Ostnica Jana (Stipa joannis CELAK.) - istotny element różnorodności zbiorowisk roślinności kserotermicznej okolic Bydgoszczy

• Autorzy: Majtkowska G.

Warianty tytułu

EN

Feathergrass (Stipa joannis CELAK.) - an important element of biodiversity of xerothermic plant communities near Bydgoszcz

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zbiorowiska kserotermiczne charakteryzują się udziałem wielu gatunków roślin rzadkich i chronionych. Ostnica Jana, podobnie jak wiele innych gatunków o charakterze stepowym ma w Polsce północny kres swojego zasięgu. W pracy zawarte są wyniki oceny zachowania gatunku ostnica Jana (Stipa joannis CELAK.) na wybranych stanowiskach kserotermicznych położonych w rejonie dolnej Wisły. Obserwacje terenowe prowadzono w maju i czerwcu 2003 roku, w fazie rozwoju generatywnego ostnicy Jana Badaniami objęto 10 stanowisk, w tym podawanych jako najsilniej zagrożone i ginące w Foluszu i Chorągiewce oraz Studzienkach. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że część stanowisk z populacją ostnicy Jana zachowała się w dobrym stanie. Stipa joannis jest gatunkiem dominującym (pokrycie powierzchni pomiędzy 80-95%) tylko w trzech miejscowościach: Gruczno, Ślesin, Kulin. Pomimo wcześniejszych doniesień o zagrożeniu ostnicy na stanowiskach w Chorągiewce, Rzęczkowie i Skłudzewie gatunek ten jest nadal obserwowany (pokrycie powierzchni 2-5%). Ostnicy Jana nie stwierdzono na trzech stanowiskach: Folusz koło Szubina, Studzienki niedaleko Wyrzyska oraz Parów Kiełpski (pow. chełmiński). Sukcesja drzew i krzewów lub celowe zalesienie (Folusz) spowodowało zmianę warunków siedliskowych i wyparcie gatunków kserotermicznych. W trakcie prowadzonych badań odnaleziono nie opisywane dotychczas stanowisko Stipa joannis w Wielkich Lniskach. Wyniki obserwacji wskazują na nasilający się proces wkraczania roślinności leśnej i zaroślowej na badanych stanowiskach oraz potrzebę ich ochrony. Aktywna ochrona polegająca na ograniczeniu naturalnej sukcesji poprzez prowadzenie ekstensywnego użytkowania łąkowo-pastwiskowego oraz usuwaniu drzew i krzewów jest niezbędna dla zachowania różnorodności gatunkowej tych zbiorowisk.

EN

High contribution of rare and protected plant species is typical for xerothermic plant communities. Feathergrass, as many other species of steppe nature has its Northern boundary in Poland. In the following work some results concerning feathergrass (Stipa joannis) occurrence on selected localities in the Lower Vistula region were presented. Observations on 10 natural sites were conducted in May and June of 2003, at the phase of generative development of feathergrass. Some localities, e.g. Folusz, Chorągiewka and Studzienki were noted as strongly endangered and disappearing. As a result of the observations, it was concluded that some localities of feathergrass were in good condition. Stipa joannis is a dominant species (site cover 80-95%) only in three localities: Gruczno, Ślesin, Kulin. Despite previously mentioned information on endangered feathergrass sites in Chorągiewka, Rzęczkowo and Skłudzewo feathergrass is still observed (it covers the area in 2-5%). There were no plants of feathergrass on three localities: Folusz near Szubin, Studzienki close to Wyrzysk and Parów Kiełpski (region of Chełmno). Natural succession of trees and shrubs as well as aforestation (Folusz) affected site conditions and reduced xerothermic species. During our observations one new locality of feathergrass was described in Wielkie Lniska near Grudziądz. Results of the following work indicate an increasing succession of forest and shrub species on examined sites and support the necessity of protection. It is possible to protect species diversity of described sites actively through reduction of natural succession by extensive hay-pasture usage and removing of trees and shrubs.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2004
• Tom: 497
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.85-91,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Majtkowska G.

• Ogród Botaniczny, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, ul.Jeździecka 5, 85-687 Bydgoszcz

Bibliografia

• Ceynowa M. 1968. Zbiorowiska roślinności kserotermicznej nad dolną Wisłą. Studia Societ. Scient. Toruniensis 8(4): 156 ss.
• Ceynowa-Giełdoń M. 1976. Ostnice sekcji „Pennatae” w Polsce. Rozprawy UMK Toruń: 99 ss.
• Górska-Zajączkowska M., Jańczak J., Węglarski K. 1989. Ostnica Jana (Stipa joannis Cel.) rzadki i zagrożony gatunek flory Polski. Wiad. Bot. 33(3): 95-110.
• Górska-Zajączkowska M., Węglarski K. 1993. Ostnica włosowata (Stipa capillata L.) - rzadki i zagrożony gatunek flory północno-zachodniej Polski. Biul. Ogr. Bot., Muz. i Zbiorów 2: 5-14.
• Kaźmierczakowa R., Zarzycki K. 2001. Polska Czerwona Księga Roślin. Instytut Botaniki PAN, Kraków: 664 ss.
• Ławrynowicz M., Olaczek R. 1988. Ochrona zasobów genowych roślin dziko rosnących i fitocenoz naturalnych, w: Zasoby genowe i roślinne. R. Olaczek (red.). PWRiL, Warszawa: 88-505.
• Mastyński Z. 1962. Stanowisko ostnicy Jana na Pałukach. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 1, Kraków: 42-43.
• Michalik S., Bąba W. 1999. Aktywna ochrona półnaturalnej murawy kserotermicznej na Skale Krukowskiego w Ojcowskim Parku Narodowym. Ochr. Przyr. 56: 51-59.
• Rutkowski L. 1997. Rośliny naczyniowe - Tracheophyta, w: Czerwona lista roślin i zwierząt ginących i zagrożonych w regionie kujawsko-pomorskim. Acta Univ. Nicolai Copernici, Biologia 53: 1-32.
• Rutkowski L. 1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski Niżowej. PWN Warszawa: 812 ss.
• Sulma T., Walas J. 1963. Aktualny stan rezerwatów roślinności kserotermicznej w obszarze dolnej Wisły. Ochr. Przyr. 29: 269-329.