The Albian, Cenomanian and Turonian foraminifers of Poland and their stratigraphic importance

• Autorzy: Gawor-Biedowa E.

Warianty tytułu

PL

Otwornice albu, cenomanu i turonu Polski i ich znaczenie stratygraficzne

RU

Foraminifery alba, cenomana i turona Polshi i ikh ctratigraficheskoe znachenie

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Foraminifers from the Upper Albian, Cenomanian and Turonian deposits, found in 16 boreholes of the Szczecin, Mogilno and Łódź Troughs and of the fore Sudetic monocline (North-West and Central Poland) have been studied by the author. Here are described 100 species, including the following seven new ones: Verneuilinoides gorzowiensis n.sp., Quinqueloculina kozlowskii n.sp., Globorotalites polonica n.sp., Anomalina gorzowiensis n.sp ., Lingulogavelinella pazdroae n.sp., Gavelinella (Berthelinia) lodziensis n.sp., and Gavelinella (Gavelinella) varsoviensis n.sp. The subspecies Lingulogavelinella asterigerinoides arachnoidea n.subsp. has also been erected. Studies on all representatives of the family Anomalinidae Cushman, 1927 has allowed the writer to extend the knowledge of the microstructure of their wall, of the alternation of generations and of the position of proloculus in the test. The results of these studies contributed to, among other things, an accurate determination of the sides of test. Almost all the species of planktonic foraminifers found have been elaborated by studying the relationships of the area discussed to the Mediterranean belt. They permitted also to establish a fine stratigraphy of the Cenomanian deposits. The agglutinated foraminifers enabled the determination of the age of the beds in which the calcareous foraminifers either do not occur at all, or are very rare. Comparisons have also been conducted between the assemblages of foraminifers of Poland under study and other assemblages cited from France, north-western Germany and the platformic part of the U.S.S.R. Lithological characteristics of this area have been presented, with particular attention paid to the dependence of the occurrence of foraminifers on the type of deposits.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań otwornic pochodzących z 16 wierceń z niecek: szczecińskiej, mogileńskiej, łódzkiej i z monokliny przedsudeckiej. Z osadów górnego albu, cenomanu i przeważnie dolnego turonu opracowano 100 gatunków otwornic należących do 20 rodzin i 42 rodzajów. Wprowadzono 7 nowych gatunków i 1 nowy podgatunek (Tab. 1). Zbadano wszystkie gatunki należące do rodziny Anomalinidae Cushman, 1927 gdyż właśnie w albie rozpoczyna się pierwsza faza dynamicznego rozwoju tej rodziny. Kończy się ona na pograniczu dolnego i górnego turonu wymieraniem gatunków, których szeregi ewolucyjne zostały zapoczątkowane już w neokomie. W górnym turonie pojawia się już inny, nowy zespół gatunków tej rodziny. U przedstawicieli rodziny Anomalinidae zbadano mikrostrukturę ścianki, położenie w skorupce komory początkowej oraz przemianę pokoleń. Badania te umożliwiły zaszeregowanie opracowywanych gatunków do odpowiedniej rodziny, rodzajów oraz ustalenie podobieństw i różnic morfologicznych między osobnikami różnych generacji. Mikrostrukturę ścianki zbadano niemal u wszystkich gatunków omawianej rodziny z wyjątkiem Gavelinella (Gavelinella) planodorsa (Saidova) i G. (G.) sigmoicosta Ten Dam. U badanych gatunków skorupka zbudowana jest z ziarnistego kalcytu, bilamellarna, a właściwie trilamellarna. Przy szczegółowych obserwacjach okazało się bowiem, że ciemnobrązowa linia leżąca między zewnętrzną, główną warstwą skorupki, a wewnętrzną - wyściółką jest mikroziarnistym kalcytem. Hanzawa (1962) pierwszy tę ciemną linię uznał za trzecią warstwę budującą ściankę skorupki. Do trójblaszkowych form autor ten odnosi zarówno te o septach wtórnie podwójnych - typu rotaliidów, jak i pierwotnie podwójnych typu bilamellidów. Reiss (1958) uważał, że przestrzeń między warstewką zewnętrzną a wewnętrzną była pierwotnie u bilamellidów wypełniona przez substancję protoplazmatyczną. Przestrzeń tę uważa Reiss za system kanałowy skorupki. Ciemne smugi na kontakcie kolejno nakładających się warstewek, powodujących zgrubienie skorupki uważa on za kontakt dwóch powierzchni. W badanym materiale nie stwierdzono ani w jednym przypadku, aby warstewka zewnętrzna ścianki komory młodszej przedłużała się na komorę starszą. Inaczej mówiąc nie zauważono więcej warstewek na ściankach komór starszych niż młodszych. Zarówno ścianki wszystkich komór jak i septa są trilamellarne. Wielkość ziarn kalcytu w warstewce zewnętrznej-głównej i wewnętrzmej-wyściółce jest różna, a stała w środkowej. Dalsze badania wykażą czy wielkość ziarn kalcytu jest cechą gatunkową czy też osobniczą. Bardzo duże znaczenie w klasyfikacji anomalinidów ma prawidłowe rozpoznanie stron skorupki. U większości badanych gatunków nie można tego dokonać bez wykonania cienkich płytek. Wypukłość komór po stronie przeciwnej niż ta, na którą przedłuża się boczna część ujścia, jak i obecność w centrum tej strony guzka, uniemożliwiają obserwację położenia komory początkowej i ewolutności skorupki, co ściśle wiąże się z wyznaczeniem jej stron. Dzięki przeprowadzonym badaniom udało się w pierwszym rzędzie rozstrzygnąć kwestie sporne, jak np. problem zaszeregowania Cibicides formosa Brotzen do odpowiedniego rodzaju. Dotychczas jedynie Vassilenko (1961) uznała ten gatunek za przedstawiciela rodziny Anomalinidae. U większości badanych gatunków tej rodziny stwierdzono obecność przedstawicieli generacji mikro i makrosferycznej. Osobnika te nie różnią się między sobą cechami morfologicznymi, różnice zaznaczają się dopiero w budowie wewnętrznej skorupki. Poszczególne generacje różnią się nie tylko wielkością komory początkowej lecz również liczbą skrętów i komór. Jedyną cechą, przy pomocy której możnaby rozpoznać osobniki poszczególnych generacji niektórych gatunków bez wykonania cienkich płytek, jest różnica w liczbie komór w ostatnim skręcie. U osobników generacji mikrosferycznej ostatni skręt zbudowany jest z jednej komory więcej niż u osobników generacji makrosferycznej. Jednak ten sposób rozróżniania generacji napotyka na trudności, gdyż w populacjach występują osobniki w różnych stadiach rozwoju ontogenetycznego. Opracowane otwornice planktoniczne pozwoliły zbadać powiązania obszaru Polski ze strefą śródziemnomorską, a zlepieńcowate do ustalenia stratygrafii warstw, w których otwornice wapienne bądź nie występują, bądź występują sporadycznie. Wszystkie przedstawione w pracy gatunki posłużyły do dokładnego rozpoziomowania osadów, do ustalenia różnic między zespołami otwornic z poszczególnych jednostek tektonicznych i do porównania tych zespołów z zespołami innych krajów. Należy dodać, że zasięgi występowania otwornic skorelowano z zasięgami przewodniej makrofauny. W wyniku analizy mikropaleontologicznej w osadach cenomanu badanego obszaru, z wyjątkiem niecki szczecińskiej, wyróżniono trzy poziomy otwornicowe. W niecce szczecińskiej tylko dwa (Tab. 2). stwierdzono że gatunki otwornic uznane dotychczas za przewodnie dla dolnego turonu mogą również występować w dolnych warstwach turonu górnego (niecka szczecińska). Zespół tych otwornic nazwano zespołem „alfa” turonu, obniżając jego wartość stratygraficzną. Dotychczas bowiem jego występowanie łączono jedynie z osadami dolnego turonu tj. z poziomem z Inoceramus labiatus i dolną częścią poziomu z I. lamarcki, nazywając te warstwy poziomem „alfa” turonu. Zespołowi „alfa” turonu w niecce szczecińskiej towarzyszą gatunki rodzaju Epistomina Terquem, 1883, cytowane w literaturze przeważnie z dolnej kredy. Dla osadów zawierających ten unikalny dotychczas zespół otwornic proponuje się nazwę warstwy „maszkowskie”. Wiekowo odpowiadają one dolnemu turonowi. Porównując zespoły otwornic Polski i Francji stwierdzono, że wielu przodków gatunków rodziny Anomalinidae występujących w osadach albu, cenomanu i dolnego turonu badanego obszaru, należy szukać wśród otwornic dolnego i środkowego albu Basenu Paryskiego. W cenomanie badanego obszaru obserwuje się znacznie więcej rodzajów i gatunków planktonicznej, ciepłolubnej mikrofauny niż w Basenie Paryskim, Niemczech północno-zachodnich czy na platformowej części ZSRR. Rozprzestrzenienie rotalipor w Polsce jest bardzo podobne do ich rozprzestrzenienia w kredzie Dijon na pograniczu Basenu Paryskiego i południowo-wschodniej Francji. Na wspomnianym obszarze Francji wyróżniono w cenomanie dwa poziomy, poziom I w dolnych warstwach, odpowiadający poziomom I i II cenomanu z obszaru Polski, i poziom II odpowiadający polskiemu, cenomańskiemu poziomowi III. Francuski poziom III obejmuje już warstwy turonu dolnego. Występuje w nim zespół gatunków nazwany w tej pracy zespołem „alfa” turonu. Zespoły cenomańskie z badanego obszaru są najbardziej podobne do zespołów z północno-zachodnich Niemiec, z tą jednak różnicą, że w Niemczech nagromadzenie rotalipor notuje się dopiero w poziomie Inoceramus labiatus. Należy również podkreślić, że na żadnym z porównywanych obszarów nie stwierdzono w osadach dolnego turonu tak bogatego zespołu otwornic planktonicznych jak na obszarze Polski.

RU

В работе представлены результаты исследования фораминифер из пород верхнего альба, сеномана и, главным образом, нижнего турона, пройденных 16 буровыми скважинами на площади Щецинской, Могильновской и Лодзинской мульд и на Предсудетской моноклинали. Было изучено 100 видов фораминифер, принадлежащих к 20 семействам и 42 родам. Установлены 7 новых видов и 1 новый подвид (табл. 1). Исследованы все виды, относящиеся к семейству Anomalinidae Cushman, 1927, так как именно в альбе начинается первая фаза бурного развития этого семейства. Она завершается на рубеже между нижним и верхним туроном вымиранием тех видов, эволюционные ряды которых появились еще в неокоме. В верхнем туроне появляется уже другое, новое сообщество видов этого семейства. У представителей семейства Anomalinidae исследовалась микроструктура стенки, расположение начальной камеры в раковине и смена поколений. Полученные данные составили основу для зачисления изученных видов в соответствующие семейства и роды, а также для выявления морфологических сходств и различий у особей разных генераций. Микроструктура стенки исследовалась почти у всех видов рассматриваемого семейства, за исключением Gavelinella (Gavelinella) planodorsa (Saidova) и G. (G.) sigmoicosta Ten Dam. Изученнные виды обладают двухслойной, а вернее трехслойной раковиной, состоящей из зернистого кальцита. Детальные наблюдения показали, что темнокоричневая полоска, виднеющаяся между внешним, главным слоем раковины и внутренним, выстилающим слоем, состоит из мелкозернистого кальцита. Ганзава (Hanzawa, 1962) впервые принял эту темную полоску в качестве третьего слоя в строении стенки раковины. К трехпластинчатым формам этот автор относит как формы с вторично двойными септами типа роталиид, так и формы с первично двойными септами типа биламеллид. Рейсс (Reiss, 1958) высказал предположение, что пространство между внешним и внутренним слоями у биламеллид было первоначально заполнено протоплазматическим веществом и представляло систему ка наликов раковины. Темные полоски на сочленении последовательных слоев, утолщающих раковину, этот автор рассматривает как контакт двух поверхностей. В исследованном материале ни в одном случае не отмечено, чтобы внешний слой стенки младшей камеры захватывал старшую камеру. Иначе говоря, на стенках более древних камер не отмечается больше слоев по сравнению с младшими камерами. Стенки всех камер и септа трехслойные. Наружный, главный и внутренний, выстилающий слои состоят из зерен кальцита разной величины, а средний слой сложен равнозернистым кальцитом. Дальнейшие исследования покажут, является ли величина зерен кальцита видовой или же индивидуальной особенностью. Весьма важное значение в классификации аномалинид имеет правильное определение сторон раковины. У большинства исследованных видов это невозможно без производства шлифов. Выпуклость камер на стороне противоположной по отношению к стороне, на которой продолжена боковая часть устья, а также наличие в середине этой стороны бугорка, препятствуют определению положения начальной камеры и эволютности раковины и, таким образом, определению ее сторон. В итоге проведенных исследований удалось в первую очередь решить ряд спорных проблем, как, например, зачисление Cibicidcs formosa Brotzen к соответствующему роду. До сих пор единственно Вассиленко (1961) считала этот вид представителем семейства Anomalinidae. У большинства исследованных видов этого семейства были обнаружены представители микросферической и макросферической генераций. Эти особи не отличаются друг от друга морфологическими признаками и различия проявляются лишь во внутреннем строении раковины. Отдельные генерации отличаются не только величиной начальной камеры, но также количеством оборотов и камер. Единственным признаком, с помощью которого можно различить представителей разных генераций некоторых видов без необходимости производства шлифов является разное количество камер в последнем обороте. Представители микросферической генерации имеют в последнем обороте на одну камеру больше, чем особи макросферической генерации. Однако дополнительное затруднение состоит в том, что в популяциях представлены особи разных стадий онтогенетического развития. Изученные планктонные фораминиферы предоставили возможность просле-дить связи территории Польши со Средиземноморской зоной, а агглютинированные фораминиферы помогли в установлении стратиграфии слоев, в которых известковые фораминиферы не встречаются или же представлены спорадически. Все описанные в работе виды были использованы для детального расчленения отложений, выявления особенностей фораминиферовых сообществ разных тектонических элементов и сопоставления их с сообществами других стран. Следует отметить, что была проведена корреляция границ распространения фораминифер с распространением руководящей макрофауны. На основании микропалеонтологического анализа сеноман исследованной площади, за исключением Щецинской мульды, был расчленен на три фораминиферовых горизонта. В Щецинской мульде отмечены лишь два горизонта (табл. 2). Констатировано, что виды фораминифер, считающиеся до сих пор руководящими для нижнего турона, могут встречаться и в низах верхнего турона (Щецинская мульда). Сообщество этих фораминифер названо сообществом „альфа” турона с уменьшением его стратиграфического значения. До сих пор считалось, что распространение этого сообщества ограничивается к нижнему турону, т.е. горизонту Inoceramus labiatus и нижней части горизонта I. lamarcki. Эти слои именовались горизонтом „альфа” турона. Сообщество „альфа” турона в Щецинской мульде сопровождается видами рода Epistomina Terquem, 1883, известными по литературным данным преимущественно из нижнего мела. Предлагается наименовать отложения, содержащие это уникальное сообщество фораминифер, маш-ковскими слоями. По возрасту они эквивалентны с нижним туроном. Сопоставление фораминиферовых сообществ из территории Польши и Франции показало, что многие предки видов семейства Anomalinidae, распространенных в альбе, сеномане и нижнем туроне исследованной площади, представлены среди фораминифер нижнего и среднего альба в Парижском бассейне. В сеномане рассматриваемой площади наблюдается намного больше родов и видов планктонной теплолюбивой микрофауны, чем в Парижском бассейне, Севере-Западной Германии и в платформенной части СССР. Распространение роталипор в Польше характеризуется большим сходством с их распространением в меловых породах Дижон на границе Парижского бассейна и Юго-Восточной Франции. В этой части Франции в сеномане различаются два горизонта: горизонт I, охватывающий нижние слои и эквивалентный сеноманским горизонтам I и II на территории Польши, и горизонт II, соответствующий горизонту И в сеномане Польши. Французский горизонт III охватывает уже слои нижнего турона. Он включает виды, названные в настоящей работе сообществом „альфа” турона. Сеноманские сообщества исследованной территории проявляют наибольшее сходство с сообществами Северо-Западной Германии, однако различие состоит в том, что в Германии скопление роталипор появляется только лишь с горизонта Inoceramus labiatus. Необходимо также отметить, что ни в одном из сопоставляемых регионов не наблюдается настолько богатого как в Польше сообщества фораминифер, распространенных в нижнем туроне.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1972
• Tom: 17
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.3-166,fig.,ref.

Twórcy

autor

Gawor-Biedowa E.

• Micropalaeontological Laboratory, Department of Stratigraphy, Geological Institute, Rakowiecka 4, Warsaw, Poland

Bibliografia

• AGALAROVA, D. A. 1959. Nekotorye lagenidy iz chalčajskoj svity (barrem) sistemy dubrara. - Vopr. Geol. Geoch., Trudy AzNIIDN, 8, 181-196, Baku.
• AKIMEZ, V. S. 1961. Stratigrafija i foraminifery verchnemelovych otloženij Belorussii. - Ak. Nauk. Bel. SSR, Inst. Geol. Nauk, ser. paleont. strat., 3, 1-245, Minsk.
• - 1963. Novye dannye po stratigrafii i foramioiferam verchnemelovych otloženij vostočnoj časti Belorussii. - Ibidem, 190-215.
• - 1966. Stratigrafija i foraminifery verchnemelovych otloženij Belorussii. - Paleont. Strat. Pribalt. Belorus. 1/6, 293-375, Vilnius.
• ALBERS, J. 1952. Taxonomie und Entwicklung einiger Arten von Vaginulina d’Orbigny aus dem Barreme bei Hannover (Foram.) - Mitt. Geol., 75-112, Hamburg.
• ALEXANDROWICZ, S. 1956. Zespoły globotrunkan w turonie okolic Krakowa (Globotruncana assemblages in the Turonian of the Cracow region). - Acta Geol. Pol., 6, 1, 41-63, Warszawa.
• ALEKSEEVA, L. V. & RODIONOVA, M. K. 1963. Foraminifery nižnego mela i paleogena zapadnoj Turkmenii. Izd. Akad. Nauk. SSSR, 4-53, Moskva.
• ANTONOVA, Z. A. 1958. Foraminifery srednej jury bassejna r. Laby. - Vopr. Geol. Bur. Ekspl. Skvažin, Trudy VNII, 17, 41-80, Moskva.
• APPLIN, E. R. 1955. A biofacies of Woodbine age in the southeastern Gulf Coast region.- U. S. Geol. Surv., Prof. Paper, 264, 1, 187-197, Washington.
• AUROZE, G. & KLASZ I. de. 1954. Sur la présence de Shackoines dans le Crétacé Supérieur de France, de Bavière et de Tunisie. - Bull. Soc. Géol. France, 6, 4, 97-103, Paris.
• BACH, I. 1965. Bemerkungen zur Faziesabhängigkeit von Foraminiferen in kretazischen Sedimenten. - Abh. Z.G.I., 1, 175-189, Berlin.
• BANDY, O. L. 1967. Cretaceous planktonic foraminiferal zonation. - Micropaleontology, 13, 1, 1-31, New York.
• BANNER, F. T. & BLOW, H. 1960. Some primary types of species belonging to the superfamily Globigerinaceae. - Contr. Cushm. Found. Foram. Res., 11, 1, 1-41, Washington.
• BARNARD, T. 1963. The morphology and development of species of Marssonella and Pseudotextulariella from the chalk of England. - Palaeontology, 6, 1, 41-54, London.
• BARNARD, T. & BANNER, F. T. 1953. Arenaceous Foraminifera from the Upper Cretaceous of England. - Quart. J. Geol. Soc., 109, 173-216, London.
• BARTENSTEIN, H. 1952a. Taxonomische Revision und Nomenklatur zu Franz E. Hecht „Standard-Gliederung der nordwestdeutschen Unterkreide nach Foraminiferen” (1938), Teil 1, Hauterive. - Senckenbergiana, 33, 1/3, 173-183, Frankfurt a.M.
• - 1952b. Taxianomische Revision und Nomenklatur zu Franz E. Hecht „Standard-Gliederung der nordwestdeutschen Unterkreide nach Foraminiferen” (1938), Teil. 2 Barrême. - Ibidem, 33, 4/6, 297-312.
• - 1954. Revision von Berthelin’s Mémoire 1880 über die Alb-Foraminiferen von Montcley. - Ibidem, 35, 1/2, 37-50.
• - 1956. Zur Mikrofauna des englischen Hauterive. - Senckenberg. Lethaea, 37, 5/6, 509-533, Frankfurt a.M.
• - 1962. Taxionomische Revision und Nomenklatur zu Franz E. Hecht „Standard-Gliederung der nordwestdeutschen Unterkreide nach Foraminiferen” (1938). - Ibidem, 43, 2, 125-134.
• - 1965. Taxionomische Revision und Nomenklatur zu Franz E. Hecht „Standard-Gliederung der nordwestdeutschen Unterkreide nach Foraminiferen” (1938). - Ibidem, 46, 4/6, 327-366.
• BARTENSTEIN, H. & BETTENSTAEDT, F. 1962. Marine Unterkreide (Boreal und Tethys). - Leitfoss. Mikropal., 225-297, Berlin.
• BARTENSTEIN, H., BETTENSTAEDT, F. & BOLLI, H. 1957. Die Foraminifera der Unterkreide von Trinidad, B.W.I. - Ecl. Geol. Helv., 50, 1, 5-67. Basel.
• - 1966. Die Foraminiferen der Unterkreide von Trinidad, B.W.I. - Ibidem, 59, 1, 9-177.
• BARTENSTEIN, H. & BRAND, E. 1951. Mikropalaeontologische Untersuchungen zur Stratigraphie der nordwestdeutschen Valendis. - Abh. Senckenberg. Naturf. Ges., 485, 239-336, Frankfurt a.M.
• BECKMANN, J. P. & KOCH, W. 1965. Vergleiche von Bolivinoides, Aragonia und Tappanina (Foraminifera) aus Trinidad (Westindien) und Mitteleuropa. - Geol. Jb., 83, 31-54, Hannover.
• BERTHELIN, M. 1880. Mémoire sur les Foraminifères fossiles de l’Étage Albien de Montcley (Doubs). - Mém. Soc. Géol. France, Sér. 3, 1, 5, 1-78, Paris.
• BETTENSTAEDT, F. & WICHER, C. A. 1955. Stratigraphie correlation of Upper Cretaceous and Lower Cretaceous in the Tethys and Boreal by the aid of microfossils. - World Petrol. Congress, IV, (Rome), Proc., sect. I/D, 5, 493-516, Rome.
• BIELECKA, W. & POŻARYSKI, W. 1954. Stratygrafia mikropaleontologiczna górnego malmu w Polsce środkowej.-Prace Inst. Geol., 12, 1-206, Warszawa.
• BIRKENMAJER, K. & PAZDRO, O. 1963. Wiek i pozycja geologiczna tzw. “Warstw podfliszowych” pienińskiego pasa skałkowego Polski (On the age and geological position of the so-called “Sub-Flysch Beds” of the Pieniny Klippen Belt of Poland). - Roczn. Pol. Tow. Geol., 33, 415-456, Kraków.
• BŁASZKIEWICZ, A. 1970. Kreda górna. - Biul. Inst. Geol., 251, 493-499, Warszawa.
• BOLLI, H. 1944. Zur Stratigraphie der Oberen Kreide in den hoeheren helvetischen Decken. - Ecl. Geol. Helv., 37, 2, 217-329, Basel.
• - 1957a. The foraminiferal genera Shackoina Thalmann, emended and Leupoldina n.gen. in the Cretaceous of Trinidad, B.W.I. - Ibidem, 50, 2, 271-278.
• - 1957b. The genera Praeglobotruncana, Rotalipora, Globotruncana, and Abathomphalus in the Upper Cretaceous of Trinidad, B.W.I. - Bull. U.S. Nat. Mus., 215, 51-60, Washington.
• - & LOEBLICH, A. R. & TAPPAN, H. 1957. Planktonic foraminiferal families Hantkeninidae, Orbulinidae, Globorotaliidae and Globotruncanidae. - Ibidem, 215, 3-50.
• BRONNIMANN, P. & BROWN, N. K. 1955. Taxonomy of the Globotruneanidae. - Ecl. Geol. Helv., 48, 2, 503-561, Basel.
• BROTZEN, F. 1936. Foraminiferen aus dem schwedischen untersten Senon von Eriksdal in Schonen. - Sver. Geol. Unders., ser. C 396, 30, 3, 1-206, Stockholm.
• - 1942. Die Foraminiferengattung Gavelinella nov. gen. und die Systematik der Rotaliiformes. - Ibidem, 451, 36, 1-60, Stockholm.
• - 1945. De geologiska resultaten fran horrningarna vid Hollviken. - Ibidem, 465, 38, 1-64.
• BUKALOVA, G. V. 1958. Anomalinidy albskich otloženij mežderečja Laby i Urupa (severnoe Predkavkazje).- Trudy VNIGNI, 9, 177-196, Moskva.
• - 1960a. Rotaliidy i Epistominidy aptskich i albskich otloženij levoberežja r.Laby (severo-zapadnyj Kavkaz). - Ibidem, 16, 209-219, Leningrad.
• - 1960b. Buliminidy i Ellipsoidinidy albskich otloženij mežderečja Beloj i Kubani (severnoe Predkavkazje). - Ibidem, 16, 225-231.
• BUTT, A. A. 1966. Foraminifera of the type Turonian.- Micropaleontology, 12, 2, 168-182, New York.
• BYKOVA, N. K. 1939. Foraminifery verchnemelovych i paleogenovych otloženij Ferganskoj doliny. - Trudy VNIGRI, ser. A, 121, 1-39, Leningrad.
• - 1947. Materiały k izučeniju fauny foraminifer cenomana Bucharskoj oblasti. Sborn. “Mikrofauna neftjanych mestoroždenij Kavkaza, Emby i Srednej Azjii”. - Gostoptechizdat, 222-238, Leningrad.
• CARBONNIER, A. 1952. Sur un gisement de Foraminifères d’âge Cénomanien de la région de Taza (Maroc). - Bull. Soc. Géol. France, sér. 6, 2, 3 Paris.
• CARON, M. 1966. Globotruneanidae du Crétacé supérieur du synclinal de la Gruyère (Préalpes Médianes, Suisse). - Rév. Micropal., 9, 2, 68-93 Paris.
• CHAPMAN, F. 1891-1898. The Foraminifera of the Gault of Folkestone. - J. Roy. Microsc. Soc., ser. C, 1-10, London.
• - 1892. Microzoa from the Phosphatic Chalk of Toplow. - Quart. J. Geol. Soc., 48, 514-518, London.
• - 1894. Bargate beds of Surrey and their microscopical contents. - Ibidem, 50, 677-730.
• CIEŚLIŃSKI, S. 1959. Alb i cenomam północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich (stratygrafia na podstawie głowonogów). - Prace Inst. Geol., 28, 1-94, Warszawa.
• - 1960. Biostratygrafia i zasięg form przewodnich górnej kredy w Polsce (na podstawie nowych materiałów wiertniczych). - Kwart. Geol., 4, 2, 432-441, Warszawa.
• - 1965. Stratygrafia i fauna cenomanu Polski (bez Karpat i Śląska). - Biul. Inst. Geol., 192, 5-55, Warszawa.
• CRESPIN, I. 1944. Some Lower Cretaceous Foraminifera from bores in the Great Artesian Basin, northern New South Wales. - J. Roy. Soc. N.S.W., 78, 17-23, Sydney.
• CUSHMAN, J. A. 1927. An outline of a re-classification of the Foraminifera. - Contr. Cushm. Lab. Foram. Res., 3, 1, 1-105, Sharon, Mass.
• - 1936. New genera and species of the families Verneuilinidae and Valvulinidae and of the subfamily Virgulininae. - Cushm. Lab. Foram. Res., Spec. Publ., 6, 1-71, Sharon, Mass.
• - 1937a. A monograph of the foraminiferal family Verneuilinidae. - Ibidem, 7, 1-157.
• - 1937b. A monograph of the foraminiferal family Valvulinidae. - Ibidem, 8, 1-210.
• CUSHMAN, J. A. 1937c. A monograph of the subfamily Virgulininae of the Foraminiferal family Buliminidae.- Ibidem, 9, 1-228.
• - 1940. American Upper Cretaceous foraminifers of the family Anomalinidae. - Contr. Cushm. Lab. Foram. Res., 16, 2, 27-40, Sharon, Mass.
• - 1946. Upper Cretaceous Foraminifera of the Gulf Coastal Region of the United States and adjacent areas. - U.S. Geol. Surv., Prof. Paper, 206, 1-241, Washington.
• - 1947. A supplement to the monograph of the foraminiferal family Valvulinidae. - Cushm. Lab. Foram. Res., Spec. Publ., 8a, 1-69, Sharon, Mass.
• - 1948. Foraminifera, their classification and economic use. 1-605, Harvard Univ. Press, Cambridge, Mass.
• - & ALEXANDER, C. J. 1930. Some Vaginulinas and other Foraminifera from the Lower Cretaceous of Texas.-Contr. Cushm. Lab. Foram. Res., 6, 1, 1-10, Sharon, Mass.
• CUSHMAN, J. A. & WICKENDEN, R. T. D. 1930. The development of Hantkenina in the Cretaceous with a description of a new species. - Ibidem, 6, 2, 39-43.
• DABAGJAN, N. V. 1963a. K stratigrafii melovych otloženij marmarošskoj i utesovoj zon. - Trudy Ukr. Nauč.-Issl. Geol. Inst., 3, 243-256, Leningrad.
• - 1963b. Nekotorye cenomanskie planktonnye foraminifery iz utesovoj zony vostočnych Karpat. - Ibidem, 6, 102-120.
• DALBIEZ, F. 1955. The genus Globotruncana in Tunisia. - Micropaleontology, 1, 2, 161-171, New York.
• - 1957. The generic position of Rotalia deeckei Franke, 1925. - Ibidem, 3, 2, 187-188.
• DAM, A. TEN, 1944. Les microfaunes de l’Albien des Pays-Bas comparées avec les fauns contemporaines du Nord-Ouest de l’Europe. - C. R. Somm. Soc. Géol. France, 10, 105-107, Paris.
• - 1946. Arenaceous Foraminifera and Lagenidae from the Neocomian (Lower Cretaceous) of the Netherland. - J. Paleont., 20, 6, 570-577, Tulsa.
• - 1948a. Les genres de Foraminifères Höglundina Brotzen 1948 et Epistomina Terquem 1883. - C. R. Somm. Soc. Géol. France, 11, 226-227, Paris.
• - 1948b. Foraminifera from the Middle Neocomian of the Netherland. - J. Paleont., 22, 2, 175-192, Tulsa.
• - 1948c. Les espèces du genre Epistomina Terquem 1883. - Rév. Inst. Petrol France, 3, 6, 161-170, Paris.
• - 1950. Les Foraminifères de l’Albien des Pays-Bas. - Mém. Soc. Géol. France, 29, 4, 63, 1-67, Paris.
• DIENI, G. & MASSARI, F. 1966. Foraminiferi del Valanginiano superiore di Orosei (Sardegna). - Palaeontogr. Ital., 61 (n.ser. 31), 75-184, Pisa.
• DOUGLAS, R. 1969. Upper Cretaceous planktonic Foraminifera in northern California, 1: Systematics. - Micropaleontology, 15, 2, 151-209, New York.
• DOUGLAS, R. & SLITER, W. V. 1966. Regional distribution of some Cretaceous Rotaliporidae (Foraminiferida) within North America. - Tul. Stud. Geol., 4, 3, 89-121, New Orleans.
• DUBOURDIEU, G. & SIGAL, J. 1949. Notes stratigraphiques et paléontologiques sur la région du Dj. Quenza (Algérie), (Aptien, Albien, Cénomanien). - Bull. Soc. Géol. France, sér. 5, 19, 1-3, 105-121, Paris.
• DUPPER, A. 1952. Über das Cenoman im Niedersächsischen Berglande und seine Mikrofossilien. - Paläont. Ztschr., 26, 1/2, 49-111, Stuttgart.
• DZHAFAROV, R. D. & AGALAROVA, D. A. 1949. Mikrofauna albskich otloženij Azerbajdžana. 1-103, Aznefteizdat, Baku.
• EDGELL, H. S. 1957. The genus Globotruncana in Northwest Australia. - Micropaleontology, 3, 2, 101-126, New York.
• EGGER, J. G. 1900. Foraminiferen und Ostracoden aus den Kreidemergeln der Ober bayerischen Alpen. - Abh. K. Bayer. Akad. Wiss., 21, 1-230 München.
• EICHENBERG, W. 1932. Der stratigraphische Wert der Foraminiferen der Unterkreide in nordwestdeutschen Erdölbecken. - Jb. Niedersächs. Geol. Ver., 24, 1-8, Hannover.
• - 1933a. Die Erforschung der Mikroorganismen, insbesondere der Foraminiferen der norddeutschen Erfölfelder. 1: Foraminiferen aus dem Albien von Wenden am Mittellandkanal. - Ibidem, 25, 1-32.
• - 1933b. Ibidem, 2: Foraminiferen aus dem Barrême von Wenden am Mittelland- kanal. - Ibidem, 25, 167-200.
• - 1934. Idem, 3: Foraminiferen aus dem Hauterive von Wenden am Mittellandkanal.- Ibidem, 26, 150-196.
• - 1935a. Ibidem, 4: Foraminiferen aus dem Apt von Wenden am Mittellandkanal.- Ibidem, 27, 1-40.
• - 1935b. Mikrofaunentafel zur Bestimmung von Unterkreiden-Horizonten in Bohrkernen norddeutscher Ölfelder. - Oel u. Kohle, 11, 388-398, Berlin.
• EICHER, L. D. 1965. Foraminifera and biostratigraphy of the Graneros Shale. - J. Paleont., 39, 5, 875-909, Menasha.
• - 1966. Foraminifera from the Cretaceous Carlile Shale of Colorado. - Contr. Cushm. Found. Foram. Res., 17, 1, 16-31, Washington.
• - 1967. Foraminifera from Belle Fourche Shale. - J. Paleont., 41, 1, Menasha.
• ELLIS, B. F. & MESSINA, A. R. 1940-1962. Catalogue of Foraminifera. - Amer. Mus. Nat. Hist., Spec. Publ., New York.
• FLANDRIN, J., MOULLADE, M. & FORTHAULT, H. 1962. Microfossiles caractéristiques du Crétacé inférieur Vocontien. - Rév. Micropal., 4, 4, 211-228, Paris.
• FRANKE, A. 1925. Die Foraminiferen der pommerschen Kreide. - Abh. Geol.-Paläont. Inst. Univ. Greifswald, 6, 3-96, Greifswald.
• - 1928. Die Foraminiferen der Oberen Kreide Nord- und Mitteldeutschlands.- Abh. Preuss. Geol. Landesanst., 111, 1-207, Berlin.
• GALLOWAY, J. J. & MORREY, M. 1931. Late Cretaceous Foraminifera from Tobaco, Mexico. - J. Paleont., 5, 329-354, Tulsa.
• GANDOLFI, R. 1942. Ricerche micropaleontologiche e stratigrafiche sulla scaglia e sul flysch cretacici dei dintorni di Balerna (Canton Ticino). - Riv. Ital. Paleont., 48, 4, 1-160, Milano.
• - 1957. Notes on some species of Globotruncana. - Contr. Cushm. Found. Foram. Res., 8, 2, 59-69, Washington.
• GAWOR-BIEDOWA, E. 1969. The genus Arenobulimina Cushman from the Upper Albian and Cenomanian of the Polish Lowlands. - Roczn. Pol. Tow. Geol., 39, 1/3, 73-102, Kraków.
• GLAESSNER, M. F. 1937. Plankton Foraminiferen aus der Kreide und dem Eozän und ihre stratigraphische Bedeutung. - Stud. Mikropaleont., 1, 27-46, Moskva.
• GORBENKO, V. F. 1957. Pseudospiroplectinata - novyj rod foraminifer iz verchnemelovych otloženij severo-zapadnogo Donbassa. - Dokl. Akad. Nauk SSSR, 117, 5, 879-880, Moskva.
• - 1960. Novye vidy foraminifer iz otloženij verchnego mela severo-zapadnoj okrainy Doneckogo bassejna. - Izv. Vyžš. Učeb. Zaved., 1, 67-76, Moskva.
• GRABERT, B. 1959. Phylogenische Untersuchung an Gaudryina und Spiroplectinata (Foram.) besonders aus dem nordwestdeutschen Apt und Alb. - Abh. Senckenberg. Naturf. Ges., 498, 1-71, Frankfurt a.M.
• GULIOV, P. 1966. Two new Middle Albian species of Foraminifera from Saskatchewan.- Contr. Cushm. Found. Foram. Res., 17, 4, 142-143, Washington.
• HAGENOW, F. 1842. Monographie der rügenschen Kreideversteinerungen. - N. J b. Miner., 3, 568-575, Stuttgart.
• HAGN, H. & ZEIL, W. 1954. Globotruncanen aus dem Ober-Cenoman und Unter-Turon der Bayerischen Alpen. - Ecl. Geol. Helv., 47, 1, 1-60, Basel.
• HAQUE, A. F. M. M. 1959. Some late Cretaceous smaller Foraminifera from West Pakistan. - Mem. Geol. Surv. Pakistan, Paleont. Pakist., 2, 3, 1-32, Karachi.
• HECHT, F. 1938. Standart-Gliederung der Nordwestdeutschen Unterkreide nach Foraminiferen. - Abh. Senckenberg. Naturf. Ges., B, 443, 1-42, Frankfurt a.M.
• HILTERMANN, H. & KOCH, W. 1962. Oberkreide des nordlichen Mitteleuropa. Leitfossilien der Mikropaläontologie, 299-338, Berlin.
• HINTE, J. E. V. 1963. Zur Stratigraphie und Mikropaläontologie der Oberkreide und des Eozäns des Krappfeldes (Kärnten). - Jb. Geol. Bundesanst., Sonderb., 8, 1-147, Wien.
• HOFKER, J. 1951. The Foraminifera of the Siboga Expedition. Pt. 3, 1-513, Leiden.
• - 1953. The genus Epistomina Galloway 1933 and the genus Epistomaroides Uchio, 1952. - Poläont. Ztschr., 27, 129-142, Stuttgart.
• - 1954. Uber die Familie Epistomariidae (Foraminifera). - Palaeontographica, A, 105, 3/6, 166-207, Stuttgart.
• - 1956a. Die Globotruncanen von NW-Deutschland und Holland. - Abh. N. Jb. Geol. Pal., 103, 3, 312-340, Stuttgart.
• - 1956b. Foraminifera dentata; Foraminifera of Santa Cruz and Thatch-Island, Virginia-Archipelago, West-Indie. - Copenh. Univ. Zool. Mus. Spolia (Skrift.), 15, 1-237, Copenhagen.
• - 1957. Foraminiferen der Oberkreide von Nordwestdeutschland und Holland.- Beih. Geol. Jb., 27, 1-464, Hannover.
• - 1962. Studien an planktonischen Foraminiferen. - Abh. N. Jb. Geol. Paläont., 114, 81-134, Stuttgart.
• - 1963. Mise au point concernant les genres Praeglobotruncana (Bermudez), Abathomphalus (Bolli & Loeblich & Tappan), Rugoglobigerina (Brönnimann) et quelques espèces de Globorotalia. - Rév. Micropaléont., 5, 4, 280-290, Paris.
• - 1967. Hat die feinere Wandstruktur der Foraminiferen supragenerische Bedeutung.- Paläont. Ztschr., 41, 3/4, 194-198, Stuttgart.
• HUCKE, R. 1904. Gault in Bartin bei Dego. - Ztschr. Deutsch. Geol. Ges., 56, 165-173, Berlin.
• HUSS, F. 1966. Otwornice aglutynujące serii podśląskiej jednostki roponośnej Węglówki (Polskie Karpaty fliszowe). - Prace Geol. Kom. Nauk. Geol. PAN, Kraków, 34, 7-76, Warszawa.
• JANNIN, F. 1965. Contribution à l’étude du stratotype de l’Albien; Variations des microfaunes dans la partie inférieure des argiles tégulines. - Rév. Micropaléont., 8, 2, 106-117, Paris.
• JEFFERIES, R. P. S. 1961. The palaeoecology of the Actinocamax plenus subzone (Lower Turonian) in the Anglo-paris Basin. - Palaeontology, 4, 4, 609-647, London.
• JENDREJAKOVA, O. 1968. Benthonische Foraminiferen des Albs der Westkarpaten.- Geol. Zborn. Slov. Akad. Vied, 19, 2, 311-329, Bratislava.
• JIROVA, D. 1956. The genus Globotruncana in Upper Turonian and Emscherian of Bohemia. - Univ. Carol. Geol., 2, 3, 239-255, Praha.
• JOVCZEVA, P. M. 1962. Foraminifera from the oolitic limestone of the Aptian along the Rusenski Lom River. - Rev. Bulg. Geol. Soc., 23, 1, 41-58, Sofia.
• KAPTARENKO-TSHERNOUSOVA, O. K. 1956. Über neue Foraminiferengattungen aus der Familie Epistominidae.- Dopov. Akad. Nauk, URSR, 2, 157-160, Kiiv.
• - 1960. Stratygrafija jurskich i nižnekrejdovych vidkladiv platformovoj časti URSR. - Geol. Žurn., 20, 2, 5-15, Kiiv.
• - 1963. Atlas charakternych foraminifer jury, mela i paleogena platformovoj časti Ukrainy. - Akad. Nauk. Ukr. RSR, Inst. Geol. Nauk, 45, 3-200, Kiiv.
• - 1967. Foraminifery nižnekrejdovych vidkladiv Dniprovsko-Doneckoj zapadyny. - Ibidem, 5-126.
• KELLER, B. M. 1935. Mikrofauna verchnego mela Dneprovsko-Doneckoj vpadiny i nekotorych drugich sopredelennych oblastej. - Bjul. Mosk. Obšč. Isp. Prir., Otd. geol., 23, 4, 523-558, Moskva.
• KHAN, M. H. 1950. XII - On some new Foraminifera from the Lower Gault of Southern England. - J. Roy. Microscop. Soc., ser. 3, 3, 268-279, London.
• KLAUS, J. 1959. Le „Complexe schisteux intermédiaire” dans le synclinal de la Gruyère (Préalpes médianes). Stratigraphie et micropaléontologie, avec l’étude spéciale de Globotruncanidés de l’Albien, du Cénomanien et du Turonien.- Ecl. Geol. Helv., 52, 2, 753-851, Basel.
• - 1960a. Étude biométrique et statistique de quelques espèces de Globotruncanidés: 1: Les espèces du genre Praeglobotruncana dans le Cénomanien de la Breggia. - Ibidem, 53, 1, 285-308.
• - 1960b. Le répartition stratigraphique des Globotruncanidés au Turonien et au Coniacien. - Ibidem, 53, 2, 694-704.
• KSIĄŻKIEWICZ, M. 1956. Jura i kreda Bachowie (The Jurassic and Cretaceous of Bachowice) - Roczn. Pol. Tow. Geol., 24, 2/3 (1954), 119-303, Kraków.
• - 1958. On the Turonian of the Pieniny Klippes Belt. - Bull. Acad. Pol. Sci. Sér. Sci. Chim. Géol. Géogr., 6, 8, 537-544, Varsovie.
• KÜPPER, I. 1964. Mikropaläontologische Gliederung der Oberkreide de Beckenuntergrundes in den oberösterreichischen Molassebohrungen. - Mitt. Geol. Ges. Wien, 56, 2, 591-643, Wien.
• KÜPPER, K. 1955. Upper Cretaceous Foraminifera from the „Franciscan Series” New Almaden District, California. - Contr. Cushm. Found. Foram. Res., 6, 3, 112-118, Ithaca.
• LALICKER, C. G. 1935. New Cretaceous Textulariidae. - Contr. Cushm. Lab. Foram. Res., 11, 1, 1-13, Sharon, Mass.
• LIPNIK, O. S. 1961. Foraminifery i stratigrafija verchnekrejdovych vidkladiv Dniprovsko-Doneckoji zapadyny. - Akad. Nauk. Ukr. RSR, Trudy Inst. Geol. Nauk, Ser. strat, paleont., 35, 3-65, Kiiv.
• LOEBLICH, A. R.& TAPPAN, H. 1941. Some palmate Lagenidae from the Lower Cretaceous Washita Group. - Bull. Amer. Paleont., 26, 99, 329-356, Ithaca.
• - 1946. New Washita Foraminifera. - J. Paleont., 20, 3, 238-258, Tulsa.
• - 1949. Foraminifera from the Walnut Formation (Lower Cretaceous) of Northern Texas and Southern Oklahoma. - Ibidem, 23, 3, 245-266.
• - 1950. Foraminifera of the type Kiova Shale, Lower Cretaceous, Kansas.- Kansas Univ. Paleont. Contr., 6, Protozoa, 3, 1-15, Topeka.
• - 1961. Cretaceous planktonic Foraminifera, Part 1: Cenomanian. - Micropaleontology, 7, 3, 257-307, New York.
• - 1964. Protista 2, Sarcodina, chiefly „Thecamoebians” and Foraminifera. In: R. C. Moore (ed.), Treatise on Invertebrate Paleontology, 1/2, C1-C900, Lawrence.
• LUDBROOCK, N. K. 1966. Cretaceous biostratigraphy of the Great Artesian Basin in South Australia. - Geol. Surv. South Australia, 40, 1-223, Adelaide.
• LUTERBACHER, H. & SCHNEIDER, A. 1963. Stratigraphischpaläontologische Untersuchungen im Albien und Cenomanien des Neuenburgen Jura. - Ibidem, 56, 2, 1073-1116.
• MALAPRIS, M. 1962. Succession de Foraminifères dans le Cénomanien-Turonien de l’Aube en rapport avec les zones micropaléontologdques de Côte-d’Or. - C. R. Somm. Soc. Géol. France, 1, 22-23, Paris.
• - 1965. Les Gavelinellidae et formes affines du gisement albien de Courcelles (Aube). - Rév. Micropaléont., 8, 3, 131-150, Paris.
• MALAPRIS, M. & RAT, P. 1961. Données sur les Rosalines du Cénomanien et du Turonien de la Côte-d’Or. - Ibidem, 4, 2, 85-98.
• MALAPRIS-BIZOUARD, M. 1967. Les Lingulogavelinelles de l’Albien inférieur et moyen de l’Aube. - Ibidem, 10, 2, 128-150.
• MARIANOS, A. W. & ZINGULA, R. P. 1966. Cretaceous planktonic foraminifers from Dry Creek Tehama Country, California. - J. Paleont., 40, 2, 328-342, Menasha.
• MARIE, P. 1938. Sur quelques Foraminifères nouveaux ou peu connus du Crétacé du Bassin de Paris. - Bull. Soc. Géol. France, 5, 8, 91-104, Paris.
• - 1941. Zones à Foraminifères du Gault dans le department l’Aube. - C. R. Somm. Soc. Géol. France, 8, 38-40, Paris.
• - 1965. Sur une échelle stratigraphique de l’Albien du Bassin Parisien basée sur les Foraminifères. - Mém. Bur. Rech. Géol. Min., 34; Colloque sur le Crétacé inférieur, Lyon 1963, 271-288, Paris.
• MARKS, P. 1967a. Rotalipora et Globotruncana dans la Craie de Théligny (Cénomanien; Dép. de la Sarthe). - Proc. Palaeont., B, 70, 3, 264-275, Amsterdam.
• - 1967b. Foraminifera from the Craie de Théligny (Cenomanian, Dept. Sarthe, France). - Ibidem, B, 70, 4, 425-442.
• - 1968. Smaller Foraminifera from the „Couches à Orbitolina complanata” (Cenomanian) at Ballon (Sarthe, France). - Ibidem, B, 71, 1, 373-386.
• MASLAKOVA, N. I. 1959. Atlas verchnemelovoj fauny severnogo Kavkaza i Kryma. - Trudy VNII-gaz., 20, 87-129, Moskva.
• - 1961. K sistematike i filogenii rodov Thalmanninella i Rotalipora (Foraminifery). - Paleont. Žurn., 1, 50-54, Moskva.
• - 1963. K sistematike roda Hedbergella. -Ibidem, 4, 112-116.
• MCGUGAN, A. 1964. Lower Cenomanian Foraminifera from Belfast, Northern Ireland.- J. Irish Natur., 14, 9, 189-194.
• MICHAEL, E. 1966. Die Evolution der Gavelinelliden (Foram.) in der NW-deutschen Unterkreide. - Senckenberg. Lethaea, 47, 5/6, 411-459, Frankfurt a.M.
• MICHAJLOVA-JOVTSCHEVA, P. 1957. Vyrchu prisystveto na představiteli ot sem. Valvuiinidae v kredara i terciera na severoistočna Bulharia. - God. Uprav. Geol. Minn. Prouc., A, 7 (1956), 97-134, Sofia.
• MJATLIUK, E. V. 1939. Foraminifery verchnejurskich i nižnemelovych otloženij srednego Povolžja i obščego syrta. - Trudy VNIGRI, A, 120, 3-76, Moskva.
• - 1949. Materiały k monografiéeskomu izučeniju fauny foraminifer nižnemelovych otloženij južno-embenskogo neftenosnogo rajona. - Ibidem, 34, 2, 187-222.
• - 1953. Spirillinidy, Rotaliidy, Epistominidy i Asterigerinidy. Iskop. Foram. SSSR. - Ibidem, 71, 1-273.
• MONTANARO-GALLITELLI, E. 1955. Schackoina from the Upper Cretaceous of the northern Appennines, Italy. - Micropaleontology, 1, 2, 141-146, New York.
• MORNOD, L. 1949. Les Globorotalidés du Crétacé supérieur du Montsalvens (Préalpes fribourgeoises). - Ecl. Geol. Helv., 42, 2, 573-596, Basel.
• MOROZOVA, V. G. 1948. Foraminifery nižnemelovych otloženij rajona g. Soči (jugo-zapadnyj Kavkaz). - Bjul. Mosk. Obšč. Isp. Prir., Otd. Geol., 53, 1/6, 23-43, Moskva.
• MOSKVIN, M. M. (red.). 1959. Atlas verchnemelovoj fauny severnogo Kavkaza i Kryma. - Trudy VNII-gaz, 20, 1-501, Moskva.
• MOULLADE, M. 1960. Sur quelques Foraminifères du Crétacé inférieur des Baronnies (Drôme). - Rév. Micropal., 3, 2, 131-142, Paris.
• - 1964. Pour une simplification de la taxonomie des Foraminifères appartenant à la superfamille des Globigerinacea. - C. R. Somm. Soc. Géol. France, 2, 58-60, Paris.
• NEAGU, T. 1959. Studiul micropaleontologic al cretaciculli superior din V. Teliu. - Anal. Univ. C. I. Parhon-Bucuresti, Ser. St. Naturii, 21, 151-181, Bucuresti.
• - 1965. Albian Foraminifera of the Rumanian Plain. - Micropaleontology, 11, 1, 1-38, New York.
• - 1966. Shackoina from the Cenomanian of the eastern Carpatians. - Ibidem, 12, 3, 365-370.
• NEUMANN, M. 1967. Manuel de micropaléontologie des Foraminifères, 1-297, Paris.
• NOTH, R. 1951. Foraminiferen aus Unter- und Oberkreide des österreichischen Anteils an Flysch, Helvetikum und Vorlandvorkommen. - Jb. Geol. Bundesanst., Sonderb., 3, 1-91, Wien.
• OHM, U. 1967. Zur Kenntnis der Gattungen Reinholdelia, Garantella und Epistomina (Foramin.). - Palaeontographica, A, 179, 103-188, Stuttgart.
• ORBIGNY, A. d’. 1840. Mémoire sur les Foraminifères de la Craie blanche du Bassin de Paris. - Mém. Soc. Géol. France, 4, 1-51, Paris.
• ORLOV, J. A. (red.). 1959. Osnovy Paleontologii. Akad. Nauk SSSR, 1-481, Moskva.
• PAZDRO, O. 1969. Middle Jurassic Epistominidae (Foraminifera) of Poland. - Studia Geol. Pol., 27, 1-99, Warszawa.
• PAZDROWA, O. 1959. O stratygraficznym rozprzestrzenieniu miliolidów środkowo-jurajskich w Polsce (On the stratigraphic distribution of Miliolidae in the Middle Jurassic of Poland). - Acta Geol. Pol., 9, 343-381, Warszawa.
• PERNER, J. 1892. Foraminifery českiego cenomana. - Palaeontogr. Bohem., 1, 1-65, Praha.
• PLUMMER, H. J. 1931. Some Cretaceous Foraminifera in Texas. - Bull. Univ. Texas, 3101, 103-203, Austin.
• PLOTNIKOVA, L. F. 1962. Novi vydy verchnokrejdovych foraminifer Konksko-Jelynskoj zapadyny ta pivnično-vschidnoho pryčornomorja. - Geol. Žurnal, 22, 6, 46-58, Moskva.
• PODOBINA, V. M. 1966. Foraminifery verchnego mela zapadno-sibirskoj nizmennosti. Akad. Nauk SSSR, Sibir. Otd., Inst. Geol. Geof., 3-147, Moskva.
• POŻARYSKA, K. 1954. O przewodnikach otwornicach z kredy górnej Polski środkowej (The Upper Cretaceous index Foraminifera from Central Poland). - Acta Geol. Pol., 4, 3, 249-276, Warszawa.
• - 1957. Lagenidae du Crétacé supérieur de Pologne (Lagenidae z kredy górnej Polski). - Palaeont. Pol., 8, 1-190, Warszawa.
• - 1967. The Upper Cretaceous and the Lower Paleogene in Central Poland (Kreda górna i paleogen dolny w Polsce środkowej). - Biul. Inst. Geol., 211, 41-67, Warszawa.
• POŻARYSKI, W. 1956. Podział strukturalno-geologiczny Polski jako podstawa badań.- Przegl. Geol., 6, 237-241, Warszawa.
• - 1960. Zarys stratygrafii i paleogeografii na Niżu Polski. - Prace Inst. Geol., 30, 377-440, Warszawa.
• - 1963. Jednostki geologiczne Polski. - Przegl. Geol., 1, 4-10, Warszawa.
• - 1967. Główne rysy budowy geologicznej Polski. - Biul. Inst. Geol., 211, 23-39, Warszawa.
• POŻARYSKI, W. & TOMCZYK, H. 1969. Schemat pionowego podziału tektonicznego Polski (An outline of vertical tectonic classification of Poland). - Ibidem, 236, 5-39 (Z badań tektonicznych w Polsce).
• - & WITWICKA, E. 1956. Globotrunkany kredy górnej Polski środkowej (Globotruneana of the Upper Cretaceous in Central Poland). - Ibidem, 102, 5-18.
• PRICE, F. G. H. 1874. On the Gault of Folkestone. - Quart. J. Geol. Soc., 30, 342-368, London.
• REICHEL, M. 1947. Les Hantkéninidés de la Scaglia et des couches rouges (Crétacé supérieur). - Ecl. Geol. Helv., 40, 2, 391-408, Basel.
• - 1949. Observations sur les Globotruneana du gisement de la Breggia (Tessin).- Ibidem, 42, 2, 596-617.
• REISS, Z. 1957. The Bilamellidae, nov. superfam., and remarks on Cretaceous globorotalidds. - Contr. Cushm. Found. Foram. Res., 8, 4, 127-145, Sharon, Mass.
• - 1958. Classification of lamellar Foraminifera. - Micropaleontology, 4, 1, 51-70, New York.
• - 1963. Reclassification of perforate Foraminifera. - Bull. Geol. Surv. Israel, Paleont. Div., 35, 1-111, Jerusalem.
• RENZ, O. 1936. Stratigraphische und mikropalaeontologische Untersuchung der Scaglia (Obere Kreide-Tertiär) im Zentral Appennin. - Ecl. Geol. Helv., 29, 1, 1-149, Basel.
• REUSS, A. E. 1845/46. Die Versteinerungen der böhmischen Kreideformation. 1-128, Stuttgart.
• - 1851. Die Foraminiferen und Entomostraceen des Kreidemergels von Lemberg.- Naturwiss. Abh., 4, 1, 17-52, Wien.
• - 1860. Die Foraminiferen der westphälischen Kreideformafion. - Sitzber. Math.-Nat. Cl. K. Akad. Wiss., 40, B. 147-238, Wien.
• - 1862a. Entwurf einer systematischen Zummenstellung der Foraminiferen. - Sitzber. K. Akad. Wiss. Wien, Math-Nat. Cl., 44 (1861), 355-396, Wien.
• - 1862b. Die Foraminiferen des norddeutschen Hils und Gault. - Ibidem, B, 46, 5-100.
• - 1863. Die Foraminiferen-Familie der Lagenideen. - Ibidem, 46, 308-342.
• SACAL, V. & DEBOURLE, A. 1957. Foraminifères d.Aquitaine, 2: Peneroplidae à Victoriellidae. - Mém. Soc. Géol. France, 36, 78, 1-71, Paris.
• SALAJ, J. & SAMUEL, O. 1963. Mikrobiostratigrafia srednej a vrchnej kriedy z vychodnej časti bradlového pasma. - Geol. Prace, Zpravy, 30, 93-112, Bratislava.
• - 1966. Foraminifera der Westkarpaten-Kreide.- Geol. Ust. D. Štúra, 1-291, Bratislava.
• SAMUEL, O. 1962. Mikrobiostratigrafickie pomery kriedových sedimentov vnútorného bradlového pásma v okoli Bénatiny. - Geol. Prace, Zprávy, 24, 153-197, Bratislava.
• SAMUEL, O. & SALAJ, J. 1962. Einige neue Foraminiferenarten aus der Kreide und dem Paläogen von Westkarpaten. - Ibidem, 62, 313-320.
• SCHEIBNEROVA, V. 1958. Globotruneana helvetica Bolli w kosuskom vyvine pieninskiej serii vnutorneho bradloveho pasma zapadnich Karpat. - Geol. Sb., 9, 2, 188-194, Bratislava.
• - 1960. Poznáky k rodu Praeglobotruncana Bermudez z kusyckich vrstiev bradlovego pasma. - Ibidem, 11, 1, 85-93.
• - 1969. Middle and Upper Cretaceous microbiostratigraphy of the Klippen Belt (West Carpathians). - Acta Geol. Geogr. Univ. Comen., Geol., 17, 5-98, Bratislava.
• SHERLOCK, R. L. 1914. The Foraminifera of the Speeton-Clay of Yorkshire. - Geol. Mag., 6, 1, 7, 290-296, London.
• SIGAL. J. 1948. Notes sur les genres de Foraminifères Rotalipora Brotzen 1942 et Thalmanninella, famille des Globorotaliidae. - Rév. I. F. P., 3, 4, 95-103, Paris.
• - 1952. Apercu stratigraphique sur la micropaléontologie du Crétacé. - XIX Congr. Géol. Int., Monogr. rég., Sér. 1, Algérie, 26, 3-45, Alger.
• - & DARDENNE, M. 1962. Corrélations dans la craie du Bassin de Paris, Peremètre de Dammartin-en-Goële. - Ann. Soc. Géol. Nord, 80, 219-223, Paris.
• SUBBOTINA, N. N. 1949. Mikrofauna melovych otloženij južnogo sklona Kavkaza. - Trudy VNIGRI, 34, 2, 5-36, Leningrad.
• - 1953. Globigerinidy, Hantkeninidy i Globorotaliidy.-Ibidem, 76.
• SZTEJN, J. 1957. Stratygrafia mikropaleontologiczna dolnej kredy w Polsce Środkowej. - Prace Inst. Geol., 22, 5-263, Warszawa.
• TAIROV, Cz. A. 1961. Foraminifery aptskogo i albskogo jarusov jugo-vostočnogo Kavkaza. - Azerbejdž. Gosud. Izd., 1-118, Baku.
• TAPPAN, H. 1940. Foraminifera from the Grayson Formation of northern Texas.- J. Paleont., 14, 2, 93-126, Tulsa.
• - 1943. Foraminifera from the Duck Creek Formation of Oklahoma and Texas.- Ibidem, 17, 5, 476-517.
• - 1957. New Cretaceous index Foraminifera from Northern Alaska. - Bull. U. S. Nat. Mus., 215, 201-222, Washington.
• THALMANN, H. E. 1932. Die Foraminiferen-Gattung Hantkenina Cushman 1924 und ihre regional-stratigraphische Verbreitung. - Ecl. Geol. Helv., 25, 2, 287-292, Basel.
• - 1946. Mitteilungen über Foraminiferen, 5. Über Globotruncana Renzi Thalmann 1942 und Gandolfi 1942. - Ibidem, 39, 2, 311-312.
• - 1959. New name for foraminiferal homonyme IV. - Contr. Cushm. Found. Foram. Res., 10, 4, 130-131, Sharon, Mass.
• TODD, R. & LOW, D. 1964. Cenomanian (Cretaceous) Foraminifera from the Puerto Rico Trench. - Deep-Sea Res., 11, 3, 395-414, Oxford-London-New York.
• TOLLMANN, A. 1960. Die Foraminiferenfauna des Oberconiac aus der Gosau des Ausseer Weissenbaehtales in Steiermark. - Jb. Geol. B. A., 103, 133-203, Wien.
• TRUJILLO, E. F. 1960. Upper Cretaceous Foraminifera from near Redding, Shasta Country California. - J. Paleont., 34, 2, Tulsa.
• UCHIO, T. 1960. Ecology of living bentonic Foraminifera from the San Diegg (California) area. - Contr. Cushm. Found. Foram. Res., 11, 5, 10-14, Sharon, Mass.
• VASSILENKO, V. P. 1954. Anomalinidy. - Trudy VNIGRI, 80, 1-282, Leningrad.
• - 1961. Foraminifery verchnego mela poluostrova Mangyšlaka. - Ibidem, 171, 3-487.
• VIEAUX, D. G. 1941. New Foraminifera from the Denton formation in northern Texas. - J. Paleont., 15, 6, 624-628, Menasha.
• VOLOSHINA, A. M. 1961. Nekotorye novye vidy verchnemelovych foraminifer volyno-podolskoj plyty. - Paleont. Sb. Lvov. Geol. Obéč., 1, 71-84, Lvov.
• WAPCAROVA, J. 1957. Fosilni predstavitieli na sem. Verneuilinidae od kredata i terciera na sev.-ist Bulharii. - Ann. Dir. Gen. Rech. Geol. Min., ser. A, 7, 37-69, Sofia.
• WICHER, C. A. & BETTENSTAEDT, F. 1955. Stratigraphic correlation of Upper Cretaceous and Lower Cretaceous in the Tethys and Boreal by the aid of microfossils. - World Petrol. Congr. 4th Rome, Proc. Sec., 1, 493-516, Rome.
• WITWICKA, E. 1958. Stratygrafia mikropaleontologiczna kredy górnej wiercenia w Chełmie. - Biul. Inst. Geol., 121, 177-232, Warszawa.
• WOOD, A. 1963. Wall structure of Foraminifera in polarized light. - Micropaleontology, 9, 4, 432, New York.
• ZEDLER, B. 1961. Stratigraphische Verbreitung und Phylogenie von Foraminiferen des nordwestdeutschen Oberhauterive.- Paläont. Ztschr., 35, 1/2, 28-61, Stuttgart.