Dystroficzne zbiorniki wodne w Małopolsce

• Autorzy: Wilk-Wozniak E. , Pociecha A. , Walusiak E. , Najberek K.

Warianty tytułu

EN

Dystrophic water reservoirs in the Malopolska region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Naturalne dystroficzne zbiorniki wodne (kod siedliska 3160) to specyficzne siedliska. W Polsce najczęściej występują w obszarze kontynentalnym, a jedynie dwa zbiorniki wodne zaklasyfikowano do tego typu siedliska w obszarze alpejskim: Stawek Pucołowski w Gorcach i Niżni Staw Toporowy w Rowie Podtatrzańskim. W artykule opisano stan obu dystroficznych zbiorników wodnych w oparciu o wyniki monitoringu prowadzonego na potrzeby programu Natura 2000 w 2011 roku. Szczególną uwagę zwrócono na małe organizmy (glony i zwierzęta planktonowe) stanowiące podstawę każdego ekosystemu wodnego. Liczna obecność gatunku glonu Cystodinium cornifax stwierdzonego ponad 100 lat temu i reliktowego gatunku wioślarki Daphnia lacustris (a także inne parametry biotyczne i abiotyczne) świadczą o dobrym i właściwym stanie Niżniego Stawu Toporowego. Natomiast Stawek Pucołowski z powodu silnego zarośnięcia nie może być już kwalifikowany jako jezioro

EN

Natural dystrophic water reservoirs (habitat code 3160) are specific aquatic habitats. In Poland they are mostly present in the Continental region. Only two of them were found in the Alpine region: Stawek Pucołowski in the Gorce Mts, and Niżni Staw Toporowy in the Tatra Mts. The paper describes the status of both dystrophic lakes located in the Alpine region. The studies were conducted in summer 2011. Chemical parameters and plankton were studied, vascular plants were described, and prospects for further existence of the lakes were discussed. Chemical parameters proved good status of water in both lakes. Diversity of algae in Pucołowski Staw was higher compared to Niżni Toporowy Staw. Taxa of desmids (Euastrum ansatum, Closterium spp., Staurodesmus spp., Xanthidium sp.), euglenoids (Euglena spp., Trachelomonas spp.), chrysophytes, and rare dinophytes species Cystodinium cornifax were observed. No high diversity was observed in zooplankton, however the presence of rotatoria (Lecane acus, Keratella valga, Cephalodella exigua, Ascomorpha ovalis, Lepadella quinquecostata), Copepoda (Harpactocoida) and Cladocera (Chydorus ovalis) was noted. The presence of dinophytes Cystodnium cornifax, Ceratium hirundinella, green algae Botryococcus braunii, Oocystella rhomboidea, diatoms – Eunotia robusta, and desmid Closterium setaceum was observed in Niżni Toporowy Staw. Zooplankton was represented by the relict species of Cladocera – Daphnia lacustris and rare species Holopedium gibberum. Also rotatoria Keratella paludosa, and Cladocera Acanthodiaptomus denticornis were observed. Interesting and rare plants for the Carpathian Mts were found in the previous studies near Niżni Staw Toporowy: Ledum palustre, Diphasiastrum Issleri, Sparganium angustifolium. This is also an important place for many amphibians: Bombina variegata, Bufo bufo, Rana temporaria, Salamandra salamandra, Triturus alpestris, Lissotriton montandoni, Lissotriton vulgaris. Niżni Staw Toporowy is in good conditions and its chances for longer existence are well-founded. Unfortunatelly, the second lake – Pucołowski Staw – is completely covered with Typha latifolia and Salix silesiaca and can no longer be classified as a lake

Słowa kluczowe

PL

zbiorniki wodne; jeziora dystroficzne; siedliska wodne; monitoring hydrobiologiczny; glony; plankton; Malopolska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2012
• Tom: 68
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.309-316,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wilk-Wozniak E.

• Instytut Ochrony Przyrody, Polska Akademia Nauk, ul.Mickiewicza 33, 31-120 Kraków

autor

Pociecha A.

• Instytut Ochrony Przyrody, Polska Akademia Nauk, ul.Mickiewicza 33, 31-120 Kraków

autor

Walusiak E.

• Instytut Ochrony Przyrody, Polska Akademia Nauk, ul.Mickiewicza 33, 31-120 Kraków

autor

Najberek K.

• Instytut Ochrony Przyrody, Polska Akademia Nauk, ul.Mickiewicza 33, 31-120 Kraków

Bibliografia

• Birkenmajer K. 2008. Karst sinkholes in the Würm Glaciation deposits, subsurface drainage and extent of Triassic limestones in the Sucha Woda Valley, Polish Tatra Mts (West Carpathians). Studia Geol. Polon. 131: 281-289.
• Cabała J., Piątek M. 2004. Chrysophycean stomatocysts from the Toporowy Nizni Lake (Tatra National Park, Poland). Ann. Limnol. - Int. J. Lim. 40 (2): 149-165.
• Cieszkowski M., Luboński P. 2004. Gorce: przewodnik dla prawdziwego turysty. Oficyna Wyd. „Rewasz”, Pruszków: 352.
• Gąsiorowski M., Sienkiewicz E. 2010. 20th century acidification and warming as recorded in two alpinie lakes in the Tatra Mountains (South Poland, Europe). Sci. Total Environ. 408: 1091-1101.
• Goszczyński S. 1832. Dziennik podróży do Tatrów. Nakładem Księgarni H. Altenberga we Lwowie, Lwów: 76.
• Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H. 2008. Czerwona księga Karpat polskich. Inst. Bot. PAN, Kraków.
• Nielssen J.P, Hobak A., Petrusem A., Skage M. 2007. Restoring Daphnia lacustris G.O. Sars, 1862 (Crustacea, Anomopoda): a cryptic species in the Daphnia longispina group. Hydrobiologia 594: 5-17.
• Petrusek A., Černý M., Mergeay J., Schwenk K. 2007. Daphnia in the Tatra Mountain lakes: multiple colonization and hidden species diversity revealed by molecular markers. Fundam. Appl. Limnol. /Archiv für Hydrobiologie 169 (4): 279-291.
• Świerad J. 2003. Płazy i gady Tatr, Podhala, Doliny Dunajca oraz ich ochrona. Wyd. Nauk. AP, Kraków.
• Szklarczyk-Gazdowa C. 1960. Phytoplankton of some Tatra lakes. Acta Soc. Bot. Pol. 29: 597-624.
• Wilk-Woźniak E., Gąbka M., Dunalska J., Pęczuła W, Grabowska M., Karpowicz M., Owsianny P.M., Ozimek T., Piotrowicz R., Paczuska B., Walusiak E., Joniak T. 2012. 3160, Naturalne dystroficzne zbiorniki wodne (w druku).
• Wołoszyńska J. 1919. Glony stawów i młak tatrzańskich. I. - Die Algen der Tatraseen und Tümpel. J Bull. Intern. Acad. Sci. Cracovie, Cl. Sci. Math. Sér. B. sci. nat. 7-10 B, 1918: 196-200.