EN
The aim of the research was to determine the effect of fertilization with manure, compost from biodegradable waste and municipal sewage sludge on the yield and certain indices of grain quality in spring wheat in comparison to fertilization with mineral fertilizers. The research was conducted as a three-year field experiment. The limited access of plants to nutrients (mainly nitrogen) introduced with waste organic materials and with manure strongly affected the crop yield and its quality, particularly in the first year of the research. A much better residual of fertilization with pig manure and compost from biodegradable waste on the spring wheat grain yield was observed in comparison to fertilization with municipal sewage sludge. Fertilization with waste organic materials, in doses based on plant requirements for nutrients, did not lead to a decrease in the biological value of yield. Irrespective of the applied fertilization, copper and manganese were the microelements that limited the fodder value of spring wheat grain, whereas the quality of protein was determined by the content of lysine.
PL
Celem badań było określenie wpływu nawożenia obornikiem, kompostem z odpadów biodegradowalnych oraz komunalnym osadem ściekowym na plon i niektóre wskaźniki jakości ziarna pszenicy jarej, w porównaniu z nawożeniem nawozami mineralnymi. Badania prowadzono w warunkach doświadczenia polowego przez 3 lata. Ograniczony dostęp roślin do składników pokarmowych (głównie do azotu) wprowadzonych z materiałami organicznymi pochodzenia odpadowego oraz z obornikiem w znacznym stopniu determinował wielkość i jakość plonów, zwłaszcza w pierwszym roku badań. Stwierdzono istotnie lepszy, następczy wpływ nawożenia obornikiem od trzody chlewnej oraz kompostem z odpadów biodegradowalnych na plon ziarna pszenicy jarej w porównaniu z nawożeniem komunalnym osadem ściekowym. Nawożenie materiałami organicznymi pochodzenia odpadowego, w dawkach zgodnych z zapotrzebowaniem roślin na składniki pokarmowe, nie spowodowało pogorszenia wartości biologicznej plonu. Niezależnie od zastosowanego nawożenia, mikroelementami ograniczającymi wartość paszową ziarna pszenicy jarej były miedź i mangan, natomiast jakość białka była determinowana zawartością lizyny.