Siliceous sponges from the Upper Cretaceous of Poland. Part 1. Tetraxonia

• Autorzy: Hurcewicz H.

Warianty tytułu

PL

Gąbki krzemionkowe z górnej kredy Polski. Część I. Tetraxonia

RU

Verkhnemelovye kremnevye gubki Pol'shi. Chast' I. Tetraxonia

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Sixty two species of sponges, belonging to the Tetraxonia, of this number, 19 new ones: Brochodora latiramea n .sp., Pachypoterion biedai n.sp., Homalodora skrainivensis n.sp., H. polonica n.sp., H. brachiramosa n.sp., Heterostinia phytoniformis n.sp., Heloraphinia chordata n.sp., Phymatella irregularis n.sp., Thecosiphonia gracilis n.sp., Kozlowskispongia bulbosa n.gen., n.sp., Phyllodermia magna n.sp., Ph. pulchra n.sp., Eustrobilus extraneus n.sp., Ragadinia foraminifera n.sp., Plinthosella elegans n.sp., Acrochordonia regularis n.sp. and A. bifurcata n.sp. are described and one new genus, Kozlowskispongia n.gen., is erected. The species investigated belong to Tetractinellida (2 species), Tetracladina (32 species), Megacladina (16 species) and Dicranocladina (7 species). In most species, the morphology of the body, the structure of the skeleton and the morphology of the megascleres have been studied. In many of them, the microscleres have been found.

PL

Rozprawa stanowi pierwszą część monograficznego opracowania górno-kredowych gąbek krzemionkowych Polski i dotyczy Tetraxonia. Przeważającą część materiału stanowią okazy skrzemieniałe, z dobrze zachowanym, chociaż zwykle fragmentarycznie, szkieletem. U wielu okazów w czasie fosylizacji pierwotny szkielet krzemionkowy uległ wtórnie kalcyfikacji. Nieliczne okazy zachowane są w całości, ze spikulami w pierwotnym stanie. W okazach przedstawicieli Geodia Lamarck, Propachastrella Zittel, u wszystkich gatunków rodziny Discodermiidae, u wielu z Megacladina oraz u Pachynion scriptum (Roemer) stwierdzono obecność dość licznych mikrosklerów, należących prawdopodobnie do tych gatunków. Z opisanych dotychczas przez Biedę (1933) i oznaczonych przez autorkę 124 gatunków gąbek krzemionkowych, w pracy niniejszej opisano 62 gatunki należące do 14 rodzin, 29 rodzajów, w tym 19 nowych gatunków i 1 nowy rodzaj Kozlowski-spongia. Zbadany materiał pochodzi z margli kampanu Wyżyny Krakowskiej i Niecki Nidziańskiej. Stwierdzono, że najliczniej gąbki występują w następujących miejscowościach: Bonarka, na południe od Krakowa. Opoka krzemienista, określona przez Barczyka (1956) jako środkowa część kampanu dolnego. Witkowice, na północ od Krakowa. Szaro-ilasty margiel i biały margiel z czertami, uznane przez Bukowego (1956) za dolny kampan. Miechów, parów koło stacji kolejowej. Biało-szare margle ilaste, z licznymi rdzawymi plamkami. Skały te, według Kracha (1947), należą do senonu. Natomiast, zdaniem F. Huss (1963, MS) analiza otwornicowa pobranych prób wskazuje na górny kampan. W obrębie progu Lelowskiego, w Niecce Nidziańskiej, stwierdzono trzy większe występowania gąbek: Skrajniwa. Na polach uprawnych, położonych na skłonie kuesty, tuż przy wysoczyźnie, znajdują się wychodnie białych margli ilastych lub jasnoszarych łupków częściowo glaukonitowych, uznanych przez Różyckiego (1938) za środkową ezęść kampanu dolnego. Zebrany w tych odkrywkach zespół gąbek reprezentowany jest przez 16 rodzajów i 35 gatunków, głównie z grupy Lithistida. Zhyczyce. Margle jasnoszare, prawie białe, odsłonięte w kilku odkrywkach na wzgórzu. Zdaniem Różyckiego (1938) odpowiadają one senonowi, a znaleziona dawniej i obecnie makrofauna i mikrofauna pozwala je uznać za środkową część kampanu dolnego. Silnie skrzemieniałe gąbki rozmieszczone są tu warstwowo. Tworzą one skupienia na głębokości 0,5 i 1,0 m od powierzchni. W zespole gąbek dominują Rhizocladina. Pniaki. Na zboczu kuesty i częściowo na jej wysoczyźnie położony jest kamieniołom. Odsłaniają się tu w ścianach, 1-8 m wysokości, biało-szare wapienie margliste grubopłytowe, o niejednolitym zabarwieniu, przewarstwione bardziej ilastymi smugami. Zawierają one ławice gąbek z grupy Rhizocladina i Megacladina. Według Różyckiego (1938) osady te stanowią środkową część kampanu dolnego. W niniejszym opracowaniu gąbek przyjęto systematykę podaną przez Lagneau-Hérenger (1962), wprowadzając pewne przegrupowania, a mianowicie: 1) Rodzaj Ragadinia zaliczono do rodziny Discodermiidae na podstawie podobnej drobnogruzełkowatej morfologii tetraklonów parenchymalnych, filotrienów dermalnych i obecności licznych sterrasterów, charakterystycznych dla rodziny Discodermiidae; 2) Niektóre gąbki, dawniej zaliczane do Hallirhoa, mające szkielet parenchymalny zbudowany z gruzełkowatych tetraklonów i filotrienów dermalnych, uznano za należące do rodzaju Phyllodermia i, co za tym idzie, zaliczone do rodziny Discodermiidae; 3) Rodzaje Carterella i Pachycothon zaliczono do Tetralithistida na podstawie występowania dermalnych ortodichotrienów oraz typowych heloklonów parenchymalnych, połączonych w sieć za pomocą zygozy; 4) Na podstawie morfologii desmów przeniesiono rodzaj Inodia z rodziny Dorydermidae do Isoraphiniidae, zaliczonej przez Schrammena (1937) do Helocladina (= Helomorina); 5) Podrodziny Doryderminae i Homalodorinae podniesiono do rangi samodzielnych rodzin, odznaczających się wielkością megaklonów, ich sposobem ułożenia, typem spikul dermalnych, obecnością i brakiem wiązek komitalii, rozmieszczeniem i budową ostiów, a także typem mikrosklerów. Do Homalodoridae zaliczono rodzaje Homalodora i Amphilectella, zaś do Dorydermidae - rodzaje Doryderma, Brochodora i Pachypoterion. Najszersze stratygraficzne rozprzestrzenienie w kredzie górnej Europy mają gatunki: Propachastrella primaeva, Aulaxinia sulcifera, Siphonia tulipa, S. pyriformis, Eustrobilus callosus, Plinthosella squamosa, Brochodora roemeri i Pachynion scriptum. W kampanie szerokie rozprzestrzenienie geograficzne miały rodzaje: Jerea, Siphonia, Ragadinia oraz Isoraphinia. Gatunki Siphonia tulipa, S. pyriformis i Ragadinia rimosa znane są z utworów górnej kredy Europy zachodniej i wschodniej. DIAGNOZY NOWYCH JEDNOSTEK TAKSONOMICZNYCH Phymatella irregularis n.sp. (Pl. III, fig. 5, 6; tekst-fig. 6) Phymatella nieregularna, bez nóżki i jamy paragastralnej. W sieci parenchymalnej i w świetle kanałów występują charakterystyczne pęki oksów i trienów. Thecosiphonia gracilis n.sp. (Pl. IX, fig. 2; tekst-fig. 8) Thecosiphonia krzaczasta, o delikatnych gałązkach dzielących się nieregularnie i pokrytych korteksem. Tetraklony parenchymalne delikatniejsze i mniejsze, aniżeli u T. ramosa Schrammen. Rodzaj Kozlowskispongia n.gen. Gatunek typowy: Kozlowskispongia bulbosa n.sp. (Pl. VII, fig. 1 a-b) Gąbki o pustych, bulwiastych wyrostkach, powstałych jako wypukłości falistej płytki. Aparat wodny słabo rozwinięty: brak typowej jamy paragastralnej, ostia i apopory nierównej wielkości. Sieć szkieletowa niezbyt gęsta, utworzona z gładkich tetraklonowych desmów; szkielet dermalny z ortodichotrienami pokrywa ciągłą warstwą wszystkie wyrostki. Rodzaj monotypowy. Phyllodermia magna n.sp. (Pl. XI, fig. 1 a-b; tekst-fig. 12) Phyllodermia masywna, maczugowata, o nieregularnym biegunie górnym, zlekka pobrużdżonym. Ostia na korteksie niewidoczne, prosopyle o nieregularnych zarysach. Filotrieny dermalne głęboko powycinane, tetraklony parenchymalne drobnogruzełkowate; liczne sterrastery zmiennej wielkości. Phyllodermia pulchra n.sp. (Pl. XII; fig. 2; tekst-fig. 13) Phyllodermia nieregularnie stożkowata, o odmiennie wykształconych ściankach bocznych, jednej wypukłej, drugiej spłaszczonej i wachlarzowato rozszerzonej. Jamy paragastralnej brak. Korteks złożony z filotrienów ostrokańciastych, powycinanych. Tetraklony gruzełkowate. Obecne są sterrastery. Eustrobilus extraneus n.sp. (Pl. IX, fig. 1 a-c; tekst-fig. 15) Eustrobilus o charakterystycznym kształcie zewnętrznym, zbliżonym do zdeformowanej maczugi z dwu stron odmiennej, z wyrostkami. Paragaster rurowaty, głęboki. Kanały wodne kręte, o skośnym przebiegu. Ragadinia foraminifera n.sp. (Pl. XII, fig. 1 a-c; tekst-fig. 17) Ragadinia kształtu wachlarzowatego, o brzegu falistym. Na powierzchni wewnętrznej znajdują się luźno rozmieszczone, naparstkowate wgłębienia ekshalacyjne. Na ściance zewnętrznej znajdują się nieregularne wyrostki. Plinthosella elegans n.sp. (Pl. XIII, fig 2 a-c; tekst-fig. 21) Plinthosella stożkowata, o nierównej płaszczyźnie szczytowej i powierzchni ścianek bocznych. Część dolna opatrzona wyrostkami. Gruzełki w tetramyrmeklonach ułożone regularnie, szeregowo. Płytki dermalne tylko na bocznych ściankach. Heloraphinia chordata n.sp. (Pl. XXII, fig. 9; tekst-fig. 23) Heloraphinia walcowata, zmiennej wielkości, bez jamy paragastralnej. System inhalacyjny niewyraźny. Dermalne ortodichotrieny luźno wpięte w szkielet parenchymalny. Heloklony gęsto ułożone w nieregularne, podłużne pasemka. Brochodora latiramea n.sp. (Pl. XIV, fig. 3 a-b) Brochodora o gałązkach trójkątnie wachlarzowatych, dwubocznie spłaszczonych, Rozgałęzienie następuje w jednym miejscu. Sieć parenchymalna zbudowana z megaklonów dość masywnych, ułożonych podobnie jak u B. ramusculus, lecz odmiennej długości i wypukłości. Pachypoterion biedai n.sp. (Pl. XV, fig. 1 a-c; tekst-fig. 27) Pachypoterion kształtu cylindrycznego, rozszerzający się łopatkowato ku górze. Pory ułożone w faliste, pionowe szeregi. Brak jamy gastralnej. Silnie rozwinięty szkielet pleuralny. Homalodora skrainivensis n.sp. (Pl. XVIII, fig. 1 a-b; tekst-fig. 29) Homalodora złożona z krótkich, bulwiastych odgałęzień, ze stożkowatymi wyniosłościami na górnej powierzchni. Nóżka krótka, stożkowata. Aporyzy ułożone w wiązki. Apopory skupione na szczytach wyniosłości. Megaklony mniejsze aniżeli u H. ramosa. Homalodora polonica n.sp. (Pl. XVI, fig. 1-2; tekst-fig. 30) Homalodora w kształcie maczugi, pojedynczej bądź dwudzielnej. Ostia nierównej wielkości w dolnej i górnej części gąbki. Aporyzy ułożone w wiązki. Homalodora breviramosa n.sp. (Pl. XX, fig. 1) Homalodora złożona z krótkich, grubych, walcowatych gałązek, nieregularnie skupionych, o płasko ściętych szczytach; ostia owalne, zmiennej wielkości; megaklony o zygomach silnie łopatkowo wydłużonych. Propleroma campanica n.sp. (Pl. XX, fig. 3; tekst-fig. 31) Propleroma krzaczasta, złożona z delikatnych gałązek, zrośniętych wzdłuż ścianek. Pory są niewidoczne, kanały wodne niezbyt wyraźne. Dermalne dichotrieny ułożone oddzielnie. Heterostinia phytoniformis n.sp. (Pl. XXI, fig. 4; tekst-fig. 34) Heterostinia masywna, pojedyncza, wydłużona, niezbyt szeroka, zlekka zgięta; ścianki grube, pory niewyraźne. Megaklony jak u H. immanis Schrammem. Acrochordonia bifurcata n.sp. (Pl. XX, fig. 4-5) Acrochordonia krzaczasta, o gałązkach dzielących się dichotomicznie. Ostia nie wyodrębnione. Kanaliki wodne węższe niż oczka sieci szkieletowej. Acrochordonia regularis n.sp. Acrochordonia o bardzo regularnym, maczugowatym kształcie, bez jamy paragastralnej. System ekshalacyjny złożony z licznych nieregularnych próżni; kanały bardzo krótkie. Tetraklony grubogruzełkowate, dichotrieny o rozpiętości kladomu. 0,5 mm.

RU

Настоящая работа является первой частью монографического изучения верхнемеловых кремневых губок Польши и касается Tetraxonia. Главную часть материала становят окременелые образцы с хорошо сохраненным, хотя обычно фрагментарным скелетом. У многих образцов во время фоссилизации первичный кремневый скелет подвергнулся вторично кальцификации. Только немногие экземпляры сохранены целиком, со спикулами в первичном состоянии. У представителей Geodia Lamarck, Propachastrella Zittel, у всех видов семейства Discodermiidae, у многих представителей Megacladina и у Pachynion scriptum (Roemer) констатировано наличие довольно многочисленных микросклер, вероятно принадлежащих этим видам. Из описанных до сих пор Бедой (Bieda, 1933) и определенных автором 124 видов кременных губок, в настоящей работе описано 62 вида принадлежащих 14 семействам, 29 родам, в этом 19 новых видов и один новый род Kozlowskispongia. Изученный материал происходит из кампанских мергелей Краковской возвышенности и Нидзянской мульды. Констатировано, что наиболее обильно губки выступают в следующих местностях: Бонарка, на юг от Кракова. Кремнистая опока, Барчиком (Barczyk. 1956) определена как средняя часть нижнекампанского яруса. Витковице, на север от Кракова. Серо-глинистый мергель и белый с чертами, которых век Буковы (Bukowy, 1956) определил как нижнекампанский. Мехув, овраг около железнодорожной станции. Бело-серые глинистые мергели с обильными ржавыми пятнышками. Эти образования зачислены Крахом (Krach, 1947) к сенону. По мнению Ф. Гусе (F.Huss, 1963, неопубликованная работа) анализ по фораминиферам из этих осадков указывает на их верхнекам-панский век. В пределах Лелёвского порога, в Нидзянской мульде констатировано три большие скопления губок: Скрайнива. На обрабатываемых полях на склоне куэсты рядом с возвышенностью находятся обнажения белых глинистых мергелей или же светлосерых сланцев частично глауконитовых, принадлежащих по мнению Ружицкого (Różycki, 1938) к средней части нижнего кампана. Собранное в этих обнажениях сообщество губок состоит из 16 родов и 35 видов, главным образом из группы Lithistida. Збычице. Светло-серые, почти белые мергели в нескольких обнажениях на холме. По мнению Ружицкого осадки эти сенонского века, а найденная прежде и в настоящее время макро- и микрофауна указывает на среднюю часть нижнего кампана. Сильно окременелые губки размещены здесь прослойно в виде скоплений на глубине 0,5 и 1м под поверхностью. В сообществе губок преобладают Rhizocladina. Пняки. На склоне куэсты и частично на ее возвышенности находится ка-менеломня. На стенах 1-8 м высоких видны обнажения бело-серых мергелистых, толстослоистых известняков, неоднородной окраски, с прослойками более глинистыми. В них находятся губки из групп Rhizocladina и Megacladina. По мнению Ружицкого (Różycki, 1938) осадки эти принадлежат к средней части нижнего кампана. В настоящей работе принято систематику Lagneau-Hérenger (1962) но введено следующие перегруппировки: 1) Род Ragadinia зачислено к семейству Discodermiidae на основании сходства мелко бугорчатой морфологии паренхималыных тетраклонов, дермальных филотриэнов и наличия многих стеррастеров, характерных для семейства Discodermiidae. 2) Некоторые губки, прежде зачисляемые к роду Hallirhoa, имеющие па-ренхимальный скелет построенный с бугорчатых тетраклонов и дермальных филотриэнов, зачислено к роду Phyllodermia, а затем к семейству Discodermiidae. 3) Роды Carterella и Pachycothon зачислено к Tetralithistida на основании наличия дермальных ортодихотрианов, а также типичных гелокланов паренхи-мальяых, соединенных в решетку при помощи эигоза. 4) На основании морфологии десм перемещено род Inodia из семейства Dorydermidae к семейству Isoraphiniidae, которую Шраммен (Schrammen, 1937) зачислил к Helocladina (= Helomorina). 5) Подсемейства Doryderminae и Homalodorinae повышено в ранг самостоятельных семейств, отличающихся размером мегаклонов, способом их уложения, типом дермальных спикул, наличием и отсутствием пучков комиталий, распре-делением и строением остий, а также типом микросклер. К Homalodoridae зачислено роды Homalodora и Amphilectella, а к Dorydermidae роды Doryderma, Brochodora и Pachypoterion. Наиболее широкое стратиграфическое распространение в верхнемеловых отложениях Европы имеют виды: Propachastrella primaeva, Aulaxinia sulcifera, Siphonia tulipa, S. pyriformis, Eustrobilus callosus, Plinthosella squamosa, Brochodora roemeri и Pachynion scriptum. В кампанских осадках широкое географическое распространение имели роды: Jerea, Siphonia, Ragadinia и Isoraphinia. Виды Siphonia tulipa, S. pyriformis и Ragadinia rimosa известны из верхнемеловых отложений восточной и западной Европы. ДИАГНОЗЫ НОВЫХ ТАКСОНОМИЧЕСКИХ ЕДИНИЦ. Phymatella irregularis n. sp. (Пл. III, фиг. 5, 6; текст-фиг. 6) Phymatella нерегулярная, без ножки и парагастральной полости. В парен-химальной решетке и в просвете каналов находятся характерные пучки оксов и триэнов. Thecosiphonia gracilis n. sp. (Пл. IX, фиг. 2; текст-фиг. 8) Thecosiphonia кустовидная, с тонкими ветвями, нерегулярно разветвленными и покрытыми кортексом. Паренхимальные тетраклояы более тонкие чем у Т. ramosa Schrammen. Род Kozlowskispongia n. gen. Типичный вид: Kozlowskispongia bulbosa n. sp. (Пл. VII, фиг. 1 a, b) Губки с пустыми, клубневидными выростами, возникшими как выпуклости волнистой пластинки. Ирригационная система слабо развита; нет типичной парагастральной полости, остии и апопоры разного размера. Скелетная решетка не очень густая, состоит из гладких, тетраклоновых десм; дермальный скелет с ортодихотриэнами покрывает сплошным слоем все выросты. Род монотипный. Phyllodermia magna n. sp. (Пл. XI, фиг. 1 а, Ь; текст-фиг. 12) Phyllodermia массивная, в виде палицы, с нерегулярным верхним полюсом на котором видны тонкие бороздки. Остий на кортексе не видно, прозопилы нерегулярных очертаний. Дермальные филотриэны глубоко вырезанные, паренхимальные тетраклоны мелкобугорчатые; многочисленные стеррастеры изменчивых размеров. Phyllodermia pulchra n. sp. (Пл. XII, фиг. 2; текст-фиг. 13) Phyllodermia нерегулярно конусовидная, с различно развитыми боковыми стенками, одной выпуклой, другой сплющенной и веерообразно расширенной. Парагастральная полость отсутствует. Кортекс состоит из остроугловатых вырезанных филотриэнов. Тетраклоны бугорчатые. Стеррастеры присутствуют. Eustrobilus extraneus n. sp. (Пл. IX, фиг. 1 а-с; текст-фиг. 15) Eustrobilus характерной внешней формы, похожий на деформированную палицу, разную с обеих сторон, с выростами. Парагастральная полость трубчатая, глубокая. Ирригационные каналы извилистые и косые. Ragadinia joraminijera n. sp. (Пл. XII, фиг. 1 а-с; текст-фиг. 17) Ragadinia веерообразная, с извилистым краем. На внутренней поверхности свободно расположены напёрстковидные эксгаляционные углубления. Внешняя стенка снабжена нерегулярными выростами. Plinthosella elegans п. sp. (Пл. XIII, фиг. 2 а-с; текст-фиг. 21) Plinthosella конусовидная с неровной вершинной плоскостью и поверхностью боковых стенок. Нижняя часть снабжена выростами. Бугорки в тетрамир-меклонах расположены регулярно рядами. Дермальные пластинки только на боковых стенках. Heloraphinia chordata n. sp. (Пл. XXII, фиг. 9; текст-фиг. 23) Heloraphinia цилиндрическая, изменчивой величины, без парагастральной полости. Ингаляционная система нечеткая. Дермальные ортодихотриэны свободно воткнуты в паренхимальный скелет. Гелоклоны густо уложены в нерегулярные удлиненные полосы. Brochodora latiramea n. sp. (Пл. XIV, фиг. 3 а, b) Brochodora с треугольно веерообразными ветвями, сплющенными двухсто-ронно. Ветвление наступает в одном месте. Паренхимальная решетка построена из мегаклонов довольно массивных, уложенных подобно тому как у В. ramusculus, но ее длина и выпуклость различные. Pachypoterion biedai n. sp. (Пл. XV, фиг. 1 a-c; текст-фиг. 27) Pachypoterion цилиндрический, расширяется кверху в форме лопасти. Поры уложены извилистыми вертикальными рядами. Гастральная полость отсутствует. Плевральный скелет сильно развит. Homalodora skrainivensis n. sp. (Пл. XVIII, фиг. 1 а, b; текст-фиг. 29) Homalodora построена из коротких клубенистых ветвлений, с конусными возвышенностями на верхней поверхности. Короткая конусная ножка. Алохеты уложены пучками. Апопоры собраны на верхушках возвышенностей. Мегаклоны меньше чем у Н. ramosa. Homalodora polonica n. sp. (Пл. XVI, фиг. 1-2; текст-фиг. 30) Homalodora в виде палицы, единичной или же двойной. Остии разного размера в нижней и верхней части губки. Микросклеры типа стерраетер, сфера-стер, микроамфиокс и мпкростронгиль. Homalodora breviramosa n. sp. (Пл. XX, фиг. 1) Homalodora построена из коротких, толстых, цилиндрических ветвей скопленных нерегулярно, с плоско срезанными верхушками; остии овальные, изменчивых размеров; мегаклоны с зигомами сильно лопастновидно удлиненными. Propleroma campanica n. sp. (Пл. XX, фиг. 3; текст-фиг. 31) Propleroma кустовидная, состоит из тонких ветвей, срастающихся вдоль стенок. Поры невидимы, ирригационные каналы не очень четкие. Дермальные дихотриэны расположены отдельно. Heterostinia phytoniformis n. sp. (Пл. XXI, фиг. 4; текст-фиг. 34) Heterostinia массивная, единичная, удлиненная, не очень широкая, слегка согнутая; стенки толстые, поры нечеткие. Мегаклоны как у Н. immanis Schrammen. Acrochordonia bifurcata n. sp. (Пл. XX, фиг. 4-5) Acrochordonia кустовидная, с ветвями дихотомически разветвленными. Остии не выделяются. Ирригационные каналы уже чем петли скелетной решетки. Acrochordonia regularis n.sp. (Пл. XX, фиг. 6; текст-фиг. 36) Acrochordonia очень регулярной палицеобразной формы, без парагастральной полости. Эксгаляционная система построена с многих нерегулярных пустот; каналы очень короткие. Тетракланы крупнобуторчатые, дихотриэны с кладо-мом 5 мм размаха.

Słowa kluczowe

EN

siliceous sponge; Upper Cretaceous; Poland; Tetraxonia; new species; paleontology; fossil animal

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1966
• Tom: 11
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.15-129,fig.,ref.

Twórcy

autor

Hurcewicz H.

• Palaeontological Laboratory, Lodz University, Lodz, Poland

Bibliografia

• ALEKSANDROWICZ, S. 1954. Turon południowej części Wyżyny Krakowskiej. - Acta Geol. Pol., 4, 3, 361-390, Warszawa.
• - 1960. Budowa geologiczna okolic Tyńca. Materiały do geologii obszaru Śląsko-Dąbrowskiego, 5, 5-85, Warszawa.
• BARCZYK, W. 1956. O utworach górnokredowych na Bonarce pod Krakowem. - Studia Soc. Sci. Torunensis, 3, 2, 1-26, Toruń.
• BIEDA, F. 1933. Gąbki krzemionkowe senonu okolic Krakowa. - Roczn. P. T. Geol., 9, 1-41, Kraków.
• BUKOWY, S. 1956. Geologia obszaru pomiędzy Krakowem i Korzkwią. Materiały do geologii obszaru Śląsko-Krakowskiego, 108, 3, 17-19.
• DEFRETIN-LEFRANC, S. 1958-1960. Contribution à l’étude des Spongiaires siliceux du Crétacé supérieur du Nord de la France. Thèses Fac. Sci. Lille, 1-173, Lille.
• GERASIMOV, P. A. 1960. Gubki podmoskovskoj jury i nižnego mela. Materialy po geologii i poleznym iskopaemym Centr. Rej. Evropejskoj časti SSSR, 3, 1-63, Moskva.
• GOLDFUSS, A. 1826-1833. Petrefacta Germaniae. Düsseldorf.
• GRIEPENKERL, O. 1888-1889. Die Versteinerungen der senonen Kreide von Köningslutter im Herzogthum Braunschweig-Spongiae. - Paläont. Abh., 4, 5-27, Berlin.
• HÉRENGER, L. 1942a. Un cas de variation de spicules dermaux chez une Lithistidae (Rhagadinia galloprovincialis Moret). - Trav. Lab. Géol. Fac. Sci. Univ. Grenoble, 23, 67-72, Grenoble.
• - 1942b. Contribution à l’étude des Spongiaires du Jurassique et du Crétacé de Catalogne. - Ibidem, 23, 143-192.
• - 1944. Spongiaires siliceux du Crétacé du Sud-Est de la France. - Ibidem, 24, 79-110.
• - 1945a. Nouvelle étude de Spongiaires du Crétacé inférieur et supérieur de l’Espagne. - C. R. Somm. Soc. Géol. France, 169-171, Paris.
• - 1945b. Sur quelques nouveaux gisements de Spongiaires du Crétacé de Provence et sur une Megamorina bien conservée provenant de l’un d’entre eux. - Trav. Lab. Géol. Fac. Sci. Univ. Grenoble, 25, 3-7, Grenoble.
• - 1946a. Spongiaires du Crétacé supérieur des Petites Pyrénées. - C. R. Somm. Soc. Géol. France, p. 28, Paris.
• - 1946b. Description de nouvelles formes de Spongiaires du Crétacé supérieur des Petites Pyrénées. - Ibidem, p. 46.
• HINDE, J. G. 1883. Catalogue of the fossil sponges in the geological department of the British Museum of Natural History. 1-348, London.
• - 1887-1893. A monograph of the British fossil Sponges, parts I-III. Palaeontogr. Soc., London.
• KOŁTUN, W. M. 1959. Spikulnyj analiz kak mikropaleontologičeskij metod issledovanija. - Paleont. Żurnal, 3, 148-150, Moskva.
• - 1961. Spikuly kremnevych gubok w otloženijach verchnego mela Zauralja i paleogena Urala. - Ibidem, 1, 61-69.
• KOWALSKI, W. C. 1948. Szkic geologiczny utworów kredowych w okolicy Solcy. - Biul. P. Inst. Geol., 51, 1-53, Warszawa.
• KRACH, W. 1947. Miocen okolic Miechowa. Ibidem, 43, 1-95.
• KRAŻEWSKI, S. R. 1958. O osadach górnokredowych okolic Proszowic. - Studia Soc. Sci. Torunensis, 3, 3, Toruń.
• LACHASSE, J. 1943. Contribution à l’étude des Spongiaires fossiles du Campanien des Charantes. - Bull. Soc. Géol. France, 5, 13, 1-43, Paris.
• LAGNEAU-HÉRENGER, L. 1947. Sur quelques Éponges siliceuses de l’Hauterivien du Vercors (Iserte). - Trav. Lab. Géol. Fac. Sci. Vniv. Grenoble, 26, 133-138, Grenoble.
• - 1950. Etude de Spongiaires siliceux du Crétacé supérieur d’Espagne. - Bull. Soc. Géol. France, 5, 20, 297-308, Paris.
• - 1951. Sur les gisements à Spongiaires siliceux du Jurassique supérieur français. - Ibidem, 6, 1, 67-74.
• - 1955. Remarques sur la classification des Spongiaires fossiles et essai de nouvelle classification. - C. R. Acad. Sci., 240, p. 1563, Paris.
• - 1962, Contribution à l’étude des Spongiaires siliceux du Crétacé inférieur. - Mém. Soc. Géol. France, N. sér., 95, 1-247, Paris.
• LAUBENFELS, M. E. de. 1955. Archaeocyatha and Porifera. In: R. C. Moore, Treatise on Invertebrate Paleontology, Part E. 1-122, Lawrence.
• LENDENFELD, R. 1907. Porifera. Tetraxonia. In: F. E. Schulze, Das Tierreich. - K. Preuss. Akad. Wiss. Berlin, 19, 1-163, Berlin.
• LEONHARD, R. 1897. Die Fauna der Kreideformation in Oberschlesien. - Palaeontographica, 44, 11-70, Stuttgart.
• MORET, L. 1925. Contribution à l’étude des Spongiaires siliceux du Crétacé supérieur français. -Mém. Soc. Géol. France, N. sér., 5, 1-314, Paris.
• NESTLER, H. 1961. Spongien aus der weissen Schreibkreide (unt. Maastricht) der Insel Rügen (Ostsee). - Paläont. Abh. Geol. Ges. DDR, 1, 1-70, Berlin.
• OAKLEY, K. P. 1937. Cretaceous sponges: some biological and geological considerations. - Proc. Geol. Assoc., 48, 330-345, London.
• O’CONNELL, Ph. D. 1919. The Schrammen Collection of Cretaceous Silicispongiae in the American Museum of Natural History. - Bull. Amer. Mus. Nat. Hist., 41, 1-261, New York.
• PANÓW, G. 1934. Stratygrafia kredy krakowskiej. - Roczn. P. T. Geol., 10, 1-11, Kraków.
• POČTA, Ph. 1884. Beiträge zur Kenntnis der Spongien der böhmischen Kreideformation, Abt. Lithistida. - Abh. K. Böhm. Ges. Wiss., 12, 1-42, Prag.
• - 1885. Beiträge zur Kenntnis der Spongien der böhmischen Kreideformation, Abt. Tetractinellidae, Monactinellidae, Calcispongiae. - Ibidem, 13, 7, 1-14.
• POŻARYSKA, K. 1952. Zagadnienie sedymentologiczne górnego mastrychtu i danu okolic Puław. - Biul. P. Inst. Geol., 81, 1-104, Warszawa.
• QUENSTEDT, F. A. 1878-1881. Petrefaktenkunde Deutschlands. Schwämme, Bd. 5, 6. Leipzig.
• RAUFF, H. 1893-1894. Palaeospongiologia, erster oder allgemeiner Theil u. zweiter Theil. - Palaeontographica, 57, 1-346, Stuttgart.
• REID, R. E. H. 1957. A classification of the Demospongia. - N. Jb. Geol. Paläont., 4, 197-207, Stuttgart.
• REUSS, A. E. 1845-1846. Die Versteinerungen der böhmischen Kreideformation. Stuttgart.
• ROEMER, F. A. 1841. Die Versteinerungen des norddeutschen Kreidegebirges. 1-11, Hannover.
• - 1864. Die Spongitarien des norddeutschen Kreidegebirges. - Palaeontographica, 13, 1-64, Cassel.
• - 1870. Geologie von Oberschlesien. Berlin.
• RÓŻYCKI, S. Z. 1939. Stratygrafia i tektonika kredy w okolicach Lelowa. - Bull. P. Inst. Geol., 9, 2, 126-176, Warszawa
• SCHRAMMEN, A. 1901. Neue Kieselschwämme aus der oberen Kreide der Umgebung von Hannover und von Hildesheim. - Mitth. Roemer-Museum, 14, 1-26, Hildesheim.
• - 1910-1912. Die Kieselspongien der oberen Kreide von Nordwestdeutschland, Theil 1, 2. - Palaeontographica, Suppl. 5, 1-385, Stuttgart.
• - 1924. Die Kieselspongien der oberen Kreide von Nordwestdeutschland, Theil 3, mit Beiträgen zur Stammesgeschichte. - Monogr. Geol. Paläont., Ser. 1, 2, 1-159, Berlin.
• - 1937. Die Kieselspongien des oberen Jura von Süddeutschland. B. Besonderer Theil. - Palaeontographica, 85, A, 1-114, Stuttgart.
• SIEMIRADZKI, J. 1913. Gąbczaki jurajskie Ziem Polskich. - Tow. Nauk. Warsz., Paleont. Ziem Polskich, 1, 1-50, Warszawa.
• SINCOW, I. 1872. Ob jurskich i melovych okamenelostjach Saratovskoj guberni. - Mater. geol. Rossii, 4, 40-64, Moskva.
• - 1878. Gubki saratovskoj oblasti. - Zap. Novoros. Obšč. Est., 4, Moskva.
• WAGNER, W. 1963. Die Schwammfauna der Oberkreide von Neuburg (Donau). - Palaeontographica, 122, A, 166-250, Stuttgart.
• ZITTEL, K. 1876. Handbuch der Paläontologie, 1, 128-201, München u. Leipzig.
• - 1877-1879. Beiträge zur Systematik der fossilen Spongien, Theil I-III. - N. Jb. Min. Geol. Paläont., I: 337-378, II: 561-618, III: 1-40, München.
• - 1878-1879. Studien über fossile Spongien, 3. - Abh. K. Bayer. Akad. Wiss., Math. Phys. Cl., 13, 2, 1-48, München.
• ŽURAVLEVA, I. T. & REZVOJ, P. D. 1962. Tip Porifera. In: J. A. Orlov, Osnovy. Paleontologii, 18-73, Akad. Nauk SSSR, Moskva.