Wpływ ekstensywnego wypasu koników polskich (Equus gmelini) na wybrane właściwości szaty roślinnej

• Autorzy: Zoledziewski M. , Plawska-Olejniczak J. , Gradzik P.

Warianty tytułu

EN

Effect of extensive grazing by Polish koniks (Equus gmelini) on selected properties of the vegetation cover

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ekstensywny, stały wypas, może być jednym ze sposobów kształtowania i ochrony cennych przyrodniczo siedlisk łąkowych. Do takich należą łąki położo­ne na glebach organicznych nad Zalewem Szczecińskim, na których, w 2002 roku, wprowadzono wypas Koników Polskich. Występująca na tych użytkach zielonych, duża mozaikowatość płatów roślinnych powoduje, że konie, mają w takich wa­runkach możliwość selektywnego przygryzania runi, wybierając miejsca różniące się gatunkami dominującymi w runi. W ten sposób, zwierzęta kształtują kierunki sukcesji, powodując równocześnie zmiany w fizjonomii i przestrzennym rozmiesz­czeniu szaty roślinnej. Do właściwości szaty roślinnej decydujących o jej prze­strzennym rozmieszczeniu należą między innymi takie jak liczba i wielkość płatów różnych typów runi, zróżnicowanie plonu biomasy nadziemnej oraz wysokości i zwartości szaty roślinnej. Badania prowadzono w latach 2007-2008, na pastwis­ku o powierzchni 18 ha, wypasanego cały rok, w sposób ciągły, przez stado koni­ków polskich. Metodą transektów, trzykrotnie, wiosną, latem i jesienią, określano skład florystyczny runi, jej plon, wysokość i gęstość. Na badanym obszarze wyróż­niono 22 typy runi, w tym największe powierzchnie zajmowały płaty runi z domi­nacją wiechliny łąkowej (Poa pratensis), perzu właściwego (Elymrn repens), kłosówki wełnistej (Holcus lanatus), śmiałka darniowego (Deschampsia caespitosa) i mietlicy pospolitej (Agrostis capillańs). Płaty różniły się nie tylko składem florystycznym, ale także wysokością runi, jej plonem i zwartością. Stwierdzono zróżnicowanie: plonu granicach od 0,1 do 2,1 kg z.m. m², wysokości runi od 3 do ponad 60 cm, co spowodowało zmienność przestrzenną wypasanej powierzchni. Na badane właściwości runi wpływ miała selekcja paszy i intensywność jej kon­sumpcji. W ten sposób, przestrzenne zróżnicowanie szaty roślinnej i jej mozaiko­watość, może korzystnie wpływać na występowanie drobnej fauny łąkowej a zwła­szcza awifauny wodno-błotnej.

EN

Extensive continuous grazing may be one of the methods of managing and protecting environmently valuable meadow habitats. They include meadows situ­ated on organic soils on the Szczecin Bay where the grazing by Polish Konics was introduced in 2002. Large mosaicism of vegetation patches occurring in these grasslands allowes the horses the possibility of selective sward nibbling by choos­ing places differing in grass species predominating in the sward. In this way ani­mals form the direction of succession, causing, at the same time, changes in physiognomy and spatial distribution of vegetation cover. The properties of vegeta­tion cover determining its spatial distribution include, among others, the number and size of patches of different sward types, diversity of the aboveground bio-mass yield and the hight and density of vegetation cover. The study was carried out in the years 2007-2008 on a pasture of 18 ha, grazed continuously, all year round, by a herd of Polish Koniks. The sward floristic composition, its yield, hight and density were determined by the transect method three times a year (spring, summer and autumn). In the investigated area 22 types of sward were distinguished, including large areas of patches with the predominance of smooth meadow-grass (Poa pratensis), couch grass (Elymus repens), Yorkshire fog (Hoi- cus lanatus), tufted hair-grass (Deschampsia caespitosa) and common bent (Agro- stis capillaris). The patches differed not only in floristic composition but also in sward height, its yield and density. There was observed the variability in yield from 0.1 to 2.1 kg GM m² and in height from 3 to over 60 cm which caused the spatial changeability of the grazed area. The examined sward properties were affected by forage selection and intensity of its consumption. Thus, the spatial diversity of vegetation cover and its mosaicism may favourably affect the pres­ence of small meadow fauna and particularly water and marsh avifauna.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2011
• Tom: 564
• Opis fizyczny: s.333-341,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Zoledziewski M.

• Katedra Ekologikii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin

autor

Plawska-Olejniczak J.

• Katedra Ekologikii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin

autor

Gradzik P.

• Katedra Ekologikii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin

Bibliografia

• Bahonko M., Palacz R., Rogalski M. 2004. Wpływ wypasu na zbiorowiska roślinne oraz awifaunę trwałych użytków zielonych Basenu Czarnocińskiego. Zesz. Nauk. Uniwersytetu Zielonogórskiego 131: 27-30.
• Bartoszuk H., Dembek W., Jezierski Т., Kamiński J., Kupis J., Liro A., Nawrocki P., Sidor Т., Wasilewski Z. 2001. Spasanie podmokłych łąk w dolinie Narwi i Biebrzy jako metoda ochrony ich walorów przyrodniczych. Wyd. IMUZ Falenty.
• Chodkiewicz A., Stypiński P. 2010. The grazing selectivity of Konik horses on grass­lands located in Biebrza National Park. Grassland Science in Europe 15: 1024-1027.
• Grzegorczyk S., Benedycki S. 2001. Łąkoznawstwo. Wydawn. UWM, Olsztyn: 220 ss.
• Herbich J. 1998. Szata roślinna jako bioindykator procesów zachodzących w doli­nach - wnioski dla ochrony przyrody. Przegląd Przyrodniczy IX, 1/2: 13-31.
• Hodgson J. 1990. Grazing management. Science into Practice, Longman, Harlow.
• Kochanowska R., Rogalski M., Trzaskoś M., Wieczorek A. 2007. Zmiany zbiorowisk łąkowych na polderze Załom koło jeziora Dąbie. Acta Botanica Warmiae et Masuriae 4: 163-172.
• Mannetje L. 2001. Methods for estimating botanical composition, species diversity and dry matter yields. Grassland Science in Europe 6: 311-323.
• Musielak D. 2006. Wpływ ekstensywnych form wypasu na zróżnicowanie przestrzenne runi wybranych zbiorowisk łąkowych, w: Człowiek i środowisko przyrodnicze Pomo­rza Zachodniego. I. Środowisko biotyczne - biologia środowiskowa, eksperymentalna i stosowana. J. Tarasiuk i J. Kępczyński (Red.), Wyd. Uniwersytetu Szczecińskie­go: 205-208.
• Musielak D. 2010. Ekstemywne sposoby użytkowania wybranych fitocenoz Łąk Skoszewskich jako forma ich czynnej ochrony. Rozprawa doktorska, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska, Wydział Nauk Przyrodniczych, Uniwersytet Szczeciński.
• Musielak D., Rogalski M. 2006. The impact of extensive grazing of Polish Koniks on changes in vegetation cover of selected lant communities of coastal meadows, w: Salt grasslands and coastal meadows. H. Czyż (Red.), Wyd. AR w Szczecinie: 39-44.
• Rogalski M., Kardyńska S., Wieczorek A., Kryszak J., Biniaś J. 2000. Przestrzenne zróżnicowanie składu botanicznego i wysokości spasanej runi a strategia spożywania zielonki pastwiskowej przez bydło. Zesz. Nauk. AR im. H. Kołłątaja w Krakowie Nr 368, Sesja naukowa Miejsce pastwiska w gospodarstwie rolnym 73: 257-262.
• Pławska-Olejniczak J., Żywiczka A. 2009. Wpływ wypasu Koników Polskich i Szkoc­kiego Bydła Górskiego na fłoręnaczyniową ekstensywnie użytkowanych Łąk Skoszewskich. Łąkarstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), Poznań, 12: 131-140.
• Rogalski M. 1996. Sposób pobierania zielonki pastwiskowej przez pasące się zwierzę­ta. AR w Poznaniu, Seminaria Wydziału Rolniczego 2: 7—19.