A contribution to the knowledge of Miocene Elasmobranchii from Pinczow (Poland)

• Autorzy: Radwanski A.

Warianty tytułu

PL

Przyczynek do znajomości mioceńskich spodoustych (Elasmobranchii) z Pińczowa

RU

K voprosu o znanii miocenovykh elasmobrankhijj iz Pin'chova (Pol'sha)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Of sever al remains of ela smobranch fishes, found in the Lower Tortonian Leitha-limestones at Pińczow, 6 forms are briefly described, so far either unknown from the territory of Poland, or insufficiently known. An attention is paid to the occurrence of the two species, characteristic of tropical seas: Hemipristis serra Ag. and Aetobatis arcuatus Ag.

PL

Spośród różnych szczątków ryb spodoustych, znalezionych w dolno-tortońskich wapieniach pińczowskich (kamieniołomy Nr. 1, 2 i 3 w Nowej Wsi koło Pińczowa), opisano szczątki dotychczas nieznanych ryb z terenu Polski, lub też poznanych niedokładnie (vide Tab. 1). Z żarłaczy właściwych (nadrząd Selachoidei) są to: Notidanus primigenius Ag., Oxyrhina desori Ag., Oxyrhina hastalis Ag. i Hemipristis serra Ag., zachowane w postaci zębów lub ich fragmentów (Pl. I, fig. 1-6). Z płaszczek (nadrząd Batoidei) są to: Myliobatis e gr. meridionalis Gervais, zachowane jako kolce ogonowe (Pl. II), oraz Aetobatis arcuatus Ag., reprezentowany przez płytki zębowe (Pl. I, fig. 7). Wymienione spodouste wraz z formami znanymi poprzednio (Kowalewski, 1930; Pawłowska, 1960) stanowią zespół typowy dla utworów mioceńskich prawie na całym świecie. Najbliżej terenu Polski analogiczne zespoły występują w miocenie Podola, Basenu Pannońskiego i Wiedeńskiego (Kornhuber, 1665; Koch, 1903: Vitalis, 1942; Hano & Seneš, 1953; Kudrin, 1957). Jak sądzić można z rozprzestrzenienia poszczególnych rodzajów ryb spodoustych w morzach współczesnych (vide Leriche, 1927), zespół występujący w wapieniach pińczowskich jest szczególnie charakterystyczny dla mórz tropikalnych i subtropikalnych (por. także Pawłowska, 1960, Tab. 2). Rodzaje Hemipristis i Aetobatis, żyjące obecnie tylko w morzach tropikalnych (Leriche, 1927), stanowią w obrębie ichtiofauny wapieni pińczowskich element niewątpliwie najbardziej tropikalny (por. także Hano & Seneš, 1953; Leriche, 1957; Jerzmańska, 1958; Pawłowska, 1960).

RU

Среди остатков рыб эласмобранхий, найденных в нижнетортонских известняках из Пиньчова (каменоломня 1, 2 и 3 в Новой Вси около Пиньчова), описано остатки форм до сих пор в Польше неизвестных или же недостаточно изученных (см. Таб. 1). Из настоящих акул (надотряд Selachoidei), это: Notidanus primigenius Ag., Oxyrhina desori. Ag., Oxyrhina hastalis Ag. и Hemipristis serra Ag., сохранены в виде зубов или же их фрагментов (Пл. I, фиг. 1-6). Из скатов (надотряд Batoidei), это: Myliobatis е gr. meridionalis Gervais, сохранен в виде хвостовых шипов (Пл. II), и Aetobatis arcuatus Ag., представлен зубными пластинками (Пл. I, фиг. 7). Приведенные эласмобранхии вместе с формами известными раньше (Kowalewski, 1930; Pawłowska, 1960) становят сообщество типичное для миоценовых образований почти во всем мире. Наиболее близки к территории Польши аналогические сообщества известны из миоцена Подолии, Паннонского и Венского бассейнов (Kornhuber, 1865; Koch, 1903; Vitalis, 1942; Hano & Seneš, 1953; Кудрин, 1957). Местонахождение разных родов эласмобранхий в современных морях (см Leriche, 1927) позволяет судить, что сообщество находящееся в пиньчовских известняках особенно характерно для тропических и субтропических морей (см. также Pawłowska, 1960, Таб. 2). Роды Hemipristis и Aetobatis, живущие ныне в тропических морях (Leriche, 1927), являются в пределах ихтиофауны пинь-човских известняков элементом несомненно наиболее тропическим (см. также Hano & Seneš, 1953; Leriche, 1957; Jerzmańska, 1958; Pawłowska, 1960).

Słowa kluczowe

EN

contribution; knowledge; paleontology; remains; Lower Tortonian; Tortonian; fish; elasmobranch fish; Miocene; Elasmobranchii; Pinczow town; Poland

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1965
• Tom: 10
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.267-276,fig.,ref.

Twórcy

autor

Radwanski A.

• Laboratory of Dynamic Geology, Warsaw University, Warsaw, Poland

Bibliografia

• AGASSIZ, L. 1843. Recherches sur les poissons fossiles. 3: Placoïdes. Neuchâtel.
• ARAMBOURG, C. 1927. Les poissons fossiles ďOran. - Mat Carte Géol. Algérie, 1° Sér., Paléont., 6, Alger.
• BEAUMONT, G. de. 1960. Contribution à l'étude des genres Orthacodus Woodw. et Notidanus Cuv. (Selachii). - Mém. Suisses Paléont., 77, 1-46, Bâle.
• BERG, L. S. 1955. Sistema ryboobraznych i ryb nyne živuščich i iskopaemych. 2 izd. - Trudy Zool. Inst. 20. 1-286. Moskva-Leningrad.
• GHOSH, B. K. 1959. Some fossil fish teeth from Tertiary deposits of Mayurbhanj, India. - J. Paleont., 33, 4, 675-679, Menasha.
• HANO, V. & SENEŠ, J. 1953. Spodnomioceinna fauna pri Rapovciach (Die untermiozäne Fauna bei Rapovce). - Geol. Sbornik, 3, 315-362, Bratislava.
• JERZMAŃSKA, A. 1958. Scorpaena ensiger (Jordan & Gilbert) z miocenu Pińczowa (Scorpaena ensiger (Jordan & Gilbert) from the Miocene of Pińczów, Poland). - Acta Palaeont. Pol., 3, 2, 151-159, Warszawa.
• KOCH, A. 1903. Tarnócz im Komitat Nógrád, als neuer, reicher Fundort fossiler Haifischzähne. - Földt. Közlöny (Ztschr. Ungarn. Geol. Ges.), 33, Budapest.
• KORNHUBER, G. A. 1865. Adalékok pozsonymegye természettani foldrajzáhos. In: Pozsony és környke. Pozsony (Bratislava).
• KOWALEWSKI, K. 1930. Stratygrafia miocenn okolic Korytnicy w porównaniu z trzeciorzędem pozostałych obszarów Gór Świętokrzyskich (Stratigraphie du Miocène des environs de Korytnica en comparaison avec le Tertiaire des autres territoires du Massif de Ste-Croix). - Spraw. P. I. G. (Bull Serv. Géol. Pol), 6, 1, 1-211, Warszawa.
• KRUCKOW, T. 1957. Die stratigraphische und paläogeographische Bedeutung der miozänen Elasmobranchier-Fauna von Baja California, Mexico. - N. Jb. Geol. Paläont., Mh. 10, 444-449, Stuttgart.
• - 1959. Eine untermiozäne Haifisch-Fauna in Schleswig-Holstein. - Meyniana, 8, 82-95, Kiel.
• KUDRIN, L. N. 1957. O nachodkach zubov akul v otloženijach miocena jugoza-padnoj okrainy Russkoj platformy (On some finds of the shark’s teeth in the Miocene’s deposits in the South-Western border of the Russian platform). - Geol. Sborn. Lvov. Geol Obšč. (Geol. J. of Geol. Soc. in Lvov), 4, Lvov.
• LERICHE, M. 1927. Les poissons de la molasse suisse. - Mém. Soc. Paléont. Suisse, 46/47, 1-119, Genève.
• - 1938. Contribution à l’étude des poissons fossiles des pays riverains de la Méditerranée américaine (Venezuela, Trinité, Antilles, Mexique). - Ibidem, 61, 1-42, Bâle.
• - 1942. Contribution à l’étude des faunes ichthyologiques marines des terrains tertiaires de la Plaine Cotière Atlantique et du Centre des États-Unis. - Mém. Soc. Géol. France, N. Sér., 20, Mém. 45, 1-112, Paris.
• - 1954. Les faunes ichthyologiques marines du Néogène des Indes orientales. - Mém. Suisses Paléont, 70, 1-21, Bâle.
• - 1957. Les poissons néogènes de la Bretagne, de l’Anjou et de la Touraine. - Mém. Soc. Géol. France, N. Sér., 36, Mém. 81, 1-61, Paris.
• PAWŁOWSKA, K. 1960. Szczątki ryb z wapieni mioceńskich Pińczowa (Les restes de poissons des calcaires miocènes à Lithothamnium de Pińczów). - Acta Palaeont. Pol, 5, 4, 421-432, Warszawa.
• ROEMER, F. 1870. Geologie von Oberschlesien. 1-401, Breslau.
• VITALIS, I. 1942. Die Zähne der rezenten Notidanusarten und des fossilen Notidanus primigenius Ag., mit besonderer Rücksicht anf die miozänen Notidanus-Zähne von Màtraszöllös. - Geol. Hungar., Ser. Palaeont., 18, 1-38, Budapestini.
• WOODWARD, A.S. 1886. On the paleontology of the Selachian genus Notidanus, Cuvier. - Geol. Magaz., N. Ser., 3, London.
• - 1889. Catalogue of the fossil fishes in the British Museum (Natural History). Part I: Elasmobranchii. London.