Some interesting records of Cladonia species from the Nizina Wielkopolska Lowland (W Poland)

• Autorzy: Zarabska D.

Warianty tytułu

PL

Interesujące notowania Cladonia spp. z Niziny Wielkopolskiej (Polska Zachodnia)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The lichen genus Cladonia comprises several similar species which have hardly been recognized in Western Poland so far. We used thin layer chromatography (TLC) as a simple technique to determine diagnostic lichen substances in morphologically similar Cladonia species. During field studies in Sandr Nowotomyski (western Nizina Wielkopolska Lowland), ten interesting records of Cladonia species were made. Cladonia novochlorophaea is reported for the first time from this region. Our records supplement the knowledge about the distribution of Cladonia species both in the investigated region and in Poland. All the records are compared with existing literature data from regional floristic inventories and distribution maps from Poland.

PL

Rodzaj Cladonia zawiera kilka podobnych taksonomicznie gatunków, które były dość rzadko podawane z obszaru Polski Zachodniej. W trakcie identyfikacji gatunków wykorzystaliśmy metodę chromatografii cienkowarstwowej (TLC) pozwalającą na określenie substancji porostowych mających charakter diagnostyczny u podobnych pod względem morfologicznym gatunków rodzaju Cladonia. Podczas badań terenowych na Sandrze Nowotomyskim (zachodnia Wielkopolska) odnotowano interesujące gatunki rodzaju Cladonia (C. cariosa, C. chlorophaea, C. coccifera, C. crispata, C. grayi, C. merochlorophaea, C. novochlorophaea, C. pyxidata s.str., C. rei i C. subulata). Cladonia novochlorophaea została stwierdzona po raz pierwszy w Wielkopolsce. Podane informacje pozwolą uzupełnić wiedzę na temat rozmieszczenia chrobotków zarówno w objętym inwentaryzacją regionie, jak i w Polsce. Przy analizach występowania wyszczególnionych taksonów wykorzystano informacje zawarte w danych literaturowych i na mapach rozmieszczenia tych gatunków w Polsce.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Mycologica
• Rocznik: 2009
• Tom: 44
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.223-232,ref.

Twórcy

autor

Zarabska D.

• Natural History Collection, Faculty of Biology, Adam Mickiewicz University, Umultowska 89, 61-614 Poznan, Poland

Bibliografia

• Balcerkiewicz S., Brzeg A. 1993. Wrzosowiska przydrożne w kompleksie leśnym Borów Skwierzyńskich. Bad. Fizjogr. Pol. Zach., Ser. B, 42: 105–127.
• Balcerkiewicz S., Brzeg A., Kasprowicz M. 1994. Szata roślinna rezerwatu „Nadwarciański bór sosnowy” w Wielkopolskim Parku Narodowego. Bad. Fizjogr. Pol. Zach., Ser. B, 43: 51–83.
• Brzeg A., Pawlak G. 1998. Materiały do znajomości zbiorowisk związku Onopordion acanthii Br.-Bl. (1926) 1936 s.l. w Wielkopolsce. I. Artemisio-Oenotheretum rubricaulis Pass. 1977 i Berteroetum incanae Siss. et Tideman in Siss. 1950. Bad. Fizjogr. Pol. Zach., Ser. B, 47: 83–135.
• Bujakiewicz A., Lisiewska M. 2003. Mikologia. Przewodnik do ćwiczeń terenowych i laboratoryjnych. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Celiński F., Balcerkiewicz S. 1973. Zespoły muraw psammofilnych w Wielkopolskim Parku Narodowym pod Poznaniem. Pozn. Tow. Przyj. Nauk. Wydz. Mat. Przyr. 5 (4): 1–31.
• Culberson C. F., Ammann K. 1979. Standardmethode zur Dünnschichtchromatographie von Flechtensubstanzen. Herzogia 5:1–24.
• Długosz U. 1961. Bór chrobotkowy w Nadl. Wanda koło Ostrzeszowa. Spraw. Pozn. Tow. Przyj. Nauk 2: 302–305.
• Dolnik C., Beck A., Zarabska D. (subm.). Distinction of Cladonia rei and Cladonia subulata based on molecular, chemical and morphological characters.
• Dziabaszewski B. 1962. Porosty okolic Poznania na tle porostów Wielkopolski. Pr. Komis. Biol. Pozn. Tow. Przyj. Nauk 22 (4):1–160.
• Fałtynowicz W. 2003. The lichens, lichenicolous and allied fungi of Poland. An annotated checklist. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• Glanc K. 1965. Ugrupowania porostów epifitycznych w zespołach leśnych nadleśnictwa doświadczalnego Zielonka pod Poznaniem. Pr. Komis. Biol. Pozn. Tow. Przyj. Nauk 24 (4): 1–59.
• Glanc K. 1969. Flora porostów Arboretum w Gołuchowie. Pr. Komis. Nauk Roln. i Komis. Nauk Leśn. 28: 127–141.
• Glanc K. 1998. Zanikanie porostów na obszarze Puszczy Zielonka pod Poznaniem (Wielkopolska). (In:) K. Czyżewska (ed.). Różnorodność biologiczna porostów. Wyd. Uniw. Łódzkiego, Łódź, 71–79.
• Glanc K., Kapuściński R., Król I. 1971. Flora porostów Okręgu Baryckiego w Krainie Wielkopolsko-Kujawskiej. Pr. Komis. Nauk Roln. i Komis. Nauk Leśn. 32: 23–38.
• Hammer S. 1995. A synopsis of the genus Cladonia in the Northestearn United States. Bryologist 98: 1–28.
• Kaczyńska Cz. 1964. The forest associations near Miłosław (distr. Września). Zeszyty Naukowe UAM, Biologia 5: 3–46.
• Kanarek-Drela D. 1960. Porosty epifityczne Uroczyska „Nowy Las” pod Czerniejewem, powiat Gniezno. Zakład Systematyki i Geografii Roślin UAM, Poznań (mscr.).
• Kepel A. 1996. Porosty (Lichenes) rezerwatu „Meteoryt Morasko”. Roczn. Nauk. Pol. Tow. Ochr. Przyr. „Salamandra” 1: 47–56.
• Kepel A. 1999. Porosty Poznania jako wskaźniki zanieczyszczenia atmosfery. Zakład Taksonomii Roślin UAM, Poznań (mscr.).
• Kondracki J. 2000. Geografia regionalna Polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Kowalewska A., Kukwa M. 2001. Rewizja porostów z grupy Cladonia chlorophaea w regionie gdańskim. (In:) Botanika w dobie biologii molekularnej. Materiały sesji i sympozjów 52. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań: 173.
• Kowalewska A., Kukwa M. 2003. Additions to the Polish lichen flora. Graphis Scripta 14 (1): 11–17.
• Kowalewska A., Kukwa M. 2007. Cladonia asahinae, a lichen species overlooked in Poland. Pol. Bot. J. 52 (2): 173–175.
• Kowalewska A., Szok J. 2004. Nowe stanowisko Cladonia humilis (With.) J. R. Laundon var. bourgeanica A. W. Archer (zlichenizowane Ascomycota) w północnej Polsce. Acta Bot. Cassub. 4: 213–215.
• Kowalewska A., Kukwa M., Jando K. 2000. Nowe stanowiska rzadkich gatunków porostów w regionie gdańskim. Acta Bot. Cassub. 1: 127–134.
• Kowalewska A., Kukwa M., Ostrowska I., Jabłońska A., Oset M., Szok J. 2008. The lichen of the Cladonia pyxidata-chlorophaea group and allied species in Poland. Herzogia 21: 61–78.
• Kozłowska A. 1975. Porosty Nadleśnictwa Międzychód w Puszczy Noteckiej. Zakład Taksonomii Roślin UAM, Poznań (mscr.).
• Krawiec F. 1930. Lichenotheca Polonica. Fasc. 1. Lichenes Posnanienses (1-50). Poznań.
• Krawiec F. 1933. Porosty Ludwikowa. Prace monogr. nad przyr. WPN pod Poznaniem. PTPN, Poznań.
• Krawiec F. 1935. Lichenotheca Polonica. Fasc. II. Lichenes Posnanienses (51-100). Inst. Bot. UP, Poznań.
• Krawiec F. 1938. Flora epilityczna głazów narzutowych zachodniej Polski. Pr. Komis. Mat.-Przyr. PTPN, B 9 (2): 1–254.
• Krawiec F. 1955. Porosty Wysoczyzny Kaliskiej. Pr. Komis. Biol. PTPN 13(1): 39–54.
• Kubiak D. 2008. Nowe stanowiska rzadkich i interesujących porostów w południowej Wielkopolsce. Bad. Fizjogr. Pol. Zach., Ser. B, 57: 99–108.
• Kukwa M. 2005a. Nowe stanowiska rzadkich i interesujących porostów na Pomorzu Gdańskim. Część I. Acta Bot. Cassub. 5: 95–111.
• Kukwa M. 2005b. The lichen species Cladonia incrassata (Lecanorales, Ascomycota lichenisati) in Poland, and notes on C. anitae. Pol. Bot. J. 50 (1): 69–73.
• Medwecka-Kornaś A. 1972. Zespoły leśne i zaroślowe. (In:) W. Szafer, K. Zarzycki (eds). Szata roślinna Polski. PWN, Warszawa, 388−440.
• Nowacka-Zyber M. 1967. Porosty okolic Nowego Tomyśla. Katedra Systematyki i Geografii Roślin UAM, Poznań (mscr.).
• Nowak J., Tobolewski Z. 1975. Porosty polskie. PWN, Warszawa-Kraków.
• Orange A., James P. W., White F. J. 2001. Microchemical methods for the identification of Lichens. British Lichen Society, London.
• Oset M., Jabłońska A., Kukwa M. 2008. Distribution and ecology of the rare lichens species Cladonia stygia (Cladoniaceae, Ascomycota) in Poland. Bothanica Lithuanica 14 (1): 43–48.
• Osyczka P. 2006. Cladonia borealis (Cladoniaceae, lichenized Ascomycota) in the Polish Carpathians. Pol. Bot. J. 51 (2): 230–232.
• Purvis O.W., James P.W. 1992. Cladonia Hill ex Browne (1756). (In:) O.W. Purvis, B.J. Coppins, D.L. Hawksworth D.L., P.W. James, D.M. Moore (eds). The lichen flora of Great Britain and Ireland. Natural History Publications, London: 188–210.
• Rakowski W. 2003. Zbiorowiska wrzosowisk z rzędu Vaccinio myrtilli-Genistetalia pilosae Schubert 1960 ex Passarge 1964 w Wielkopolsce. I: Scabioso canescentis-Genistetum tinctoriae Balcerkiewicz et Brzeg 1993 ex Brzeg et M. Wojterska 2001. Bad. Fizjogr. Pol. Zach., Ser. B, 52: 27−64.
• Rusińska A. 1999. Morfologia, zróżnicowanie taksonomiczne i warunki życia porostów i mszaków. (In:) J. Chmiel, M. Kasprowicz (eds). Flora i roślinność Środkowej Wielkopolski. Przewodnik do ćwiczeń terenowych. 1: 34–43. Bogucki Wydawnictwo Naukowe S.C. Poznań.
• Spier L., Aptroot A. 2007. Cladonia rei is a chemotype and synonym of Cladonia subulata. Lichenologist 39 (1): 57–60.
• Stenroos S., Hyvönen J,, Myllys L., Thell A., Ahti T. 2002. Phylogeny of the genus Cladonia s.lat. (Cladoniaceae, Ascomycetes) inferred from molecular, morphological and chemical data. Cladistics 18 (3): 237–278.
• Syrek M., Kukwa M. 2008. Taxonomy of the lichen Cladonia rei and its status in Poland. Biologia 63 (4): 493 –497.
• Szafer W., Zarzycki K. (eds). 1972. Szata roślinna Polski. PWN, Warszawa.
• Tobolewska R., Wronówna I. 1955. Bory chrobotkowe w okolicach Wronek i Sierakowa na wydmach Międzyrzecza Warciańsko-noteckiego. Spraw. PTPN 1: 315–317.
• Tobolewski Z. 1962. Materiały do flory porostów północno-zachodniej Polski. Fragm. Florist. Geobot. 8: 67–80.
• Tobolewski Z. 1963. Materiały do znajomości borów chrobotkowych północno-zachodniej Polski. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. 12: 193−211.
• Tobolewski Z. 1988. Porosty (Lichenes). 9. Atlas rozmieszczenia roślin zarodnikowych w Polsce, Ser. III. PWN, Warszawa-Poznań.
• Tobolewski Z., Kupczyk B. 1977. Porosty (Lichenes). 4. Atlas rozmieszczenia roślin zarodnikowych w Polsce, Ser. III. PWN, Warszawa –Poznań.
• Wirth V. 1995. Die Flechten Baden-Württembergs. Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart.
• Zarabska D. 2008a. Potencjalne bogactwo gatunkowe porostów projektowanego parku krajobrazowego Sandr Nowotomyski na przykładzie naziemnych chrobotków Cladonia sp. obszaru „Glińskie Góry”. Biul. Park. Krajobr. Wielkopolski 14 (16): 66–72.
• Zarabska D. 2008b. Porosty jako bioindykatory zanieczyszczenia powietrza w okolicach Nowego Tomyśla. Bad. Fizjogr. Pol. Zach., Ser. B, 57: 109–121.
• Żukiel Z. 1967. Bory sosnowe okolic Nowego Tomyśla. Katedra Systematyki i Geografii Roślin UAM, Poznań (mscr.).

Uwagi

Rekord w opracowaniu