EN
The aim of the study was to analyze the effect of the lactation phase on the concentration of fat and fatty acids in the milk of cows of three breeds: Polish Red-White (ZR), Polish Red (RP) and Polish Holstein-Friesian Red-White (RW). The study was conducted in 17 herds on a total of 473 cows kept in a traditional barn-pasture. The analyses showed that the milk of RP cows from the 3rd phase of lactation and ZR cows from the 2nd phase of lactation was characterized by the best fatty acid profile – significantly and highly significantly (p < 0.05, p ≤ 0.01) the highest contents of some tested monounsaturated MUFA and polyunsaturated PUFA acids and significantly and highly significantly (p < 0.05, p ≤ 0.01) the lowest contents of some tested SFA acids. Milk with the most expected fat content came from ZR cows from the 1st and 2nd phase of lactation and RW cows from the 1st phase of lactation. RW cows in the 2nd phase of lactation produced milk with the lowest nutritional value – significantly and highly significantly (p < 0.05, p ≤ 0.01) the lowest concentration of some health-promoting MUFA and PUFA acids and significantly and highly significantly (p < 0.05, p ≤ 0.01) the highest concentration of many saturated SFA acids unfavorable for the consumer’s health. RW cows in the 3rd phase of lactation produced milk with the highest fat content. The research results can be used in improving cattle in terms of improving the fatty acid composition of produced milk, and thus improving its health-promoting values.
PL
Celem badań była analiza wpływu fazy laktacji na koncentrację tłuszczu i kwasów tłuszczowych w mleku krów trzech ras: polskiej czerwono-białej (ZR), polskiej czerwonej (RP) oraz polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czerwono-białej (RW). Badania przeprowadzono w 17 stadach na łącznej liczbie 473 krów utrzymywanych w tradycyjnym systemie alkierzowo-pastwiskowym. Przeprowadzone analizy wykazały, że mleko krów rasy RP z 3. fazy laktacji oraz krów rasy ZR z 2. fazy laktacji cechowało się najlepszym profilem kwasów tłuszczowych – istotnie i wysoce istotnie (p < 0.05, p ≤ 0.01) najwyższą zawartością niektórych badanych kwasów jednonienasyconych MUFA i wielonienasyconych PUFA oraz istotnie i wysoce istotnie (p < 0.05, p ≤ 0.01) najniższą zawartością niektórych oznaczanych kwasów SFA. Mleko o najbardziej oczekiwanej zawartości tłuszczu pochodziło od krów rasy ZR z 1. i 2. fazy laktacji oraz krów rasy RW z 1. fazy laktacji. Krowy rasy RW w 2. fazie laktacji produkowały mleko o najmniejszych wartościach odżywczych – stwierdzono istotnie i wysoce istotnie (p < 0.05, p ≤ 0.01) najmniejszą koncentrację niektórych prozdrowotnych kwasów MUFA i PUFA oraz istotnie i wysoce istotnie (p < 0.05, p ≤ 0.01) największą koncentrację wielu niekorzystnych dla zdrowia konsumenta nasyconych kwasów SFA. Krowy rasy RW w 3. fazie laktacji produkowały mleko o najwyższej zawartości tłuszczu. Wyniki badań mogą być wykorzystane w doskonaleniu bydła w zakresie polepszenia kompozycji kwasów tłuszczowych produkowanego mleka, a tym samym poprawy jego walorów prozdrowotnych.