EN
Influence of cow body weight and condition score before calving on calving course of Charolaise cows. The aim of the research was to determine the influence of Charolaise cows body weight and condition score (BCS) before calving on calving course. 81 purebred Charolaise-cows in Poland were the material of investigations. Body condition score was estimated using 9 point scale according to Richards (24) directly before planned calving day. The following levels were used: 1 - bad (notes 1, 2, 3), 2 - suitable (notes 4, 5, 6, 7), 3 - more than enough (notes 8, 9). All the animals were weighted. The calving course was qualified to one of the following categories: N – easy, without any help, T - difficult, with farmer's help or mechanical means use. The ratio of different calving course of Charolaise cows depending on their body weight and condition (BCS) just prior to calving was analysed. Correlation coefficient between calving course and Charolaise cows BCS was low (r = -0.19), but statistically significant. The highest ratio of difficult calvings was noticed for cows, which body weight not exceeded 500 kg (33.4%). Together with cow body weight increase the ratio of difficult calvings decreased. BCS notes 4, 5, 6, 7 were proved as the optimal (majority of calvings were examined as "suitable"). All of calvings from cows with 1, 2, 3 notes had to be assisted.
PL
Wpływ masy ciała i kondycji krów rasy charolaise przed ocieleniem na rodzaj porodu. Celem badań było określenie wpływu masy ciała i kondycji przed ocieleniem krów rasy charolaise, jednej z najbardziej popularnej rasy bydła mięsnego w Polsce, na rodzaj porodu. Badaniami objęto 81 czystorasowych krów rasy charolaise w Polsce. Kondycję w 9-punktowej skali Richardsa oceniano bezpośrednio przed planowanym terminem porodu. Przyjęto następujący system oceny: 1 – zła (noty 1, 2, 3), 2 – odpowiednia (noty 4, 5, 6, 7), 3 - zbyt dobra (noty 8, 9). Wszystkie oceniane zwierzęta były dodatkowo ważone. Oceniano przebieg porodu badanych krów poprzez zakwalifikowanie go do jednej z następujących kategorii: N - łatwy, odbyty siłaminatury, bez pomocy człowieka, T – trudny, z pomocą człowieka lub środków mechanicznych. Analizowano rozkłady ocen rodzaju porodu krów rasy charolaise w zależności od przedziału masy ciała i kondycji krowy przed ocieleniem. Współczynnik korelacji między oceną rodzaju porodu a kondycją krów rasy charolaise w okresie ocielenia był niski (r = -0,19), lecz statystycznie istotny. Najwięcej trudnych ocieleń zanotowano w grupie krów o masie ciała nie przekraczającej 500 kg (33,4%). Wraz ze wzrostem masy ciała krowy malał odsetek porodów malał odsetek porodów wymagających pomocy człowieka lub użycia środków mechanicznych. Za optymalne oceny kondycji krów przed ocieleniem w 9-stopniowej skali Richardsa [24] należy uznać oceny 5, 6 i 7 pkt., przy których znaczna większość porodów miała przebieg łatwy, a wszystkie krowy, których kondycję przed porodem oceniono na 1, 2, 3 punkty miały problemy z ocieleniem i wymagały pomocy człowieka.