Zmiany użytkowania przestrzeni wiejskiej w Polsce

• Autorzy: Woch F. , Woch R.

Warianty tytułu

EN

Changes in rural areas utilization in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono analizę odnośnie ustalenia kierunku i zakresu zmian wykorzystania przestrzeni wiejskiej Polsce oraz wskazanie działań minimalizujących zmniejszanie się użytków rolnych i gruntów ornych na glebach lepszych. Badania prowadzono na poziomie: •krajowym – na bazie danych CORINE Land Cover z roku 1990, 2000 i 2006 oraz na podstawie danych GUS z ostatnich 40 lat, •regionalnym – na bazie danych województw: podlaskiego i warmińsko-mazurskiego, •gminnym – na bazie danych z 3 gmin z województw: małopolskiego, lubuskiego i lubelskiego, Wyniki badań pozwalają na wyciągnięcie następujących wniosków: •Według danych CORINE Land Cover corocznie zmiany użytkowania przestrzeni w Polsce są na powierzchni po około 25 tys. ha, tj. po około 0,08-0,1% powierzchni ogólnej. •Stwierdzono, w ostatnim 40-leciu, malejące tempo przeznaczania gruntów użytkowanych rolniczo na cele pozarolnicze, natomiast rosnące odnośnie udziału gruntów o największej przydatności rolniczej – klasy I-III. •Systematycznie zmniejszała się przestrzeń rolnicza, a w niej udział gruntów ornych i użytków zielonych, głównie na rzecz leśnictwa, terenów zabudowanych, terenów komunikacyjnych i wód. W gminach typowo rolniczych zmiany nie przekraczały 3,0-3,2% ogólnej powierzchni w okresie 30-letnim, a w gminach o dużym zróżnicowaniu warunków przyrodniczych lub będących w oddziaływaniu przemysłu lub miast obejmowały co najmniej 9% powierzchni. •Dla zmniejszenia tempa ubytku gruntów rolniczych na cele pozarolnicze należy zmiany wykorzystania przestrzeni dokonywać według planów zagospodarowania przestrzennego oraz zwiększyć opłaty za wyłączenie gruntów ustalane ustawowo.

EN

This article presents the analysis on the direction and range of changes in rural areas utilization. It suggests actions to minimize the decrease in agricultural and arable land on better soils. The investigations was conducted on three levels: •National level. Basing on 1990, 2000 i 2006 CORINE Land Cover data, and GUS data from the last 40 years. •Regional level. Basing on the data from podlaskie and warmińsko-mazurskie voivodeships. •Community level. Basing on the data from 3 communities located in małopolskie, lubuskie and lubelskie voivodeships. The results of investigations allow to draw the following conclusions: •Due to CORINE Land Cover data, the annual changes of ground utilization in Poland covers about 25 thousands of ha (0,08-0,1% of total area). •It was found, that in the last 40 years, the rate of transforming agricultural ground into non-agricultural ones is decreasing, but the coefficient of good and very good grounds (I to III class) is growing. •The total agricultural area was shrinking in all investigated communities, supplying building areas, communication areas, forests and waters. The coefficient of transformation (in 30-years period) varies from about 3% of total area – for pure agricultural communities, to about 9% – for industrial ones or those located near a town or a city. •To reduce the rate of loss of agricultural land for non-agricultural purposes, the fees, established, should be increased.

Słowa kluczowe

PL

obszary wiejskie; rolnicza przestrzen produkcyjna; grunty rolne; uzytkowanie gruntow; zmiany uzytkowania gruntow; scalanie gruntow; zagospodarowanie terenu

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2014
• Numer: I/1
• Opis fizyczny: s.111-124,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Woch F.

• Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy, ul.Czartoryskich 8, 24-100 Puławy

autor

Woch R.

• Towarzystwo Przyjaciół Puław w Puławach, ul.Zielona 36, 24-100 Puławy

Bibliografia

• Betka A., Woch F., 2011.Ocena zmian wykorzystania przestrzeni wiejskiej w latach 1990-2008 na przykładzie gminy Nowe Miasteczko w Polsce zachodniej. Polish Journal of Agronomy, No 6, 3-10.
• Gomułka S.,Woch F. 2009. Ocena zmian w gospodarowaniu ziemią w strefie oddziaływania aglomeracji śląskiej na przykładzie gminy Klucze.Materiały XVII Ogólnopolskiej Konferencji z cyklu: „Nowe tendencje w teorii i praktyce urządzania obszarów wiejskich” na temat: Rozwój obszarów wiejskich – stan obecny i perspektywy. Puławy 24-26.06.2009, 57-62.
• Pokrycie terenu w Polsce. 2005, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Inspekcja Ochrony Środowiska, ss. 76.
• Program urządzania gminy Klucze. 2010, KBGiTR w Krakowie, s. 56 + mapy.
• Stuczyński T., Czaban P., Kowalik M., Łopatka A., 2008. Modelowanie zmian użytkowania przestrzeni rolniczej na przykładzie województwa podlaskiego.Roczniki Geomatyki, Tom VI,Zeszyt 6, s. 89-105.
• Ustawa z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 oraz nowela z dn. 8 marca 2013 r. Dz. U. z 2013 r., poz. 503)
• Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 237, poz. 1657)
• Ustawa z dnia 25 czerwca 2009 roku o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2009 r. Nr 115, poz. 967)
• Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80 z 2003 r., poz. 717).
• Wanic M., Kostrzewska M., Jastrzębska M., Nowicki J.: Zagospodarowanie ziemi w latach 1980-1999 na terenie wybranych gmin województwa warmińsko-mazurskiego Cz. I. Struktura i kierunki użytkowania.Fragmenta Agronomica 2002(XIX)Nr 1(73), s. 129-144.
• Woch F., Stuczyński T., Jadczyszyn J., Pudełko R., Kowalik M., Łopatka A.: 2011. Ocena zmian użytkowania przestrzeni rolniczej i przejmowania gruntów rolnych na cele pozarolnicze.Sprawozdanie z realizowanego w latach 2008-2011 tematu badawczego w ramach IUNG-PIB w Puławach, ss. 74.

Identyfikatory

DOI

10.14597/infraeco.2014.1.1.009