EN
In this work we studied the allelopathic effects of aqueous roots extracts of 11 cvs of sunflower on mustard and wheat germination. We also checked whether soil, after sunflower cultivation, contained compounds of allelopathic activity against mustard plants, and if, roots of sunflower seedlings exude substances of allelopathic activity on co-cultured mustard seedlings. Compounds contained in aqueous extract of roots possessed low (mustard) if any (wheat) allelopathic - inhibitory effect on seed germination. Allelochemicals derived from sunflower roots differ in the mode of action on dynamics of germination being inhibitory in mustard but both inhibitory and stimulatory in the case of wheat. Contrary, mustard plant growth was strongly inhibited by compounds that were in the soil, previously used for sunflower cultivation, most probably root exudates and not possible to collect root parts. Growth of mustard seedlings cocultured sunflower seedlings was also inhibited most possibly due to exudation, by sunflower roots, substances of allelopathic activity. Inhibitory effects of sunflower on mustard growth were more pronounced on mustard hypocotyls and shoots than on roots.
PL
W pracy (i) oceniono wpływ wodnych wyciągów korzeni 11 odmian słonecznika na kiełkowanie gorczycy i pszenicy ozimej, (ii) sprawdzono czy gleba, w której uprzednio uprawiano słonecznik, zawiera allelozwiązki oraz (iii) zbadano, czy wydzieliny korzeniowe siewek słonecznika oddziaływają allelopatycznie na siewki gorczycy białej. Badania wykazały, że wodne wyciągi korzeni słonecznika, wszystkich badanych odmian, w niewielkim stopniu hamowały (gorczyca) lub prawie w ogóle (pszenica) nie hamowały kiełkowania nasion. Bardziej widoczny był wpływ na czas kiełkowania, z tym że w przypadku gorczycy czas kiełkowania zawsze się wydłużał, podczas gdy u pszenicy notowano zarówno opóźnienie, jak i przyspieszenie kiełkowania. Bardzo wyraźny (statystycznie udowodniony) efekt allelopatycznego oddziaływania na wzrost i akumulację biomasy u gorczycy stwierdzono, gdy rośliny rosły w glebie, w której uprzednio uprawiano słonecznik (po wcześniejszym usunięciu wszystkich widocznych korzeni słonecznika). Wskazuje to, iż gleba po uprawie słonecznika zawierała albo wydzieliny korzeniowe o właściwościach allelopatycznych lub związki te znajdowały się w drobnych (niemożliwych do pozyskania z uprawy w glebie) korzeniach i włośnikach, a uwalnianych do gleby podczas rozkładu korzeni. Istotne hamowanie wzrostu gorczycy notowano także, gdy siewki gorczycy hodowano razem z siewkami słonecznika - wydzielającymi do podłoża substancje allelopatyczne, przy czym hypokotyl, podobnie jak część nadziemna w poprzednim doświadczeniu, był silniej hamowany niż korzeń.