PL
Badania zlokalizowano w dobrze urzeźbionych częściach środkowej Polski. Objęto nimi holoceńskie serie utworów stokowych (osadów odpowiednich erozji gleb). Utwory te występują w dolnych partiach zboczy oraz na dnach suchych dolin. Przeciętna ich miąższość wynosi około 1,5 m, a maksymalna sięga 4 m. Gleboznawcy najczęściej kwalifikują je jako gleby deluwialne. Osady pochodzące z erodowanych gleb można podzielić ze względu na genezę: 1) koluwia - osady odpowiednie ruchu mas, 2) antropogeniczne deluwia rolne, będące osadami odpowiednimi spłukiwania i rozbryzgu gleby, 3) proluwia - osady odpowiednie erozji wąwozowej, 4) diamiktony rolne - osady odpowiednie erozji gleb przyspieszonej przez intensywne rolnictwo. W środkowej Polsce wyróżniono następujące fazy nasilonej erozji gleb: a) V okres epoki brązu (800-650 lat p.n.e.) - krótki epizod reakcji stoków na odlesienia dokonane przez ludy kultury łużyckiej; b) wczesny i środkowy okres lateński epoki żelaza (400-175 lat p.n.e.), kiedy erozja gleb została wywołana przez plemiona kultury pomorskiej; c) okres rzymski epoki żelaza (0-375 lat n.e.), kiedy erozja gleb została silnie przyspieszona wskutek rolniczej i przemysłowej aktywności ludności kultury przeworskiej; d) średniowiecze - ówczesne przemiany w rolnictwie i niestabilność klimatu prowadziły do wznowienia erozji gleb i erozji wąwozowej, e) okres nowożytny, kiedy erozja gleb była przyspieszana wraz z mechanizacją rolnictwa. Osłabienie erozji gleb miało miejsce w okresach: halsztackim, późnym lateńskim i wędrówek ludów. Krótkie fazy stabilizacji stoków dobrze odpowiadają okresom kryzysów osadniczych.
EN
Studied sites were located in high-relief fragments of Central Poland. Examinations focused on the Holocene series of slope deposits (soil erosion related deposits). These deposits are present in the lower parts of slopes and floors of dry valleys. Their thickness is ca. 1.5 m on average; a maximum thickness is of 4.0 m. Pedologists often tend to classify them into deluvial soils (cumulic anthroposol, colluvisol). In respect to the orgin, the deposits derived from eroded soils may be divided into: 1) colluvial deposits - related to mass movements, 2) deluvial deposits - related to slopewash and raindrop splash, 3) gully erosion deposits, 4) tillage diamictons - related to soil erosion accelerated by long-term agricultural activity. In Central Poland the following stages of soil erosion have been distinguished: a) the Bronze V Period (800-650 years BC); a short episode of reaction of the slopes to deforestation caused by Lusatian Culture tribes, b) the Early and Middle La Tene Period (400-175 yrs BC); soil erosion was promoted by East Pomeranian Culture tribes, c) the Roman Period (0-375 yrs AD); soil erosion was strongly accelerated by Przeworsk Culture agricultural and industrial activity, d) the Medieval Period; changes in agriculture and unstable climate was followed by renewed soil erosion and gullying, d) the Modern Period; soil erosion was accelerated by the use of agricultural machinery. A weakening of soil erosion took place in the Hallstadtt, the Late La Tene and the Migration Periods. Short phases of stabilization of slopes coincided with crises of settlement.