Analiza wybranych parametrów hydrodynamicznych na bystrzu o zwiększonej szorstkości na potoku Sanoczek

• Autorzy: Slizowski R. , Radecki-Pawlik A. , Huta K.

Warianty tytułu

EN

Analysis of chosen hydrodynamics parameters along the rapid hydraulic structure with increased roughness - the Sanoczek stream

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ostatnim czasie istnieje coraz bardziej ożywiona dyskusja na temat nowoczesnych budowli wodnych inżynierii rzecznej, które spełniałyby wymagania stawiane przez ekologów. Jedną z takich budowli jest bystrze o zwiększonej szorstkości. W niniejszej pracy przedstawiono jeden z tego typu obiektów. Znajduje się on na potoku Sanoczek, w Bieszczadach. Jednym z ważniejszych czynników powodujących naruszenie stabilności bystrza i koryta w strefie jego oddziaływania jest prędkość maksymalna występująca na bystrzu lub tuż poniżej. Celem niniejszej pracy jest określenie rozkładu prędkości na bystrzu na potoku Sanoczek i w strefie jego oddziaływania. Rozszerzenie badań o strefy oddziaływania bystrza jest bardzo istotne do ustalenia warunków stabilności nie tylko bystrza, ale także koryta powyżej i poniżej bystrza. Pomiary rozkładu prędkości w korycie powyżej i poniżej bystrza miały na celu zbadanie czy warunki hydrauliczne przepływu są porównywalne, co świadczyłoby o wystarczającej redukcji zwiększonej energii przepływającego strumienia. W pracy dokonano także analizy prędkości stycznych, prędkości średniej i dynamicznej, występujących na bystrzu i w strefie jego oddziaływania. W celu dokładnej analizy pracy bystrza, poza głównym celem pracy, postawiono także cel dodatkowy określenia charakteru przepływu na bystrzu i w strefie jego oddziaływania.

EN

At the present time once can easily noticed very lively discussion about introducing modern, ecological friendly hydraulic structures in river training works which are suppose to stay up to the standards given by hydrobiologists, ecologists as well as fluvial geomorphologists. One of the proposals of such structures is a rapid hydraulic structure (RHS) with increased roughness. Along the presented paper such structure is presented. It was constructed within the river channel of the Sanoczek Stream in the Bieszczady Mountains, a part of Polish Carpathians. One of the main problems connected with changes of stability of hydraulic structures (in that case also with RHS) is velocity of running water causing huge turbulence and shear stresses. Thus, the objective of the following paper is to present the distribution of velocities values along the RHS and within the region of its influence. The main aim of the research was to describe conditions upstream and downstream of the structure and compare them in terms of stability of the RHS. Parallel with the main aim, the distribution of shear stresses as well as shear velocities along the RHS apron and the region within its influence are also presented. The work was conducted in Agricultural University of Krakow and was a part of the master thesis.

Słowa kluczowe

PL

potoki gorskie; potok Sanoczek; bystrze o zwiekszonej szorstkosci; parametry hydrodynamiczne; predkosc przeplywu; rozklad predkosci; naprezenia styczne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2008
• Numer: 02
• Opis fizyczny: s.47-58,rys.,fot.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Slizowski R.

• Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Kraków

autor

Radecki-Pawlik A.

autor

Huta K.

Bibliografia

• Hartung F., Scheurlein H. Design of overflow rock dams. Beitrag no. 36, Talsperenkongres, Montreal 1970.
• Huta K. Rozkład prędkości na bystrzu o zwiększonej szorstkości na przykładzie bystrza na potoku Sanoczek. Praca magisterska. Akademia Rolnicza w Krakowie, 2006.
• Kajak Z. Wody otwarte. Ekologiczne podstawy gospodarowania środowiskiem przyrodniczym. Wizje – problemy- trudności 77. SGGW w Warszawie CPBP 04–10, 1991, s. 66–83.
• Kłonowska-Olejnik M., Radecki-Pawlik A., Skalski T. Wybrane metody biologiczne w ocenie stanu ekosystemu uregulowanego cieku górskiego (potok Młynne, Gorce). XX Zjazd Hydrobiologów Polskich, 5–8 września 2006, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń (UMK), 2006, s. 124.
• Radecki-Pawlik A., Ślizowski R. Bystrze o zwiększonej szorstkości jako element ekologicznej stabilizacji potoków górskich. Przegląd Naukowy, SGGW, Warszawa 1998, 15, s. 153–162.
• Ratomski J. Podstawy projektowania zabudowy potoków górskich. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2006.
• Ślizowski R. Bystrze o zwiększonej szorstkości jako element zabudowy potoków górskich. Zesz. Nauk. AR w Krakowie. Rozprawa habilitacyjna nr 181, 1993.
• Ślizowski R., Radecki-Pawlik A. Bystrze z kamienia naturalnego jako przykład nowoczesnej, ekologicznej budowli regulacyjnej w zlewniach rzecznych. Przegląd Naukowy, SGGW, Warszawa 1998, 15, s. 162–170, poz. bibl. 7.
• Ślizowski R., Radecki-Pawlik A. Distribution of maximum velocities and Froude numbers on a rapid hydraulic structure apron. Electronic Journal of Polish Agricultural Universities (EJPAU), 2000, 3, 1, s. 1–13, poz. bibl.14.
• Zasępa P., Kłonowska-Olejnik M., Radecki-Pawlik A. Wpływ wybranych zmian abiotycznych w rejonie łachy żwirowej potoku górskiego na mikrosiedliska makrobezkręgowców dennych. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, Kom. Techn. Inf. Wsi, PAN Oddz. w Krakowie, 2006, 4/2, s. 221–232.
• Żelazo J. Badania prędkości i oporów przepływu w naturalnych korytach rzek nizinnych. Rozprawy naukowe i monografie, Warszawa 1992, SGGW.
• Żelazo J., Popek Z. Podstawy renaturyzacji rzek. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2002, s. 319.