areas where they occur. The Malopolska Upland is a region where xerothermic swards are quite numerous. Generally they cover small areas, usually on sites where warm and dry habitats are found, mainly on strongly sun-heated slopes with southern aspect. Four plant alliances are present in the xerothermic swards on the Malopolska Upland Sisymbrio-Stipetum capillatae alliance can be encountered on gypsum rocks covered with thin layer of loess soil. Another alliance forming on gypsum substratum covered with slightly thicker loess layer is Thalictro-Salvietum pratensis assemblage. The alliance frequently found on the Malopolska Upland is Inuletum ensifoliae covering the southern steep slopes of the terrain elevations developed from senonian marles. The fourth alliance of xerothermic vegetation commonly present on the Malopolska Upland is Adonido-Brachypodieto pinnati plant assemblage, encountered on deeper loamy-clay or humus brown soils similar to chernozems. Xerothermic swards, which are not climatic assemblages undergo a natural plant succession, changing into forest ecosystems. Therefore, human interference is crucial to maintain xerothermic plant alliances. It involves prevention of self-afforestation by cutting or burning the sward or active protection, i.e. removal of trees and bushes encroaching xerothermic swards.

Słowa kluczowe

PL

Wyzyna Malopolska; roslinnosc kserotermiczna; wystepowanie; warunki siedliskowe; roznorodnosc biologiczna; fitosocjologia; zespoly roslinne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2006
• Numer: 3/1
• Opis fizyczny: s.117-129,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kostuch R.

• Katedra Ekologicznych Podstaw Inżynierii Środowiska, Akademia Rolnicza w Krakowie, Al. Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Misztal A.

Bibliografia

• Braun-Blanquet J. Pflanzensoziologie. II Aufl. Springer Verlag. Wien 1951.
• Celiński F. Czynniki glebowe a roślinność kserotermiczna Wielkopolskiego Parku Narodowego pod Poznaniem. Pr. Monogr.-Przyr. Wlk. Parku Nar., nr 2, Poznań 1953, s.41–60.
• Ceynowa M. Zbiorowiska roślinności kserotermicznej nad dolną Wisłą. Stud. Soc. Sc. Toruń Sect. D, 8, 4, 1968, s. 27–38.
• Dziubałtowski S. Kilka uwag o występowaniu i pochodzeniu roślinności stepowej nad dolną Wisłą. Rocz. Nauk Roln. 33. 1934, s. 117–130.
• Filipek M. Roślinność kserotermiczna okolic Gurzycy pod Kostrzyniem nad Odrą. Bad. Fizjogr. Nad Pol. Zach. nr 10, 1962, s. 65–80.
• Fijałkowski D., Izdebski K. Zbiorowiska stepowe na Wyżynie Lubelskiej. Ann. UMCS Sect. B:12, 4, 1957, s. 55–70.
• Głazek T. Flora kserotermiczna Wyżyna Sandomierskiej i Pogórza Iłżeckiego. Monogr. Bot. nr 25, 1968, s.80.
• Gostyńska M. Reliktowa roślinność zboczy Kulima pod Włocławkiem. Zesz. Nauk. UAM, Biol. z. 2, 1959, s. 33-46.
• Kępczyński K. Szata roślinna Wysoczyzny Dobrzyńskiej. Toruń 1965, s. 50.
• Kostuch R., Misztal A. Zbiorowiska roślinności kserotermicznej występujące w rejonie Garbu Wójczańsko-Pińczowskiego. Zesz. Nauk. AR w Krakowie nr 412. Ser. Inż. Środ. z. 25, 2004, s. 111–122.
• Kostuch R., Misztal A., Jagła S. Roślinność kserotermiczna występująca na wzniesieniu Ostra Góra. Zesz. Nauk. AR w Krakowie nr 412. Ser. Inż. Środ. z. 25, 2004, s. 123–129.
• Kozłowska A. Elementy genetyczne i pochodzenie flory stepowej Polski. Mem. Acad. Pol. Sc.L. Cl. Mat.-Not. Ser. B, 1931, s. 42.
• Medwecka-Kornaś A. Roślinność rezerwatu stepowego „Skorocice” k. Buska. Ochr. Przyr. nr. 26, 1959, s. 19–33.
• Medwecka-Kornaś A., Kornaś J. Zespoły stepów i suchych muraw. W: Szata Roślinna Polski t. 1, 1972, s. 352–366.
• Olaczek R. Roślinność kserotermiczna okolic Działoszyna i doliny środkowej Warty. Cz. I. Zesz. Nauk. UL Ser. II, 28 Łódż 1968, s.17–30.
• Stachurski M. Flora rezerwatów stepowych Wyżyny Miechowskiej. Acta Univ. Lodz. Folia Sozol. t.5, 1996, s. 115–140.