Trends of premature mortality in Swietokrzyskie Province (Poland), years 2002-2010

• Autorzy: Gozdz S. , Krzyzak M. , Maslach D. , Wrobel M. , Bielska-Lasota M.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Background. Premature mortality in younger age groups influences the society as far as social and economic aspects are concerned. Therefore, it is important to come up with a tool which will allow to assess them, and will enable to implement only these health care measures that bring tangible benefits. That is the reason for introducing PYLL rate (PYLL - potential years of life lost), which is an addition to the analysis of premature mortality as it includes the number of deaths due to a particular cause and the age at death. Objective. The purpose of this study was to analyse the level and trends of PYLL rate according to death causes in years 2002 -2010in Świętokrzyskie Province. Material and methods. The material for the analysis was the information from the Central Statistical Office on the number of deaths due to all causes registered among the inhabitants of Świętokrzyskie Province in years 2002-2010. Causes of death were coded according to the 10th revision of the International Classification of Diseases. The analysis of premature mortality was carried out with the use of PYLL rate. PYLL rate was calculated according to the method proposed by Romeder, according to which the premature mortality was defined as death before the age of 70. The analysis of time trends of PYLL rate and the APC (annual percent change) of the PYLL rate were calculated usingjointpoint model as well as the Jointpoint Regression Program (Version 4.0.1 - January 2013). Results. In men, in years 2002 - 2007 PYLL rate increased by 1.5% per year (p<0.05). From year 2007 the trend went downward and PYLL rate decreased on average by 3.1% per year till year 2010. External causes of death, cardiovascular diseases and cancers in years 2002 - 2010 were the reason for almost 74.0% PYLL in men. In year 2010 PYLL rate due to all death causes amounted to 89 13.8/105 and was three times higher than in women (29 75.5/105). In women, however, during the analysed period PYLL rate did not change significantly, and was dominated by cancers, cardiovascular diseases and external death causes. Similarly to men, those three groups of death causes were responsible for an average 76.0% PYLL. Conclusions. The analysis of the causes of premature mortality in Świętokrzyskie Province shows that in the majority of cases it is due to preventable deaths, which calls for the necessity of more intensive measures in primary and secondary prevention as well as the improvement in treatment standards, mainly of cardiovascular diseases, cancers, injuries and accidents.

PL

Wprowadzenie. Przedwczesna umieralność w młodszych grupach wieku wpływa na funkcjonowanie społeczeństwa zarówno pod względem społecznym jak i ekonomicznym. Dlatego ważne stało się opracowanie narzędzia, które pozwoli na ich ocenę i podejmowanie tylko tych działań z zakresu ochrony zdrowia, które przynoszą wymierne efekty. Dlatego wprowadzono wskaźnik PYLL (Potential "Years of Life Lost), który jest uzupełnieniem analizy umieralności przedwczesnej, gdyż uwzględnia liczbę zgonów z powodu określonej przyczyny oraz wiek, w którym nastąpił zgon. Cel. Celem badań była analiza poziomu oraz trendów współczynnika potencjalnych utraconych lat życia (PYLL) według przyczyn w województwie świętokrzyskim w latach 2002-2010. Materiał i metody. Materiał stanowiły publikowane informacje Głównego Urzędu Statystycznego o liczbie zgonów z powodu ogółu przyczyn zarejestrowanych wśród mieszkańców województwa świętokrzyskiego w latach 2002-2010. Przyczyny zgonów były kodowane zgodnie z X Rewizją Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. Analizę umieralności przedwczesnej przeprowadzono z wykorzystaniem wskaźnika potencjalnych utraconych lata życia (PYLL - Potential Years of Life Lost). Liczbę potencjalnych utraconych lat życia obliczono z zastosowaniem metodologii zaproponowanej przez Romedera. Za umieralność przedwczesną przyjęto zgon przed 70 rokiem życia. Analizy trendów czasowych współczynnika PYLL oraz wartości średniej rocznej zmiany (APC - annual percent change) współczynnika PYLL obliczono za pomocą modeli joinpoint i programu Joinpoint Regression Program (Version 4.0.1- January 2013). Wyniki. U mężczyzn w latach 2002-2007 współczynnik PYLL wzrastał o 1,5% rocznie (p<0,05). Od roku 2007 trend zmienił kierunek na malejący, a wartość współczynnika do 2010 roku obniżała się średnio o 3,1% rocznie. Zewnętrzne przyczyny zgonu, choroby układu krążenia oraz nowotwory złośliwe w latach 2002-2010 były przyczyną utraty średnio 74,0% PYLL u mężczyzn. W 2010 roku wartość wskaźnika PYLL z powodu wszystkich przyczyn u mężczyzn wynosiła 89 13,8/105 i była 3-krotnie wyższa niż u kobiet (2975,5/105). U kobiet przyczyną utraty PYLL były nowotwory złośliwe, choroby układu krążenia oraz zewnętrzne przyczyny zgonów. Podobnie jak u mężczyzn, te trzy grupy przyczyn zgonu były odpowiedzialne za utratę średnio 76,0% PYLL. Wnioski. Analiza przyczyn umieralności przedwczesnej w województwie świętokrzyskim wskazuje, że w zdecydowanej większości jest ona spowodowana „zgonami możliwymi do uniknięcia”, co wskazuje na konieczność intensyfikacji działań profilaktyki pierwotnej i wtórnej oraz poprawę standardów leczenia, głównie chorób układu krążenia i nowotworów złośliwych oraz wypadków i urazów.

Słowa kluczowe

EN

Swietokrzyskie province; Poland; premature mortality; mortality; PYLL zob.potential years of life lost; potential years of life lost; trend

• Wydawca: -
• Czasopismo: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
• Rocznik: 2013
• Tom: 64
• Numer: 3
• Opis fizyczny: p.205-210,ref.

Twórcy

autor

Gozdz S.

• Holycross Cancer Centre, Artwinskiego Street, 25-734 Kielce, Poland
• Jan Kochanowski University in Kielce, Kielce, Poland

autor

Krzyzak M.

• Department of Public Health, Faculty of Health Sciences, Medical University of Bialystok, Bialystok, Poland

autor

Maslach D.

• Department of Public Health, Faculty of Health Sciences, Medical University of Bialystok, Bialystok, Poland

autor

Wrobel M.

• Department od Health Promotion and Postgraduate Education, National Institute of Public Health - National Institute of Hygiene Warsaw, Poland

autor

Bielska-Lasota M.

• Department od Health Promotion and Postgraduate Education, National Institute of Public Health - National Institute of Hygiene Warsaw, Poland

Bibliografia

• 1. European Commission. Health trends in the UE. European Commission, DG Employment, Social Affairs and Equal Opportunities. February 2010. sso2009_healthc_report_pdf.
• 2. Gardner J., Sanborn J.: Years of potential life lost (YPLL) – what does it measure? Epidemiology. 1990; 1: 322–9.
• 3. Gromulska L., Wysocki M.J., Goryński P.: Lata przeżyte w zdrowiu (Healthy Life Years, HYL) – zalecany przez Unię Europejską syntetyczny wskaźnik sytuacji zdrowotnej ludności. Przegl Epidemiol 2008; 62:811-820.
• 4. http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/Tables. aspx
• 5. http://zdrowiepolakow.pl/termin,31,pyll.html. (Date of access:15.03.2013).
• 6. Joinpoint Regression Program, Version 4.0.1. January 2013; Statistical Research and Applications Branch, National Cancer Institute.
• 7. Kim H.J., Fay M.P., Feuer E.J., Midthune D.N.: Permutation tests for joinpoint regression with applications to cancer rates. Stat Med 2000; 19: 335-51 (correction: 2001;20:655).
• 8. Romeder J., McWhinnie J.: Potential Years of Life Lost Between Ages 1and 70: An Indicator of Premature Mortality for Health Planning. Inter J Epidemiol 1977;6: 43-51.
• 9. Savidan A., Junker Ch., Cerny T., Ess S.: Premature mortality in Switzerland from 1995-2006: causes and trends. Swiss Med Wkly 2010; 140.
• 10. Topór-Mądry R., Gilis-Januszewska A., Kukiewicz J., Pająk A.: Szacowanie potrzeb zdrowotnych. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Kraków 2002;37-43.
• 11. Wojtyniak B., Goryński P.: Sytuacja zdrowotna ludności Polski. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2008:46.
• 12. Wojtyniak B., Goryński P., Moskalewicz B.: Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, Warszawa 2012; 58-59.
• 13. World Health Organization. International Statistical Classification of Diseases and Health Related Problems: tenth revision. 2nd edition. Geneva, WHO 2004.
• 14. Zatoński W.: Evaluation of health in Poland since 1988. Centrum Onkologii-Instytut, Warszawa 1996, 13-19.