Sur la nature des Chitinozoaires

• Autorzy: Kozlowski R.

Warianty tytułu

PL

O naturze Chitinozoa

RU

O prirode Chitinozoa

• Języki publikacji: FR

Abstrakty

FR

En se basant sur de très abondants matériaux de Chitinozoaires, extraits principalement des galets erratiques ordoviciens, I'auteur a fait une étude morphologique détaillée de 5 représentants typiques de ce groupe de microfossiles énigmatiques. Dans les matériaux rassemblés, outre des logettes isolées, ont été trouvés des assemblages de logettes, jusqu'ici inconnus, appartenant à Desmochitina minor Eis., Cyathochitina campanulaeformis Eis. et Parachitina curvata Eis. L'auteur conclut que: 1° tous les Chitinozoaires formaient vraisemblablement des assemblages, 2° leurs logettes correspondent selon toute probabilité, à des oeufs ou à des sacs ovigères des Métazoaires, et 3° des formes morphologiquement identiques ou voisines des Chitinozoaires sont inconnues dans la faune d'aujourd'hui.

PL

Od czasu opisania przez Eisenacka (1931) licznych mikroskamieniałości paleozoicznych o szkielecie chitynoidalnym, którym autor ten nadal nazwę Chitinozoa, skamieniałości te, o bardzo specyficznej morfologii nie przestają intrygować paleontologów. Nie zdołano dotychczas ustalić, do jakiego typu zwierząt należałoby je zaliczyć. Autor niniejszej pracy, preparując od dłuższego czasu organizmy kopalne o szkielecie organicznym, szczególnie graptolity, zgromadził przy tej sposobności olbrzymią ilość Chitinozoa. Aczkolwiek większa ich część należy do form już opisanych, znalazły się między nimi pewne okazy, jakich dotychczas nie spotykano. Są one ciekawe nie tyle z punktu widzenia taksonomicznego, co biologicznego, gdyż rzucają nowe światło na naturę tych enigmatycznych organizmów. W charakterze przykładów opisano morfologię 5 wybranych „gatunków”: Desmochitina minor Eis., D. nodosa Eis., D. margaritana Eis., Cyaihochitina campunulaeformis Eis. i Parachitina curvata Eis. Dzięki wyjątkowo doskonałemu stanowi zachowania materiału, autor mógł sprecyzować różne szczegóły morfologii tych form, a dzięki paru okazom, jakich dotychczas nie znajdowano, wyjaśnić wzajemny stosunek między komorami u poszczególnych form oraz znaczenie funkcjonalne pewnych cech. Na podstawie tych informacji autor dochodzi do wniosku, że komory Chitinozoa były pierwotnie utworami hermetycznie zamkniętymi. Wobec tego nie odpowiadały one organizmom dojrzałym, lecz cystom, jajom lub torebkom jajowym. Komory Chitinozoa łączyły się w mniej lub bardziej liczne zespoły. Na szczególną uwagę zasługują po raz pierwszy znalezione zespoły komór Desmochitina minor. Składały się one niekiedy z paru setek komór, zlepionych z sobą i ułożonych w sposób mniej lub bardziej regularny. Przy dobrym stanie zachowania zespół taki otoczony jest wspólną warstwą substancji chitynoidalnej w postaci rękawa, tworząc rodzaj kokonu. U wszystkich innych Chitinozoa komory łączyły się w łańcuszki i, jak się zdaje, nie były zawarte we wspólnej pochwie. Różny był mechanizm otwierania zamkniętych komór, zależnie od sposobu ich połączenia w zespoły. U Desmochitina minor i D. nodosa apertura, znajdująca się na biegunie górnym komory, zamknięta była rodzajem korka. U pierwszej z tych form korek był zapewne wypychany przez znajdujący się w komorze organizm w pewnej fazie jego rozwoju. U drugiej formy, u której korek jednej komory był przyklejony do dna komory następnej, był on wyrywany przy rozpadaniu się łańcuszkowatego zespołu przez tę ostatnią komorę i najczęściej pozostawał przytwierdzony do jej dna. Podobny był mechanizm otwierania u Desmochitina margaritana, z tą jednak różnicą, że u tej formy ujście nie było zatkane korkiem, lecz pokryte dużym, stożkowatym wieczkiem. Wierzchołek tego wieczka połączony był z biegunem dolnym komory następnej za pośrednictwem małego, pierścieniowatego łącznika (copula). Przy rozrywaniu łańcuszka, otwierające się łatwo wieczko pozostawało przytwierdzone łącznikiem do bieguna dolnego komory następnej. U Cyathochitina campanulaeformis i większości przedstawicieli Chitinozoa, tworzących łańcuszkowate zespoły, specjalnej apertury, ani korka czy wieczka nie było, lecz przy rozrywaniu się łańcuszka komora otwierała się u jej podstawy. Wreszcie u Parachitina curvata, jak tego dowodzi po raz pierwszy znaleziony zespół, komory mające kształt rogalików, mniej lub bardziej asymetrycznie wygiętych, tworzyły łańcuszki w postaci śrubowatej spirali. Komory wewnątrz zrośnięte były z sobą końcami, lecz oddzielone przegrodami. Przy rozrywaniu się w miejscach połączeń komory zostawały otwarte na obu rogach i miały brzegi postrzępione. Jedyny okaz zespołu Cyathochitina campanulaeformis składa się z 5-ciu ciasno złączonych kielichów oraz z nie podzielonego wyraźnie na komory członu, którym zespół ten niewątpliwie przytwierdzony był do podłoża. To samo dotyczy zespołu Parachitina curvata. Wskazuje to, że Chitinozoa nie były organizmami planktonicznymi, jak to przyjmowali różni autorzy, lecz bentonicznymi, osiadłymi. Nie wyklucza to jednak, by zwierzęta, które wytwarzały komory, zwane Chitinozoa, nie mogły wieść trybu życia swobodnego. Aczkolwiek poczynione przez autora obserwacje rzucają nowe światło na naturę Chitinozoa, nie rozwiązują one jednak zagadnienia przynależności systematycznej tych organizmów. Jedynie można powiedzieć z dużą dozą prawdopodobieństwa, iż nie należały one do pierwotniaków, lecz do zwierząt wielokomórkowych. Między tymi ostatnimi największe podobieństwo do zespołów komór Chitinozoa wykazują torebki jajowe oraz kokony Annelida i Gastropoda.

RU

Со времени описания Эизенаком (Eisenack, 1931) многочисленных микроокаменелостей с хитиноидальным скелетом, которым этот автор присвоил название Chitinozoa, эти окаменелости - имеющие очень свойственную морфологию - не перестают интриговать палеонтологов. Однако до сих пор не удалось определить, к какому типу животных можно бы их причислить. Автор настоящей работы, препарируя издавна окаменелости с органическим скелетом, особенно граптолиты, собрал в связи с этим огромное количество Chitinоzoa. Хотя большинство из них принадлежит уже описанным формам, однако нашлись между ними некоторые, не находимые до сих пор образцы. Они интересны не только с таксономической, но и с биологической точки зрения, так как проливают новый свет на природу этих загадочных организмов. Как типичных представителей Chitinozoa автор описывает 5 избранных „видов”: Desmochitina minor Eis., D. nodosa Eis., D. margaritana Eis., Cyathochitina campanulaeformis Eis. и Parachitina curvala Eis. Благодаря исключительно хорошему сохранению материала, автор мог уточнить знание разных подробностей структуры этих форм, а благодаря некоторым образцам, каких до сих пор не находил, мог выяснить взаимные соотношения между ячейками у некоторых форм и функциональное значение разных признаков. Базируясь на этих наблюдениях автор приходит к заключению что ячейки Chitinozoa были первоначально герметически замкнуты. Тем самым они не могли представлять собой зрелых организмов, а только цисты, яйца или яичные сумки (egg capsules). Ячейки Chitinozoa соединялись в более или менее многочисленные комплексы. Особенно интересны в первый раз найденные комплексы ячеек Desmochitina minor (фиг. 3, 4.) Они были сложены из нескольких сот ячеек, склеенных с собой и уложенных более или менее регулярно. При хорошем сохранении такой комплекс ячеек был покрыт общим слоем хитиноидального вещества, образующего что-то в роде кокона. У всех остальных Chitinozoa ячейки соединялись в виде цепочек, которые вероятно не были покрыты общим слоем. Механизм отмыкания замкнутых ячеек был разный в зависимости от способа соединения их в комплексы. У Desmochitina minor (фиг. 1) и D. nodosa (фиг. 6) апертура находящаяся на верхнем полюсе ячейки, была закрыта своего рода пробкой. У первой из этих форм такая пробка вероятно выталкивалась организмом находящимся внутри ячейки в определенной фазе его развития. У второй формы, у которой пробка одной ячейки была приклеена своей верхушкой ко дну следующей ячейки, она вырывалась во время распадения цепочки этой последней ячейки и чаще всего оставалась прикрепленной к ее дну. Подобный был механизм отмыкания у Desmochitina margaritana (фиг. 7), с такой однако разницей, что у нее устье вместо пробки было закрыто большим конусовидным оперкулу-мом. Верхушка этого оперкулума была соединена с нижним полюсом следующей ячейки посредством маленького кольца (copula). Во время разрыва цепочки, открывающееся легко оперкулум оставалось прикрепленным посредством кольца к нижнему полюсу следующей ячейки. У Cyathochilina campanulaeformis (фиг. 8-10) и у большинства представителей Chitinozoa образующих цепочные комплексы не было ни специальной апертуры) ни пробки или оперкулума, а при разрыве цепочки ячейка открывалась при ее основании. Наконец у Parachilina curvata (фиг. 11), судя по впервые найденном комплексе ячеек, ячейки в форме рожка, более или менее асимметрично согнутые, образовывали цепочки в виде винтовой спирали. Ячейки были соединены своими концами, но внутри отделены перегородками друг от друга. После разрыва комплекса ячейки оставались открытыми на обоих концах и имели обтрепанные края. Найденный один образец комплекса Cyathochitina campanulaeformis (фиг. 10) сложен из пяти густо соединенных ячеек с добавкой не расчлененной на ячейки основной части. При помощи последней комплекс несомненно прикреплялся к субстрату. То же самое касается Parachitina curvata (фиг. И). Все это указывает, что Chitinozoa не были планктонными организмами, как это принимается разными авторами, а принадлежали к сидячему бентосу. Это не исключает однако, что животные, которые производили эти ячейки, могли вести свободный образ жизни. Хотя произведенные автором наблюдения бросают новый свет на природу Chitinozoa, они все-таки не разрешают вопроса систематической принадлежности этих организмов. Можно только сказать с достаточной вероятностью, что они не принадлежали к простейшим, а к многоклеточным. Между последними самое большое сходство с ними представляют яичные сумки и коконы многощетных червей и брюхоногих.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1963
• Tom: 08
• Numer: 4
• Opis fizyczny: p.425-449,fig.,ref.

Twórcy

autor

Kozlowski R.

• Laboratory of Paleozoology, Polish Academy of Sciences, Warsaw University, Warsaw, Poland

Bibliografia

• ANKEL, W. E. 1936. Prosobranchia. In: Grimpe & Wagier, Tierwelt der Nord - und Ostsee. IX b, 1-240, Leipzig.
• COMBAZ, A. & POUMOT, C. 1962. Observations sur la structure des Chitinozoaires. - Rev. Micropaléont., 5, 3, 147-160, Paris.
• DAVYDOFF C. 1959. Ontogenèse des Annélides. In: Grassé, P. P., Traité de Zoologie. 5, 1, 594-599, Paris.
• DEFLANDRE; G, 1944-1949. Microfossiles des calcaires siluriens de la Montagne Noire. - Ann. Paléont., 31, 3-37, Paris.
• - 1952. Groupe des Chitinozoaires. In: Piveteau J., Traité de Paléontologie. I, 326-329, Paris.
• DOFLEIN, F. & REICHENOW, E. 1929. Lehrbuch der Protozoenkunde. 5. Aufl., 1-1262, Jena.
• DUNN, D. L. 1959. Devonian chitinozoans from the Cedar Valley Formation in Iowa. - J. Paleont., 33, 6, 1001-1017, Menasha.
• EISENACK, A. 1931. Neue Mikrofossilien des baltischen Silurs, I. - Paläont. Ztschr,. 13, 1/2, 74-118, Berlin.
• - 1932. Neue Mikrofossilien des baltischen Silurs, II. - Ibidem, 14, 4, 257-277.
• - 1934. Neue Mikrofossilien des baltischen Silurs, III, und Neue Mikrofossilien des böhmischen Silurs, I. - Ibidem, 16, 1/2, 52-76.
• - 1937. Neue Mikrofossilien des baltischen Silurs, IV. - Ibidem, 19, 3/4, 217-243.
• - 1955. Chitinozoen, Hystrichosphaeren und andere Mikrofossilien aus dem Beyrichia-Kalk. - Senckenberg. Lethaea, 36, 1/2, 157-188, Frankfurt a. M.
• - 1962. Neotypen baltischer Silur-Chitinozoen und neue Arten. - N. Jb. Paläont., Abh., 114, 3, 291-316, Stuttgart.
• FAUVEL, P. 1959. Classe des Annélides. In: Grassé, P.P., Traité de Zoologie, 5, 1, 1-223, Paris.
• FISCHER, P. 1887. Manuel de Conchyliologie. XXIV. 1-1369, Paris.
• HYMAN, L.H. 1951. The Invertebrates. 3, 1-572, New York.
• KORSCHELT, E. 1913. Ei und Eibildung. In: Handwörterbuch der Naturwissenschaften. 3, 1-40, Jena.
• KORSCHELT, E. & HEIDER, K. 1936. Vergleichende Entwicklungsgeschichte der Tiere. I-II, XX. 1-1314, Jena.
• SIMROTH, H. 1913. Gastropoda. In: Handwörterbuch der Naturwissenschaften. 4, 579-609, Jena.
• TAUGOURDEAU, PH. 1962. Associations de Chitinozoaires dans quelques sondages de la région d’Édjelé (Sahara). - Rev. Micropaléont., 4, 4, 229-236, Paris.
• THORSON, G. 1946. Reproduction and larval development of Danish marine bottom invertebrates, with special reference to the planctonic Larvae in the Sound (Øresund). - Meddel. Kom. Danmarks Fisk. Havund., Ser. Plankton, IV København.
• VAN OYEN, F.H. & CALANDRA, F. 1963. Note sur les Chitinozoaires. - Rev. Micropaléont., 6, A, 1, 13-18, Paris.
• WILSON, D.P. 1928. The Larvae of Polydora ciliata Johnston and Polydora haplura Claparède. - J. Marine Biol. Assoc., N. Sér., 15, 2, 567-589, Plymouth.