Zmiany zachodzące w przemyśle spożywczym w Polsce pod wpływem korporacji transnarodowych w xxi wieku

• Autorzy: Chechelski P.

Warianty tytułu

EN

Changes in food industry in Poland under the impact

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Korporacje transnarodowe (KTN) występują jako podmioty współtworzące proces globalizacji, a wielu autorów skłania się do stwierdzenia, że to właśnie one obecnie decydują o losach świata. Ich działalność stanowi bowiem główną siłę ekonomiczną, napędzającą procesy globalizacji w sferze ekonomicznej, którą też zmieniają. Wiodące znaczenie korporacji transnarodowych w globalizacji gospodarki światowej wynika z ich siły gospodarczej oraz przewag, jakie są z nimi związane. Celem artykułu było przedstawienie zmian zachodzących w przemyśle spożywczym i jego działach, dokonujących się pod wpływem korporacji. W Polsce prowadzą one swoją działalność od 1995 r., a więc dostatecznie długo, aby móc dokonać porównań i wyciągnąć pełniejsze wnioski i przeprowadzić oceny. W artykule zidentyfikowano filie KTN w przemyśle spożywczym, ich pozycję ekonomiczną oraz kluczowe działy ich zainteresowania. W latach 2000-2015 nastąpił wzrost ekspansji filii korporacji. Był on jednak zróżnicowany w poszczególnych działach przemysłu spożywczego. W działach o bardzo wysokim i wysokim poziomie obecności korporacji ich udział z reguły wzrastał, natomiast w działach o niskim poziomie globalizacji ich udział, zwłaszcza w ostatnich latach, malał. Generalnie udział KTN miał duży i z reguły pozytywny wpływ na rozwój polskiego przemysłu spożywczego, jego przemiany oraz wzrost znaczenia w skali międzynarodowej, a zwłaszcza wśród krajów Unii Europejskiej.

EN

Transnational corporations (TNCs) exist as entities taking part in the globalisation process and many authors tend to consider that they decide on the fate of the world. Their operation is the key economic force driving the globalisation processes in the economic area, which they change as well. The leading significance of the transnational corporations in the globalisation of the world economy results from their economic strength and advantages related thereto. The paper aimed at presentation of the changes in food industry and its sections, taking place under the impact of the corporations. They have operated in Poland since 1995, thus long enough to make comparisons and assessments and to draw complete conclusions. The paper identifies branches of TNCs in the food industry and their key areas of interest. Between 2000 and 2015, the branches of TNCs expanded, but to a different degree in respective sections of the food industry. In sections of very high or high level of presence of corporations their share in general grew, while in sections of low level of globalisation their share, especially recently, decreased. In general, the share of TNCs had a major and, basically, positive impact on the development of the Polish food industry, its changes and growth in the significance on the international scale, especially among the European Union countries.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
• Rocznik: 2017
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.50-71,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Chechelski P.

• Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

Bibliografia

• Brach, J. (2015). Korporacje transnarodowe w gospodarce światowej – ocena działalności. Ekonomia XXI wieku, Economics of the 21st century, nr 1(5), s. 27-46.
• Chechelski, P. (2008). Wpływ procesów globalizacji na polski przemysł spożywczy. Studia i Monografie nr 145. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Chechelski, P. (2015). Procesy globalizacji i liberalizacji oraz ich wpływ na przemysł spożywczy. W: R. Mroczek (red.), Przemiany strukturalne przemysłu spożywczego w Polsce i UE na tle wybranych elementów otoczenia zewnętrznego. Monografie Programu Wieloletniego 2015-2019, nr 12 (s. 9-27). Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Chechelski, P. (2016). Korporacje transnarodowe w polskim przemyśle spożywczym. Przemysł Spożywczy, nr 7.
• Czub, J.F. (2012). Lobbing grup biznesu w Unii Europejskiej. Warszawa: Poltex.
• Drożdż, J. (2011). Analiza ekonomiczno-finansowa wybranych branż przemysłu spożywczego w latach 2003-2009. Studia i Monografie, nr 151. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Drożdż, J. (2016). Ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej przemysłu spożywczego w latach 2010-2014. Studia i Monografie, nr 168. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Gasz, M. (2012). Znaczenie korporacji transnarodowych w gospodarce światowej. Ekonomia i Prawo, t. XI, nr 4.
• Gołaś, Z. (2010). Czynniki kształtujące wydajność pracy w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej nr 4(325), s. 30-50.
• Gołębiowski, T. (2014). Wpływ zakorzenienia przedsiębiorstwa na przewagę konkurencyjną – perspektywa korporacji transnarodowych. International Business and Global Economy, nr 33, s. 495-505.
• Gorynia, M. (2007). Niewidzialne efekty zagranicznych inwestycji. Rzeczpospolita, 23.02.2007.
• Gorynia, M., Samelak, O. (2013). Przegląd badań nad funkcjonowaniem filii korporacji transnarodowych w Polsce. Gospodarka Narodowa, nr 10(266).
• GUS (2002-2015). Rocznik Statystyczny Przemysłu. Warszawa.
• GUS (2016). Działalność gospodarcza podmiotów z kapitałem zagranicznym w 2015 r. Warszawa.
• Hill, H., Jongwanich, J. (2009). Outward Foreign Direct Investment and the Financial Crisis in Developing East Asia. Asian Development Review, vol. 26, no. 2.
• Kacperska, E. (2017). Rozwój przemysłu spożywczego w Polsce w aspekcie globalizacji. SERiA, Roczniki Naukowe, t. XVIII, z. 6.
• Kosztowniak, A. (2015). Ekspansja korporacji transnarodowych w latach 1990-2013.
• Gospodarka Narodowa, listopad-grudzień, nr 6, s. 101-128.
• Koźmiński, A.K. (2017). Czwarta fala globalizacji. Rzeczpospolita, 09.05.2017.
• Lech, M. (2010). Zdolność oddziaływania korporacji transnarodowych na współczesne stosunki międzynarodowe w dobie procesu globalizacji. W: J. Menkes, T. Gardocka (red.), Korporacje transnarodowe. Jeden temat, różne spojrzenia. Warszawa: Academica SWPS.
• Mazurkiewicz, P. (2017). Chcemy towarów z naszych fabryk. Rzeczpospolita, 30.07.2017.
• Mencinger, J. (2003). Does Foreign Direct Investment Always Enhance Economic Growth?. KYKLOS, vol. 56, no. 4.
• Mroczek, R. (red.). (2014). Procesy dostosowawcze polskiego przemysłu spożywczego do zmieniającego się otoczenia rynkowego (1). Program Wieloletni 2011-2014, nr 117. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• PAIiIZ (2014). Food processing sector in Poland. Pobrano z: http.//www.paiz.gov.pl (data dostępu: 03.2017).
• Porter, M.E. (1999). Strategia konkurencji. Metody analizy sektorów i konkurentów. Warszawa: PWE.
• Rosińska-Bukowska, M. (2012). Rozwój globalnych sieci biznesowych jako strategia konkurencyjna korporacji transnarodowych. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, s. 38-41, s. 179-186.
• Rosińska-Bukowska, M. (2014). Procesy globalizacji i ich wpływ na gospodarkę żywnościową i rolnictwo – przez pryzmat działalności korporacji transnarodowych. Zeszyty Naukowe SGGW, Problemy Rolnictwa Światowego, t. 12(XXIX), z. 1, Warszawa, s. 97-107.
• Sowa, K. (2006). Strategie konkurencji korporacji transnarodowych. Warszawa: Difin.
• UNCTAD (2005). World Investment Report. Transnational Corporation and the Internationalization of R&D. New York-Geneva.
• UNCTAD (2006). World Investment Report. FDI from Developing and Transition Economies. Implications for Development (s.164-173). Pobrane z: http.//unctad.org (data dostępu: 10.02.2015).
• UNCTAS (2008). World Investment Report. Transnational Corporations and Infrastructure Challenge. Pobrane z: http.//unctad.org (data dostępu: 10.03.2017).
• Urban, R., Szczepaniak, I., Mroczek, R. (2010). Polski sektor żywnościowy w pierwszych latach członkostwa (Synteza). Program Wieloletni 2005-2009, nr 177, Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Wieczorkiewicz, R. (2015). Rekonkwista. Rynek Spożywczy, nr 4.
• Zorska, A. (2007). Korporacje transnarodowe. Przemiany, oddziaływanie, wyzwania. Warszawa: PWE.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0010.6756