Wpływ antropopresji na sukcesję roślinną i deponowanie pierwiastków śladowych w osadach dennych w rejonie budowli hydrotechnicznych na przykładzie wybranych potoków karpackich

• Autorzy: Szwalec A. , Radecki-Pawlik A. , Szymacha A.

Warianty tytułu

EN

The influence of anthropopression on plants cover and deposition of trace elements within the region of bottom sediments of hydraulic structures – the examples from Polish Carpathians streams

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań przedstawionych w niniejszej pracy było porównanie oznaczonych zawartości wybranych pierwiastków śladowych (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb i Zn) gromadzonych w osadach dennych w rejonie zapór przeciwrumowiskowych i bystrotoków wybudowanych w dolnych odcinkach potoków Młynne i Kudowski, a także potoku Lubański, który jest częściowo uregulowany oraz porównanie w rejonie punktów pomiarowych, szaty roślinnej wykazującej cechy zmian antropopresyjnych. W kontekście przeprowadzonych badań za „najbardziej zanieczyszczone” należy uznać osady denne potoku Młynne, które wykazują mierne zanieczyszczenie niklem i miedzią (próba pobrana przed zaporą) oraz chromem (próba pobrana przy zaporze). W odniesieniu do szaty roślinnej należy zauważyć, iż zbiorowiska roślinne występujące wzdłuż potoków Kudowski, Lubański i Młynne w przeważającym stopniu determinowane są przez antropopresję wyrażającą się ich zabudową techniczną, jak również przez wielkość, charakter przepływu i reżim wodny omawianych cieków. Największą dynamikę stosunków ilościowo-jakościowych roślinności zaobserwowano w rejonie zapór przeciwrumowiskowych zlokalizowanych na potokach Kudowski i Młynne.

EN

The aim of the following paper was to present the level of the chosen trace elements such as: Cd, Cr, Cu, Ni, Pb and Zn which were deposited within the bottom sediments in the region of hydraulic structures. Special attention was put to sediments trapped in the pools of check-dams and small channel bars found along the channelized parts of the mountain streams. The research was conducted on three Polish Carpathian streams: the lłynne stream, the Kudowski, and the Lubanski stream – all in the Gorce Mountains. All of the investigated streams are partly channalized and partly are in natural conditions. The contamination was stated in sediments of the Mlynne Stream in case of Ni, Cu and Cr. The sample were collected upstream the barrage (Ni and Cu) and ad the barrage Cr. The plant covers were determinated mainly by hydraulic structures. In case of vegetation the biggest anthropopression was stated in upstream of barrage sections located on the Mlynne and Kudowski Streams.

Słowa kluczowe

PL

Gorce; potoki gorskie; potok Mlynne; potok Kudowski; potok Lubanski; zapory przeciwrumowiskowe; bystrotoki kamienne; osady denne; pierwiastki sladowe; kadm; olow; cynk; chrom; miedz; nikiel; zawartosc metali ciezkich; antropopresja; strefa przybrzezna; roslinnosc; sukcesja roslin

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2007
• Numer: 4/1
• Opis fizyczny: s.153-166,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Szwalec A.

• Zakład Ekologicznych Podstaw Inżynierii Środowiska, Akademia Rolnicza w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Radecki-Pawlik A.

autor

Szymacha A.

Bibliografia

• Allan J. D. Ekologia wód płynących. PWN, Warszawa 1998.
• Bojakowska I. Kryteria oceny zanieczyszczenia osadów wodnych. Przegląd Geologiczny vol.49 nr 3, 2001, s. 213–218.
• Bojakowska I., Gliwicz T. Wyniki geochemicznych badań osadów wodnych Polski w latach 2000–2002. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2003.
• Braun-Blanquet. Pflanzensoziologie, Biologische Studienbucher, Verlag von Juliusz Springer, Berlin 1928.
• Ciszewski D. Rozprzestrzenianie metali ciężkich w osadach dennych rzeki Chechło. Przegląd Geologiczny vol.42, 2, 1994, s. 116–121.
• Ilnicki P., Lewandowski P. Ekomorfologiczna waloryzacja dróg wodnych Wielkopolski, AR Poznań 1997.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• Kabata-Pendias A., Piotrowska M., Motowicka-Terelak T., Maliszewska-Kordybach B., Filipiak K., Krakowiak A., Pietruch Cz. Podstawy oceny chemicznego zanieczyszczenia gleb, metale ciężkie siarka i WWA. Państwowa Inspekcja ochrony Środowiska, IUNG Puławy 1995.
• Mundała P., Radecki-Pawlik A., Szwalec A., Szymacha A. Wpływ antropopresji na skład chemiczny aluwiów, transport rumowiska oraz roślinność wzdłuż cieku górskiego na przykładzie potoku Młynne w Gorcach. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 2006.
• Radecki-Pawlik A., Florencka N. Odkładanie wybranych pierwiastków chemicznych w osadach zapory przeciwrumowiskowej. Zesz. Nauk. AR. w Krakowie, 2004.