Kolonizacja kęp śmiałka darniowego Deschampsia caespitosa przez ginące gatunki zmiennowilgotnych łąk trzęślicowych Molinietum caeruleae

• Autorzy: Kostrakiewicz K.

Warianty tytułu

EN

Colonization of Deschampsia caespitosa tussocks by threatened species of blue moor-grass meadows Molinietum caeruleae

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W latach 2008–2010 badano w warunkach kontrolowanych kolonizację kęp śmiałka darniowego Deschampsia caespitosa L. pochodzących z płatów łąk trzęślicowych Molinietum caeruleae W. Koch 1926 o zróżnicowanym składzie florystycznym przez osobniki zagrożonych gatunków, roślin. W puli siewek stwierdzono obecność goryczki wąskolistnej Gentiana pneumonanthe, goździka pysznego Dianthus superbus, pełnika europejskiego Trollius europaeus oraz kosaćca syberyjskiego Iris sibirica. W areale osobników Deschampsia caespitosa pochodzących z różnych płatów wykiełkowała zbliżona liczba siewek. Ponadto stwierdzono, że kępy o mniejszej średnicy były słabiej kolonizowane niż te, które cechowały większe rozmiary. Zaprezentowane obserwacje dowodzą, że kępy śmiałka darniowego występujące pospolicie w zarastających obecnie płatach łąk trzęślicowych stanowią bezpieczne miejsce do kiełkowania ustępujących taksonów i przyczyniają się do przedłużenia trwania ich populacji w zasiedlonym miejscu

EN

The paper presents the results of investigations carried out in three patches of moor-grass meadows located in Kraków–Kostrze (S Poland). In each of them, rare species occurred, i.e. Siberian iris Iris sibirica, globeflower Trollius europaeus, marsh gentian Gentiana pneumonanthe, meadow gladiolus Gladiolus imbricatus, superb pink Dianthus superbus, western marsh orchid Dactylorhiza majalis, marsh helleborine Epipactis palustris, fragrant orchid Gymnadenia conopsea. Patches differed in dominant species and abundance of the tufted hair- -grass Deschampsia caespitosa population. Patch I (ca 1 500 m2) was dominated by small meadow species; the population of the tufted hair-grass consisted of more than ten individuals. Patch II (ca 1 600 m2) was dominated by large-tussock grasses; the number of Deschampsia caespitosa tussocks was about fifty individuals. Patch III (ca 2 500 m2) was overgrown by willows and the population of the tufted hair-grass with about thirty individuals. From each patch, 5 small (up to 30 cm in diameter) and 5 large (more than 40 cm in diameter) tussocks of tufted hair-grass Deschampsia caespitosa were collected and transported to an experimental garden. The species and seedlings appearance was observed in the period 2008–2010. Seedlings of Gentiana pneumonanthe, Dianthus superbus, Trollius europaeus and Iris sibirica appeared on tussocks. The number of seedlings of particular species appeared on specimens collected from different patches was similar. The abundance of generative offspring was greater in big tussocks that in smaller ones. The presented observations showed that the occurrence of tufted hair-grass tussocks in Molinietum caeruleae patches might enhance the chance of survival of endangered species in variable habitat conditions

Słowa kluczowe

PL

smialek darniowy; Deschampsia caespitosa; kepy; kolonizacja; gatunki ginace; laki zmiennowilgotne; laki trzeslicowe; zespol Molinietum caeruleae

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2011
• Tom: 67
• Numer: 6
• Opis fizyczny: s.527-533,rys.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kostrakiewicz K.

• Zakład Ekologii Roślin, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński, ul.Lubicz 46, 31-512 Kraków

Bibliografia

• Adamski P. 2007. Fragmentacja siedlisk i jej ekologiczne konsekwencje. W: Grzegorczyk M. (red.). Integralna Ochrona Przyrody. IOP PAN, Kraków: 85-88.
• Borkowska L. 2004. Wzorce rekrutacji siewek gatunkow klonalnych w zbiorowisku niekoszonej łąki Cirsietum rivularis Ralski 1931. Wyniki badań eksperymentalnych. Phytocenosis 16 (N.S) Ar- chivum Geobot., 10: 1-71.
• Borkowska L., Dzido A. 2010. The species composition of seed bank in the core tussocks of Carex cespitosa. W: Procedings of the 55th meeting of the Polish Botanical Society „Planta in vivo, in vitro et in silico” 6-12 September 2010, Warsaw, Poland Acta Soc. Bot. Pol. 79, suppl. 1: 33.
• Borkowska L., Krechowski J., Piórek K. 2005. Grass seeds bank in tussocks of Carex cespitosa L. W: Frey L. (red.). Biology of Grasses. W Szafer Institute of Botany, PAS, Kraków: 363-372.
• Brzosko E. 1991. Zasiedlanie kęp Carex cespitosa L. przez inne gatunki w toku sukcesji wtórnej. Phytocenosis 3 (N.S) Sem. Geobot. 1: 1-104.
• Crain C.M., Bertness M.D. 2005. Community impacts of a tussock sedge: is ecosystem engineering important in benign habitats? Ecology 86 (10): 2695-2704.
• Csapodý V. 1968. Keimlingsbestimmungsbuch der Dikotyledonen. Akademiai Kiado, Budapeszt.
• Davy A.J. 1980. Biological flora of the British Isles. Deschampsia caespitosa (L.) Beauv. J. Ecol. 68: 1075-1096.
• Denisiuk Z. 1991. Interaction between agriculture and nature conservation in Poland. ICUN Press, Gland, Switzerland and Cambridge, UK, 12: 1-162.
• Dzido A., Borkowska L. 2010. The size of tussocks of Carex cespitosa and species occurring in them. W: Procedings of the 55th meeting of the Polish Botanical Society „Planta in vivo, in vitro et in silico” 6-12 September 2010, Warsaw, Poland. Acta Soc. Bot. Pol. 79, suppl. 1: 37.
• Falińska K. 2003. Alternatywne drogi sukcesji: wzorce wymiany gatunków na łąkach porzuconych od 30 lat. Phytocenosis 16 (N.S) Archivum Geobot. 15: 1-104.
• Grzelak M., Bocian T. 2006. Zróżnicowanie geobotaniczne zbiorowisk seminaturalnych doliny Noteci Bystrej oraz ich rola w krajobrazie. Annales UMCS, Sec. E 61: 257-266.
• Interpretation Manual of European Union Habitats - EUR 25, version April 2003 -European Commission, DG Environment. Nature and biodiversity [http://ec.europa.eu/environment/ nature/legislation/habitatsdirective/docs/2007_ 07_im.pdf]; dostęp: 8.12.2011 r.
• Jermaczek-Sitak M. 2008. Cenne elementy szaty roślinnej kompleksu łąk zmiennowilgotnych w Dolinie Odry pod Nową Solą. Prz. Przyr. 19 (3-4): 77-85.
• Kącki Z., Załuski T. 2004. Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion caeruleae). W: J. Herbich (red.). Murawy, łąki, ziołorośla, wrzosowiska, zarośla. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny. Tom 3. Ministerstwo Środowiska, Warszaw:a 159-170.
• Kostrakiewicz K. 2010. Wpływ luk na rekrutację siewek ginących gatunków w płatach łąk trzę- ślicowych Molinietum caeruleae W. Koch 1926. Chrońmy Przyr. Ojcz. 66 (3): 184-189.
• Kotorová I., Lepš J. 1999. Comparative ecology of seedling recruitment in an oligotrophic wet meadow. J. Veg. Sci. 10: 175-186.
• LaDeau S.L., Ellison A.M. 1999. Seed bank composition of a Northeastern U.S tussocks swamp. Wetlands 19 (1): 255-261.
• Lepš J. 1999. Nutrient status, disturbance and competition: an experimental test of relationships in a wet meadows. J. Veg. Sci. 10: 219-230.
• Levine J.M. 2001. Local interactions, dispersal, and native and exotic plant diversity along a California stream. Oikos 95: 397-408.
• Lord L.A., Lee T.D. 2001. Interactions of local and regional processes: species richness in tussocks sedge communities. Ecology 82 (2): 313-318.
• Muller F.M. 1978. Seedlings of the North-Western European lowland. A flora of seedlings. Dr W. Junk B.V. Publishers, The Hague, Boston.
• Poshold P., Biewer H. 2005. Diaspore and gap availability are limiting species richness in wet meadows. Folia Geobot. 40: 13-34.
• Špačková I., Kotorová I., Lepš J. 1998. Sensivity of seedling recruitment at two different scales in a limestone grassland. Oikos 65: 433-442.