Występowanie stokłosy spłaszczonej Bromus carinatus i kolczurki klapowanej Echinocystis lobata w Ojcowskim Parku Narodowym

• Autorzy: Soltys-Lelek A.

Warianty tytułu

EN

Occurrence of Bromus carinatus and Echinocystis lobata in the Ojcow National Park (southern Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono charakterystykę występowania dwóch gatunków obcego pochodzenia – stokłosy spłaszczonej Bromus carinatus Hook. & Arn. i kolczurki klapowanej Echinocystis lobata (F. Michx.) Torr. & A. Grey na obszarze Ojcowskiego Parku Narodowego. Stokłosa spłaszczona została sprowadzona do Polski jako trawa uprawna na początku lat 60. XX wieku, a kolczurka klapowana pojawiła się w naszym kraju już w latach 30. XX wieku jako roślina ozdobna. Na terenie Parku stokłosa spłaszczona została znaleziona na jednym, przydrożnym stanowisku, natomiast kolczurka klapowana na piętnastu rozproszonych wzdłuż doliny Prądnika.

EN

One of the problems connected with the protection of biodiversity of flora and vegetation is the process of expansion of species of alien origin. At present, nearly 480 anthropophytes, including 30 invasive plant species, have been found in the territory of Poland. So far, some of them constitute a local threat, others, however, are a serious problem throughout Europe. The greatest impact of the invasive plants on the native flora occurs in the west and in the south of the country, where environment was the most transformed, and the increasing degradation of natural ecosystems caused by rapid development of civilisation has supported further expansion of the growing number of invading species. In recent years, the intensive processes of anthropogenization of the native vegetation in the Ojców National Park has favoured the invasion of alien species. It is estimated that 127 of the species recorded in the Park flora are anthropophytes, including 41 kenophytes that have arrived quite recently. The paper presents characteristics of the two species of foreign origin − Bromus carinatus and Echinocystis lobata. The species are native to North America and very common in Europe. In the Ojców National Park several sites of these species were found during the floristic research in 2006–2011: fourteen natural sites of Echinocystis lobata and one in cultivation, as well as one site of Bromus carinatus. Their distribution have been presented on the map (Fig. 2). Bromus was found in the association of Arrhenatheretum elatioris with species from the order of Onopordetalia acanthii. Echinocystis was recorded in the community of Alno-Ulmion. The accompanying species (Aegopodium podagraria, Ficaria verna, Impatiens noli-tangere and Stellaria nemorum) belong mainly to the class of Querco-Fagetea.

Słowa kluczowe

PL

gatunki obce; stoklosa splaszczona; Bromus carinatus; kolczurka klapowana; Echinocystis lobata; kenofity; ekspansja roslin; wystepowanie; Ojcowski Park Narodowy; Polska Poludniowa

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2012
• Tom: 68
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.41-48,rys.,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Soltys-Lelek A.

• Ojcowski Park Narodowy, 32-047 Ojców 9

Bibliografia

• Barabasz-Krasny B., Sołtys A., Popek R. 2004. Drzewa i krzewy obcego pochodzenia w Ojcowskim Parku Narodowym. W: Partyka J. (red.). Zróżnicowanie i przemiany środowiska przyrodniczo-kulturowego Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Tom I: Przyroda. Ojcowski Park Narodowy, Ojców: 187-190.
• Besser W. 1809. Primitiae florae Galiciae austriacae utriusque. Stumpt. Ant. Doll. Viennae 2: (1-8): 423.
• Bird R. 1991. Focus on Plants. Tom 5 (poprzednio „Growing from seed”), Thompson and Morgan.
• Dajdok Z., Krzysztofiak A., Krzysztofiak L., Romański M., Śliwiński M. 2007. Inwazyjne gatunki roślin w Wigierskim Parku Narodowym. Wigierski Park Narodowy, Krzywe.
• Facciola S. 1990. Cornucopia - A Source Book of Edible Plants. Kampong Publ., Vista, California.
• Falkowski M. (red.) 1982. Trawy polskie. PWRiL, Warszawa.
• Gatunki obce w Polsce (online). IOP PAN, Kraków [http://www.iop.krakow.pl/ias], baza dostępna od 2003 r.
• Gleason H., Cronquist A. 1991. Manual of vascular plants of United States and adjacent Canada, 2 wyd. New York Botanical Garden, New York.
• Hardtke H.J., Ihl A. 2000. Atlas der Farn- und Samenpflanzen. Materialien zu Naturschutz und Landschaftspflege. Herausgeber: Sächsisches Landesamt für Umwelt und Grologie, Freistaat.
• Harlan J.R. 1945. Cleistogamy and chasmogamy in Bromus carinatus Hook. & Arn. 32: 66-72.
• Herzman W, Everson A., Mickey M. 1959. Handbook of Colorado Native grasses. - Bull. 450-A, Colorado State University.
• Klein J. 1974. Mezo- i mikroklimat Ojcowskiego Parku Narodowego. Studia Naturae ser. A 8: 1-105.
• Kompała A., Woźniak G. 2001. The role of grasses in chosen anthropogenic plant communities in the Upper Silesia Industrial District. W: Frey L. (red.). Studies on grasses in Poland. W. Szafer Institute of Botany, PAS, Kraków: 329-351.
• McAlister D. F. 1943. The effect of maturity on the viability and longevity of the seeds of western range and pasture grasses. J. Am. Soc. Agron. 35 (5): 442-453.
• Michalik S. 1978. Rośliny naczyniowe Ojcowskiego Parku Narodowego. Studia Naturae ser. A. 16.
• Michalik S. 2008. Rośliny naczyniowe Ojcowskiego Parku Narodowego. W: Klasa A., Partyka J. (red.). Monografia Ojcowskiego Parku Narodowego. Ojcowski Park Narodowy, Ojców: 149-178.
• Mirek Z. 1982. Bromus carinatus Hook. & Arn. - nowy gatunek synantropijny we florze Polski. Fragm. Flor. Geobot. 28 (2): 97-105.
• Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. 2002. Flowering plants and Pteridophytes of Poland - a checklist. Biodiversity of Poland. W. Szafer Institute of Botany, PAS, Kraków.
• Monsen S.B., Stevens R., Shaw N. 2004. Grasses. W: Monsen S.B., Stevens R., Shaw N.L. Restoring western ranges and wildlands. Gen. Tech. Rep. RMRS-GTR 136 (2).US Department of Agriculture, Rocky Mountain Research Station: 295-424.
• Pavlick L.E. 1995. Bromus of North America. Victoria BC. Royal British Columbia Museum.
• Rostański K., Sowa R. 1986-1987. Alfabetyczny wykaz efemerofitów Polski. Fragm. Flor. Geobot. 31-31 (1-2): 151-203.
• Solarz W. 2007. Inwazje biologiczne jako zagrożenie dla przyrody. Prog. Plant Prot. 47 (1): 128-133.
• Sołtys A. 2005a. Nowe gatunki roślin naczyniowych we florze Ojcowskiego Parku Narodowego. Chrońmy Przyr. Ojcz. 61 (4): 18-23.
• Sołtys A. 2005b. Nowe taksony krytycznych rodzajów Crataegus i Rubus (Rosaceae) we florze Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Fragm. Flor. Geobot. Pol. 12 (2): 409-412.
• Spence L.E. 1937. Root studies of important range plants of the Boise River watershed. J. For. 35: 747-754.
• Steele R., Geier-Hayes K. 1995. Major Douglas-fir habitat types of central Idaho: a summary of succession and management. Gen. Tech. Rep. INT-GTR-331. Ogden, UT: US Department of Agriculture, Forest Service, Intermountain Research Station: 23.
• Stubbendieck J., Hatch S., Butterfield C. 1992. North American range plants, 4 wyd. University of Nebraska Press, Lincoln.
• Sulinowski S. 1972. Zdolność produkcyjna stokłosy uniolowatej uprawianej w warunkach wysokiego nawożenia azotem. - Mat. Sem. IMUZ 9: 3-12.
• Tokarska-Guzik B. 2003. The expansion of some alien plant species (neophytes) in Poland. W: Child L.E., Brock J.H., Brundu G, Prach K., Pyšek P. (red.). Ecological Treats and Management Solutions: 147-167.
• Tokarska-Guzik B. 2005. The establishment and spread of alien plant species (kenophytes) in the flora of Poland. Wyd. Uniw. Śl., Katowice: 1-192.
• Tokarska-Guzik B. 2007. Trawy inwazyjne. W: Frey L. (red.). Księga polskich traw. IB im. W Szafera, PAN, Kraków: 361-387.
• Tokarska-Guzik B., Węgrzynek B., Urbisz A., Bzdęga K., Pasierbiński A. 2007. Distribution and habitat spectrum of selected invasive grass species in Poland on the example of the Silesian Upland. W: Frey L. (red.). Biological issues in grasses. W. Szafer Institute of Botany, PAS, Kraków: 67-80.
• USDA, NRCS. The Plants Database (online). National Plant Data Team, Greensboro, NC USA [http://plants.usda.gov]; dostęp: 30.01.2012 r.
• Wisconsin Crop Manager: Weeds (online). University of Wisconsin-Extension Department of Agronomy [http://ipcm.wisc.edu/wcm/pdfs/ 2003/03-21weeds2.html]; dostęp: 27.09.2006 r.
• Zając A., Zając M., Tokarska-Guzik B. 1998. Keno- phytes in the flora of Poland; list, status and origin. Phytocenosis 10 (N.S.) Suppl. Cartogr. Geobot. 9: 107-116.
• Zając M., Zając A. 2001. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Prac. Chorol. Komp. IB UJ, Kraków.