Lichens of the Holy Hill orthodox sanctuary in Grabarka (NE Poland)

• Autorzy: Matwiejuk A.

Warianty tytułu

PL

Porosty Świętej Góry, prawosławnego sanktuarium w Grabarce

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Holy Hill Grabarka is one of the most important orthodox sanctuaries in Poland. The sanctuary is situated in Podlasie region between Bug and Narew rivers. It grew in the shade of well developing (in the first centuries of the second millennium) towns Mielnik and Drohiczyn. The most striking thing is that the church is surrounded by a forest of thousands of crosses brought by pilgrims. The study present 64 species of epiphytic, epixylic, epilythic and epigeic lichens. Among 64 lichen species 11 are considered to be threatened in Poland.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań nad porostami Świętej Góry, prawosławnego sanktuarium w Grabarce. Święta Góra Grabarka jest najważniejszym sanktuarium prawosławnym w Polsce. Położona jest w Polsce Północno-Wschodniej, na Podlasiu, między Bugiem a Narwią, na Wysoczyźnie Drohickiej, w południowej części Niziny Północnopodlaskiej. Święta Góra Grabarka zasłynęła z cudu, jaki miał miejsce na początku 1710 roku podczas epidemii cholery, która dziesiątkowała ludność na terenie Podlasia. Święta Góra Grabarka nazywana jest Górą Krzyży. Nazwa ta wywodzi się od krzyży ofiarnych z epitafiami pisanymi cyrylicą otaczającymi cerkiew Przemienienia Pańskiego. Krzyże stojące wokół niewielkiej, drewnianej cerkwi stały się symbolem Świętej Góry. Dziś na wzgórzu wznosi się około 10 tysięcy krzyży – drewnianych, metalowych, kamiennych, małych i wielkich. Krzyże tradycyjnie przynoszone są przez wiernych od setek lat. Pątnicy stawiają je obok sanktuarium przez cały rok, jednak najwięcej krzyży przybywa w przeddzień Święta Przemienienia Pańskiego (19 sierpnia). Za lasem krzyży znajduje się cmentarz oraz kompleks zabudowań klasztoru świętych Marty i Marii. Żeński klasztor prawosławny powstał w 1947 roku, a w 1957 została wzniesiona cerkiew p. w. Matki Bożej Wspomożycielki i Opiekunki. Na terenie Świętej Góry Grabarki i jej okolic odnotowano 64 gatunki porostów (Tab. 1), z 35 rodzajów. Najliczniej reprezentowane są rodzaje Cladonia – 8 gatunków, Lecanora – 7, Caloplaca – 4. Porosty występują we wszystkich podstawowych formach morfologicznych. Najliczniej reprezentowane są porosty epifityczne. 11 gatunków umieszczonych jest na Czerwonej liście porostów wymarłych i zagrożonych w Polsce (Cieśliński et al. 2003), w tym 3 gatunki w kategorii wymierających – EN (Bryoria crispa, Flavoparmelia caperata, Pleurosticta acetabulum), 6 w kategorii narażonych – VU (Cetraria islandica, Parmelina tiliacea, Porpidia rugosa, Tuckermanopsis chlorophylla, Usnea filipendula, U. hirta), 2 – w kategorii bliskich zagrożeniu – NT (Evernia prunastri, Hypogymnia tubulosa).

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Mycologica
• Rocznik: 2008
• Tom: 43
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.105-111,ref.

Twórcy

autor

Matwiejuk A.

• Department of Botany, Institute of Biology, University of Bialystok, Swierkowa 20B, PL-15-950 Bialystok, Poland

Bibliografia

• Blanco O., Crespo A., Divakar P. K., Esslinger T. L., Hawksworth D. L., Lumbsch H. T. 2004. Melanelixia and Melanohalea, two new genera segregated from Melanelia (Parmeliaceae) based on molecular and morphological data. Mycol. Res. 108 (8): 873–884.
• Bystrek J. 1986. Species of the genus Bryoria Brodo et Hawksw. (Lichenes, Usneaceae) in Europe. Bulletin of the Polish Academy of Sciences, Biol. Ser. 34 (10/12): 293–300.
• Bystrek J. 1994. Studien über die Flechtengattungen Usnea in Europa.Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, 69 pp.
• Cieśliński S. 2003a. Distribution atlas of lichens (Lichenes) in North-Eastern Poland. Phytocoenosis 15 (N.S.), Suppl. Cartogr. Geobot.15, 430 pp.
• Cieśliński 2003b. Red list of extinct and threatened lichenes in Poland. (In:) K. Cżyżewska (ed.). The threat to lichens in Poland. Monogr. Bot. 91: 91–106.
• Cieśliński S., Czyżewska K., Fabiszewski J. 2003. Red list of exinct and threatened lichenes in Poland. (In:) K. Czyżewska (ed.). The threat to lichens in Poland. Monogr. Bot. 91: 13–49.
• Fałtynowicz W. 2003. The lichens lichenicolous and allied fungi of Poland. An annotated checklist. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków, 435 pp.
• Kondracki J. 1994. Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne. PWN, Warszawa.
• Lechowski A. 2004. Między niebem a ziemią. Grabarka. Góra Krzyży (The Hill of Crosses). Wydawnictwa Orthdruk, Białystok.
• Radziukiewicz A. 2000. Prawosławie w Polsce. Wydawnictwo Arka, Białystok.
• Radziukiewicz A. 2001. Góra krzyży i modlitwy. Wydawnictwo Orthdruk, Białystok.
• Dz. U. Nr 168, poz. 1765, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną.

Uwagi

Rekord w opracowaniu