PL
Celem przeprowadzonych badań była izolacja bakteriofagów ze ścieków komunalnych oraz określenie skuteczności ich stosowania jako środka eliminacji wybranych serowarów bakterii z rodzaju Salmonella z żywności minimalnie przetworzonej. Roślinną matrycę żywnościową stanowiły kiełki rzodkiewki. Wyizolowano cztery bakteriofagi specyficzne wobec bakterii z rodzaju Salmonella. Określono ich ak- tywność lityczną, morfologię z zastosowaniem transmisyjnej mikroskopii elektronowej (TEM) oraz tole- rancję na wybrane czynniki środowiskowe (temperaturę oraz pH). Przygotowany koktajl fagowy zaapli- kowano przy użyciu metod natrysku oraz wkładki absorpcyjnej do kiełków rzodkiewki wcześniej zainfekowanych bakteriami z rodzaju Salmonella. Wszystkie wyizolowane fagi skutecznie skróciły fazę logarytmicznego wzrostu badanych szczepów. Bakteriofagi charakteryzowały się złożoną budową. Na podstawie analizy morfologicznej zostały sklasyfikowane do rzędu Caudovirales. Wrażliwość fagów na czynniki środowiskowe jest cechą indywidualną, a przy projektowaniu preparatu bakteriofagowego należy dobierać fagi o stabilnych cechach i szerokim zakresie tolerancji na czynniki zewnętrzne. Wykazano, że temperatura silniej oddziaływała na zahamowanie aktywności litycznej badanych fagów aniżeli kwaso- wość czynna środowiska. Najwyższą redukcję liczby pałeczek Salmonella, na poziomie 99 % w porówna- niu z próbkami kontrolnymi, uzyskano po zastosowaniu wkładki absorpcyjnej zawierającej koktajl fago- wy. Przeprowadzone badania potwierdzają skuteczność fagów w zapewnianiu bezpieczeństwa mikrobio- logicznego żywności minimalnie przetworzonej. Pomimo braku unijnych przepisów prawnych dotyczą- cych preparatów bazujących na bakteriofagach litycznych, w przyszłości mogą one stać się jedną z biolo- gicznych metod zwiększających bezpieczeństwo mikrobiologiczne żywności o minimalnym stopniu przetworzenia. Będą mogły być również skutecznym środkiem dezynfekującym przeznaczonym do czysz- czenia sprzętu produkcyjnego.
EN
The object of the research study was to isolate bacteriophages from municipal wastewater and to de- termine the effectiveness of using them as a means to eliminate some selected Salmonella serovars from minimally processed food. Radish sprouts were a vegetable food matrix.Four bacteriophages specific against bacteria of the Salmonella genus were isolated. Their lytic activity was determined, as well as morphology using Transmission Electron Microscopy (TEM) and tolerance to selected environmental factors (temperature and pH). A prepared phage cocktail was applied to the radish sprouts previously infected with bacteria of the Salmonella genus using a spraying method and an absorbent insert. All the phages isolated effectively shortened the logarithmic growth phase of the strains tested. Those isolated phages were characterised by a complex structure. Based on the morphological analysis, they were classified as a Caudovirales order. The sensitivity of phages to environmental factors is an individual feature, and when designing a bacteriophage preparation, there should be selected phages with stable features and a wide range of tolerance to external factors. It was shown that the temperature had a stronger effect on the inhibition of lytic activity of the phages tested than the active acidity of the environment. Compared to the control samples, the highest reduction of Salmonella rods, at a level of 99 %, was achieved when using an absorbent pad containing the phage cocktail. The research study confirms the effectiveness of phages in ensuring the microbiological safety of min- imally processed food. Although there are no EU legal rules ref. to lytic bacteriophages-based prepara- tions, in the future they may become one of the biological methods to improve the microbiological safety of minimally processed foods. They can also be an effective disinfectant designed to clean production equipment.