PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Czasopismo

2015 | 2 |

Tytuł artykułu

Przestrzeń jako uwarunkowanie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce

Autorzy

Warianty tytułu

EN
The spatial conditions required for the development of rural areas in Poland

Języki publikacji

PL

Abstrakty

PL
Artykuł jest próbą oceny zmian, jakie zachodzą w przestrzeni wiejskiej w okresie po 1990 roku. Wskazano wpływ przekształceń w zagospodarowaniu obszarów wiejskich na możliwości i kierunki rozwoju wsi w kontekście uwarunkowań historycznych, wizji zagospodarowania przestrzennego oraz nowych form zabudowy pojawiających się na wsi. Zwrócono uwagę na lokalizację zmian przestrzennych wsi – dotyczą one zarówno obszarów zabudowanych, jak i stref użytkowanych rolniczo, obejmują również użytki ekologiczne. Przekształcenia przestrzeni wiejskiej oddziałują bezpośrednio i pośrednio na warunki życia i pracy mieszkańców wsi, na ich relacje społeczne i kulturowe, ponadto kształtują ich przyszłe zachowania ekonomiczne i społeczne. Od użytkowników obszarów wiejskich w znacznym stopniu zależy struktura przestrzeni wiejskiej, intensywność i formy jej zagospodarowania, a także uporządkowanie i stopień zachowania walorów, zarówno przyrodniczych, jak i rolniczych oraz krajobrazowych i kulturowych wsi. Zwrócono uwagę na znaczenie czynników zewnętrznych – funkcjonowanie systemu planowania zagospodarowania przestrzennego, systemu przyciągania inwestycji na wieś, oddziaływanie europejskich środków i dokonywanie wyboru głównych kierunków rozwoju wsi.
EN
There are no revolutionary changes occurring and expected to occur in the spatial structures of rural areas. They have rather an evolutionary format of differing nature and intensity. These processes have often far-reaching consequences for rural development. The influence of European Programmes and funds has effected a process of rural areas modernization and reorganization, however, economic growth has resulted in spontaneous investment and the expansion of urbanization and urban sprawl not only in the immediate vicinity of urban areas but also in many remote regions, which are peripheral and until recently dominated by agricultural production. This article presents elements of a vision of the spatial development of the Polish countryside in the next decades. It has as its context the main factors which will result in changes (or no change) of the rural areas and the current and future affect on rural inhabitants and how this will shape their future behaviour. The effect on residents and users of rural areas will depend largely the structure of rural spatial organization, its intensity and form of its development, and the preservation of the villages natural and cultural assets.

Wydawca

-

Czasopismo

Rocznik

Numer

2

Opis fizyczny

s.83-103,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor
  • Katedra Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice
  • Katedra Polityki Regionalnej, Politechnika Opolska, Opole

Bibliografia

  • Aring J., Herfert G., 2001: Neue Muster der Wohnsuburbanisierung, [w:] Suburbanisierung in Deutschland. Aktuelle Tendenzen, K. Brake, J. Dangschat, G. Herfert, (red.), Leske und Budrich, Leverkusen-Opladen, s. 43–56.
  • Antrop M., 2000: Changing patterns in the urbanized countryside of Western Europe, Landscape Ecology, nr 15, s. 257–270.
  • Bański J., 2008: Strefa podmiejska – już nie miasto, jeszcze nie wieś, [w:] Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce, A. Jezierska-Thole i L. Kozłowski (red.). Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 29–43.
  • Bański J., 2013: Polska wieś w perspektywie 2050 roku. Studia Obszarów Wiejskich, t. 33, Komisja Obszarów Wiejskich PTG, IGiPZ PAN, Warszawa.
  • Baum R., 2008: Sustainable development of agriculture and its assessment criteria. Journal of Agribusiness and Rural Development, nr 1 (7), s. 5–15.
  • Bożek J., Bogocz D., 2012: Przestrzenne zróżnicowanie struktury agrarnej województw w ujściu dynamicznym. Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, t. 20, nr 1 (czerwiec 2012), s. 21–38.
  • Budzich-Szukała U., 2005: Czy wieś uratuje cywilizację? – wizja polskiej wsi w perspektywie 25-lecia. Polska wieś 2025. Wizja rozwoju. J. Wilkin (red.). IRWiR PAN, Warszawa.
  • Cerne A., 2004: Dispersed and decentralized settlement system. Dela, vol. 21, Ljubljana 2004, s. 83–95.
  • Czernik L., 2009: Wieś w procesie suburbanizacji na przykładzie wybranych wsi Południowej Anglii. Politechnika Szczecińska, (współpraca w zakresie projektu badawczego Kształtowanie przestrzeni wsi podmiejskiej na przykładzie oddziaływania funkcjonalnego miasta Szczecina), http://www.led.ps.pl/publikacje/ LC_PF_0407_S.pdf (dost􀄊p: 10.02.2011)
  • Developing Europe’s Rural Regions in the Era of Globalization, Summary Report from the DERREG Project, October 2011, http://www.derreg.eu/system/files/DERREG%20Summary%20Report.pdf
  • Drobek W., Heffner K., 1994: Koncepcja wsi kluczowych a procesy osadnicze na obszarach wiejskich. Przegląd Geograficzny, t. 66, z. 12, Warszawa, s. 19–31.
  • Eberhardt P., 1989: Regiony wyludniające się w Polsce. Prace Geograficzne nr 148, IGiPZ PAN, Warszawa.
  • EDORA. European Development Opportunities for Rural Areas, Applied Research 2013/1/2 Final Report, Annex 1 (Part C: Scientific Working Papers), ESPON & UHI Millennium Institute 2011, Version 2 August 2011.
  • Fałkowski J., 2010: Zmiany liczby gospodarstw rolnych w Polsce w okresie transformacji. Gospodarka Narodowa nr 1–2, s. 89–108.
  • Farrell M., Mahon M., McDonagh J., 2012: The rural as a return migration destination, European Countryside, vol. 4, issue 1, s. 31–44.
  • Findlay A., Stockdale A., Findlay A.M., Short D., 2001: Mobility as a Driver of Change in Rural Britain: An Analysis of the Links between Migration, Commuting and Travel to Shop Patterns. International Journal of Population Geography vol. 7, s. 1–15.
  • Frys W., Nienaber B., 2011: Die Situation der Wohnmigranten im ländlichen Saarland, [w:] Schneller, öfter, weiter? Perspektiven der Raumentwicklung in der Mobilitätsgesellschaft, H.-P. Hege, Y. Knapstein, R. Meng, K. Ruppenthal, A. Schmitz-Veltin, Ph. Zakrzewski (red.), 13. Junges Forum der ARL. 13. bis 15. Oktober 2010 in Mannheim, Arbeitsberichte der ARL 1, Hannover, s. 94–104.
  • Golachowski S., 1969: Urbanizacja wsi w województwie opolskim, [w:] Studia nad miastami i wsiami śląskimi, S. Golachowski (red.). Opole–Wrocław, s. 180–193.
  • Gonda-Soroczyńska E., 2009: Przemiany strefy podmiejskiej Wrocławia w ostatnim dziesięcioleciu. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, nr 4, Polska Akademia Nauk, Oddz. w Krakowie, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi, Kraków, s. 149–165.
  • Halfacree K., 2008: To Revitalise Counterurbanisation Research? Recognising an International and Fuller Picture. Population, Space and Place, vol. 14, s. 479–495.
  • Hałasiewicz A., 2011: Rozwój obszarów wiejskich w kontekście zróżnicowań przestrzennych w Polsce i budowania spójności terytorialnej kraju. MRR, Warszawa, https://www.mrr.gov.pl/rozwoj_regionalny/Ewaluacja_i_analizy/Raporty_o_rozwoju/Raporty_krajowe/Documents/Ekspertyza_Rozwoj_%20obszarow_wiejskich_09082011.pdf
  • Heffner K., 1999: Problem tworzenia miejsc pracy na terenach wiejskich. Czynnik przestrzeni. Biuletyn nr 9: „Zielone” miejsca pracy na wsi, Instytut na rzecz Ekorozwoju. Warszawa, s. 54–58.
  • Heffner, K., 2011: Problemy zagospodarowania przestrzeni wiejskiej, [w:] Rozwój obszarów wiejskich w Polsce. Diagnozy, strategie, koncepcje polityki, I. Nurzyńska i M. Drygas (red. nauk.). Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa, s. 175–194.
  • Heffner K., 2011: Semiurbanizacja a suburbanizacja. Ewolucja procesów w aglomeracji opolskiej, [w:] Procesy suburbanizacji w wybranych miastach Polski, J. Słodczyk (red.). Studia miejskie 3, Wyd. Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 17–34.
  • Heffner K., Czarnecki A., 2011: Wpływ zjawiska drugich domów na rozwój obszarów wiejskich, [w:] Drugie domy w rozwoju obszarów wiejskich, K. Heffner i A. Czarnecki (red. nauk.). Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa, s. 131–162.
  • Heffner K., Klemens B., 2012: Jakość życia i aktywność mieszkańców na obszarach wiejskich (na przykładzie województwa opolskiego). Barometr Regionalny nr 4, s. 81–88.
  • Herman S., Eberhardt P., 1973: Prognozy przemian osadnictwa miejskiego Polski. Biuletyn KPZK PAN, nr 78, Warszawa.
  • Jansson K.M., Terluin I.J., 2009: Alternative Futures of Rural Areas in the EU. Den Haag, LEI Wageningen UR, (LEI Rapport / Werkveld International Policy 2009-057).
  • Kajdanek K., 2012: Suburbanizacja po polsku. Nomos, Kraków.
  • Kistowski M., 2009: Problemy zrównoważonego rozwoju terenów wiejskich – między rozkwitem, peryferyzacja a degradacja, [w:] Jak zapewnić rozwój zrównoważony terenów otwartych? Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa, s. 6–17.
  • Krajowa strategia rozwoju regionalnego 2010–2020. Regiony, miasta, obszary wiejskie, 2010: Monitor Polski nr 36, MRR, Warszawa.
  • Kształtowanie przestrzeni wsi podmiejskiej – na przykładzie obszaru oddziaływania funkcjonalnego miasta Szczecina, http://www.led.ps.pl/BADANIA/podsumowanie.htm (dostęp: maj 2013).
  • Lisowski A., 2005: Janusowe oblicze suburbanizacji, [w:] Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki, I. Jażdżewska (red.). Konwersatorium Wiedzy o Mieście XVIII, Katedra Geografii Miast i Turyzmu, Uniwersytet Łódzki, s. 91–100.
  • Mai R., Schlomer C., 2007: Erneute Landflucht?: Wanderungen aus dem ländlichen Raum in die Agglomerationen. Zeitschrift fur Bevolkerungswissenschaft: Demographie, Jg. 32, z. 3/4, s. 713–742.
  • Malisz B., 1971: Prognoza zmiany sieci osadniczej w Polsce, [w:] Polska 2000. Prognozy rozwoju sieci osadniczej. Ossolineum, Wrocław–Warszawa.
  • Malisz B., 1984: Trzy wizje polskiej przestrzeni, [w:] Gospodarka przestrzenna Polski. Diagnoza – rekonstrukcja – prognoza, A. Kukliński (red.). Biuletyn KPZK PAN nr 125, Warszawa, s. 6–45.
  • Marsden T., Sonnino R., 2008: Rural development and the regional state: Denying multifunctional agriculture in the UK. Journal of Rural Studies vol. 24, s. 422–431.
  • Niedźwiecka-Filipiak I., Borcz Z., 2010: Zmiany krajobrazu wiejskiego zagrożeniem dla zachowania tożsamości miejsca. Acta Scientiarum Polonorum. Acta Sci. Pol., Administratio Locorum vol. 9 (4), s. 85–97.
  • Perez-Mesa J.C., Galdeano-Gomez E., Aznar-Sanchez J.A., 2011: The Complexity of Theories on Rural Development in Europe: An Analysis of the Paradigmatic Case of Almeria (South-east Spain). Sociologia Ruralis vol. 51, nr 1, s. 54–78.
  • Płatkowska-Prokopczyk L., 2012: „Zielone miejsca pracy” jako element wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich – próba rozpoznania zjawiska. Journal of Agribusiness and Rural Development, www.jard.edu.pl 3(25) 2012, s. 195–206.
  • Prochownikowa A., 1975: Urbanizacja wsi czy deruralizacja? Czasopismo Geograficzne, t. XLVI, z. 4. Wrocław, s. 399–405.
  • Prognozy rozwoju sieci osadniczej. Polska 2000, 1971: Komitet Badań i Prognoz „Polska 2000” PAN, Ossolineum, Warszawa.
  • Rakowski W., 1975: Procesy urbanizacji wsi na przykładzie woj. warszawskiego. Studia KPZK PAN, t. 50, Warszawa.
  • Słodowa-Hełpa M., 2009: Zrównoważony rozwój terenów otwartych – punkt widzenia ekonomisty, [w:] Jak zapewnić rozwój zrównoważony terenów otwartych? Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa, s. 22–28.
  • Spójna polityka strukturalna rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa, dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 13 lipca 1999 roku, Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Warszawa.
  • Stasiak A., 1992: Przewidywane zmiany w stanie i rozmieszczeniu ludności wiejskiej w Polsce do roku 2010, [w:] Wybrane zagadnienia obszarów wiejskich. Biuletyn KPZK PAN nr 158, s. 7–22, Warszawa.
  • Strzelecki Z., 2011: Ludność Polski w 2050 roku, [w:] Wizja przyszłości Polski. Studia i analizy, J. Kleer, A.P. Wierzbicki, Z. Strzelecki, L. Kużnicki (red. nauk.). Polska Akademia Nauk Komitet Prognoz – „Polska 2000 Plus”, t. I Społeczeństwo i państwo, Warszawa, s. 45–56.
  • Sytuacja demograficzna Polski, 2011: Rządowa Rada Ludnościowa, Raport 2010–2011, Warszawa.
  • Szachowicz U., 2011, Wpływ nowych funkcji na przemiany funkcjonalno-przestrzenne wsi w strefie podmiejskiej Opola. Praca doktorska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wydz. Inżynierii Kształtowania srodowiska i Geodezji, Instytut Kształtowania Krajobrazu, Wrocław.
  • Szachowicz U., Niedźwiecka-Filipiak I., 2007: Problematyka przemian funkcjonalnych i przestrzennych gmin podmiejskich – wybrane zagadnienia na przykładzie gminy Dobrzeń Wielki. Woda, Środowisko, Obszary wiejskie, t. 7, z. 2b (21), IMUZ, Falenty.
  • Taylor J.E., 2001: Migration: new dimensions and characteristics, causes, consequences and implications for rural poverty. Food, Agriculture and Rural Development, K.G. Stamoulis (red.). Food and Agricultural Organisation. Rome.
  • W. Weiß, 2002: Der Ländlichste Raum – regional-demografische Perspektiven. Probleme von Abwanderungsgebieten mit geringer Bevölkerungsdichte. Der Landkreis, 72. Jg., Heft 1/2002, s. 15–19.
  • Wesołowska M., 2005: Rozwój budownictwa mieszkaniowego a przemiany przestrzenne wsi województwa lubelskiego. Studia Obszarów Wiejskich, t. 10, IGiPZ PAN, Komisja Obszarów Wiejskich PTG, Warszawa.
  • Wilczyński R., Wiland M., Niedźwiecka-Filipiak I., Solisz I., 2014: Przestrzeń wiejska, [w:] Przestrzeń życia Polaków, Raport, J. Sepioł (red.). SARP, Warszawa, s. 37–66.
  • Williams M., Shaw G., 2009: Future play: tourism, recreation and land use. Land Use Policy, vol. 26, s. 326–335.
  • Wilkin J., 2005: O potrzebie i zasadach tworzenia wizji rozwoju polskiej wsi, [w:] Polska wies 2025. Wizja rozwoju, J. Wilkin (red.). Fundusz Współpracy, Warszawa, s. 9–14.
  • Wilkin J. (red.)., 2005: Polska wieś 2025, Wizja rozwoju. Fundusz Współpracy, Warszawa.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikatory

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.agro-5e922523-8825-465b-b153-2a19140bbddc
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.