Permian sponges from brachiopod cherts at Hornsund, Spitsbergen

• Autorzy: Hurcewicz H.

Warianty tytułu

PL

Permskie gąbki z czertów brachiopodowych z Hornsundu, Spitsbergen

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Fourteen species of sponges are identified from brachiopod cherts of the Kapp Starostin Formation at Hornsund area. The new genus Spitsbergenia, five new species, and one subspecies are established: Haplistion hadrum sp.n., H. elongatum acremonicum n. subsp., Chaunactis kaera sp.n., Ch. malkowskii sp.n., Spitsbergenia patella gen. et sp.n. Members of the genus Haplistion predominate. The general appearance of the preserved sponges, often the lack of traces of attachment to the substratum, and the presence of papillae, suggest that the environmental conditions must have been quiet and stable.

PL

Przedmiotem badań jest kolekcja gąbek z czertów brachiopodowych górnego permu zebranych przez uczestników polskich wypraw geologiczno-paleontologicznych na Spitsbergen (1960, 1974, 1975). Czerty brachiopodowe zawierają bogatą faunę, m.in. gąbki o szkielecie krzemionkowym. Ich obecność stwierdzono w SE Hyrnefjellet oraz w SE Treskelen w pobliżu brzegów Adriabukta w Hornsundzie. Łącznie opisano 14 gatunków. Oprócz opisanych przez Siedlecką (1970), jak: Haplistion arcticum (Dunikowski), H. elongatum elongatum Siedlecka, H. macroporum (Dunikowski), stwierdzono tu następujące gatunki: H. aeluroglossa Finks, H. aff. orientale Czernyszew, H. artiense Czernyszew, H. aff. skinneri (King), H. cf. elongatum Siedlecka, H. elongatum acremonicum subsp. n., H. hadrum sp. n., Chaunactis foliata Finks, Ch. kaera sp. n., Ch. malkowskii sp. n., oraz gatunek nowego rodzaju z rzędu Epipolasida — Spitsbergenia patella gen. et sp. n. Budowę gąbek badano w cienkich szlifach w przekroju podłużnym i poprzecznym. Szkielet kortykalny, oprócz badań w mikroskopie optycznym, badano wycinkowo w mikroskopie skanningowym. Spikule przeważnie uległy przeobrażeniu: skalcytowaniu bądź ferytyzacji. Ich morfologia nie została zmieniona. Aktiny rizoklonów są mniej lub bardziej wyraźne. Monaksony miejscami licznie zachowane, leżą w układzie pierwotnym. W niektórych z nich widoczny jest kanał osiowy. U Haplistion arcticum i H. artiense pasma odpowiadające kanałom ekshalacyjnym są zbudowane z rizoklonów, zaś u innych gatunków tego rodzaju z rizoklonów i monaksonów. Większość opisanych gatunków jest znana z permu z półkuli północnej, część sięga górnego karbonu.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1982
• Tom: 27
• Numer: 1-4
• Opis fizyczny: p.85-114,fig.,ref.

Twórcy

autor

Hurcewicz H.

• University of Lodz, Kosciuszki 21, 90-418 Lodz, Poland

Bibliografia

• BIRKENMAJER, K. 1960. Course of the geological investigations of the Hornsund area, Vestspitsbergen in 1957—1958. — Studia Geol. Pol., 4, 7—35.
• BIRKENMAJER, K. 1964. Triassic sedimentary formations of the Hornsund area, Spitsbergen. — Ibidem, 51, 7—74.
• BIRKENMAJER, K. 1977. Devonian. Carboniferous and Permian formations of Hornsund, Vestspitsbergen. — Ibidem, 11, 47—123.
• CZARNIECKI, S. 1969. Sedimentary environment and stratigraphical position of the Treskelodden Beds (Vestspitsbergen). — Prace Muz. Ziemi, 16, 201—336.
• DUNIKOWSKI, E. 1884. Permo-carbon Schwämme von Spitsbergen. — Kgl. Svenska Vet. Akad. Handl., 21, 1, 18 pp.
• FINKS, R. M. 1960. Late Paleozoic sponge faunas of the Texas Region. The siliceous Sponges. — Bull. Am. Mus Nat. Hist., 120, 160 pp.
• HINDE, J. G. 1888a. A monograph of the British fossil sponges. — Paleontograph. Soc., 2, 93—188.
• HINDE, J. G. 1888b. On the chert and siliceous schists of the Permo-Carboniferous strata of Spitsbergen. — Geol. Mag., dec. III, 6, 241—251.
• HINDE, J. G. 1896. Descriptions of new fossils from the Carboniferous. I — Pemmatites constipactus nov. sp., a lithistid sponge. — Q. Journ. Geol. Soc. London, 52, 428—430.
• [KOLTUN, V. M.] KОЛТУН, В. M. 1959. Кременероговые губки северных и дальневосточных морей СССР. Издат. „Наука”.
• [KOLTUN, V. M.] KОЛТУН, В. M. 1968. Тип губки (Porifera или Spongia) In: Л. А. Зенкевич (ред.), Жизнь жывотных, 1, 182—222. Издат. „Просвещение”.
• LAUBENFELS, М. W. 1955. Archaeocyatha and Porifera. In: R. C. Moore (ed.), Treatise on Invertebrate Paleontology, part E. Geological Society of America and University Kansas Press, Lawrence.
• MAŁKOWSKI, K., and HOFFMAN, A. 1979. Semi-quantitative facies model for the Kapp Starostin Formation (Permian), Spitsbergen. — Acta Palaeont. Polonica, 24, 2, 217—230.
• NESTLER, H. 1961. Spongien aus der weissen Schreibekreide (unt. Mastricht) auf der Insel Rügen (Ostsee). — Paläont. Abh. Geol. Ges. DDR, 1, 70 pp.
• SIEDLECKA, A. 1970. Investigations of Permian cherts and associated rocks in S-Spitsbergen: Part II. Sponges and problematic fossil-bodies from Permian cherty rocks in Spitsbergen. — Norsk Polarinst. Skr., 147, 71—86.
• SZANIAWSKI, H. and MAŁKOWSKI, K. 1979. Conodonts from the Kapp Starostin Formation (Permian) of Spitsbergen. — Acta Palaeont. Polonica, 24, 2, 231—264.
• TSHERNYSHEV, T. 1899. Über die Artinsk- und Carbon-Schwämme vom Ural und vom Timan. — Verh. Russ.-Kaiser. Miner. Gesellschaft St. Petersburg, ser. 2, 36, 54 pp.