Samolecznictwo i ziołolecznictwo w profilaktyce i leczeniu zwierząt gospodarskich

• Autorzy: Budny A. , Kupczynski R. , Sobolewska S. , Korczynski M. , Zawadzki W.

Warianty tytułu

EN

Self-medication and herb-medication as alternative in prevention and treatment by farm animals

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zioła dla zwierząt żyjących w naturalnym środowisku są stałym elementem ich diety. W stanie chorobowym można zaobserwować tzw. sicness behawiour, który jest specyficznym dla gatunku zachowaniem mającym na celu poprawę kondycji. Może to być nieprzyjmowanie pożywienia lub sen, ale także spożywanie w nadmiernych ilościach okre­ślonych roślin. Zaobserwowano różne zachowania żywieniowe zwierząt, które w stanie obniżonej kondycji instynktownie wyszukują odpowiednie rośliny bądź też miejsca z od­słoniętą ziemią gliniastą, mającą właściwości przeciwbiegunkowe. Pozytywny wpływ na organizm wywierają związki biologicznie czynne zawarte w roślinach, m.in. flawonoidy, antocyjany, glikozydy, taniny, garbniki, śluzy, gorycze, olejki eteryczne, alkaloidy, terpeny, triterpeny, saponiny, irydoidy, naftochiniony, antrachiniony, fenole, fenolokwasy oraz sole mineralne. Substancje biologicznie czynne zawarte w ziołach w odpowiednich ilościach i proporcjach leczą schorzenia przewodu pokarmowego, łagodzą bóle, stanowią środek przeciwpasożytniczy, a także wpływają na układ odpornościowy. Zioła w różnej postaci mają zastosowanie w żywieniu zwierząt gospodarskich jako alternatywa dla stymulatorów wzrostu, a także profilaktycznie w celu poprawy kondycji.

EN

Herbs for animals living in natural habitat are constant element in their diet. In sickness it may be observed sickness behaviour, that is specific for the species for getting better. It may be sleep and decrease nutrition or increase intake of specific. There was observed variety of feeding behavior of animals that in a reduced condition can instinc­tively find out suitable plants or bare space of the miry clay, which has the properties of stop diarrhea. Positive influence on animals organism have biologically active substances content in plants, for example dyes (flavonoids, anthocyanins, glycoside), tannin, mucilage, bitter, essential oil, alkaloids, terpenes, triterpenes, saponins, iridoids, naphthoquinones, anthraquinones, phenols, phenol acids and mineral salts. Biologically active substances in the appropriate amounts and proportions of the other compounds of plant treating gastro­intestinal symptoms, relieve pain, they can be an antiparasitic agent, and have influence on the immune system. In different forms they are used in domesticated animal nutrition as alterative option for growth antibiotic and preventive condition rise.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Medicina Veterinaria
• Rocznik: 2012
• Tom: 11
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.5-24,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Budny A.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wrocław

autor

Kupczynski R.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wrocław

autor

Sobolewska S.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wrocław

autor

Korczynski M.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wrocław

autor

Zawadzki W.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wrocław

Bibliografia

• Alfaro D.M., Silva A.V., Borges S.A., Maiorka F.A., Vargas S., Sann E., 2007. Use of Yucca schidigera extract in broiler diets and its effects on performance results obtained with different coccidiosis control methods. J. Appl. Polutry Res., 16, 248-254.
• Allen P.C., 2003. Dietary supplementation with Eichinacea and development of immunity to challenge infection with coccidian. Parasitol. Res. 91, 74-78.
• Allen P.C., Lydon J., Danforth H.D., 1997. Effect of components of Artemisia annua on coccidia infections in chicken. Polutry Sci., 76, 1156-1163.
• Ayala L., Silvana N., Zocarrato I., Gómez S., 2011. Use of vulgar oregano (Origanum vulgare) as phytobiotic in fatting rabbits. Cuban Journal of Agricultural Science, 45 (2), 159-161.
• Bhandari U., Sharma J.N., Zafar R., 1998. The protective action of ethanolic ginger (Zingiber of­ficinale) extract in cholesterol fed rabbits. J Ethnopharmacol, 61, 167-71.
• Bombik T., Bombik A., Saba L., 2002. Wpływ wyciągu z ziół na poziom wybranych wskaźników biochemicznych we krwi cieląt. Med. Wet., 58 (6), 464-466.
• Burton R., 1985. Bird behaviour. Granada, 34.
• Cheeke P.R., 1994. Nutrition and Nutritional Diseases [in:] Manning P. J., Ringler D.H., Newcomer C.E. The Biology of the Laboratory Rabbit. 2nd ed. Academic Press, New York, 321.
• Chudoba-Drozdowska B., Janeczek W., Kupczyński R., 1997. Ocena przydatności kwasów huminowych oraz ich mieszanek z naturalnymi kopalinami jako dodatków do paszy dla cieląt. Prob­lemy w ekologizacji rolnictwa, Warszawa, 102-107.
• Chudoba-Drozdowska B., Janeczek W., Kupczyński R., 2000. Influence of Brown Coal, Huminic Acids and Their Mixture Fed to Calves on Health and Formation of Chosen Blood Indexes. Vet. Med. Czech, 45, 4, 116-117.
• Clark J., Mason J.R., 1988. Effect of biologically active plants used as nest material and the derived benefit to starling nestling. Oecologia, 67, 169-176.
• Cooper J., Gordon I.J., Pike A.W., 2000. Strategies for the Avoidance of Faeces by Grazing Sheep. Applied Animal Behaviour Science, 69, 15-33.
• Danbury T.C., Weeks C.A., 2000. Self-selection of the Analgesic Drug Caprofen by Lame Broiler Chickens. Vet Record, 146 (11), 307-311.
• Dianond J., 1998. Eat dirt: in the competition between parrots and fruit trees, it's the winners who bite the dust. Discovery, 19, 70-76.
• Engel C., 2002. Wild health. Gesundheit aus der Wildnis. Wie Tiere sich selbst gesund erhalten und was wir von ihnen lernen können., Animal learn Verlag, 276-277.
• Erah P.O., Asonye C.C., Okhamafe A.O., 2003. Response of Trypanosoma brucei brucei - in­duced anaemia to a commercial herbal preparation. African Journal of Biotechnology, 2 (9), 307-311.
• Frankic T., Voljc M., Salobir J., Rezar V., 2009. Use of herbs and spices and their extracts in animal nutrition. Acta argiculturae Slovenica, 94/2, 95-102.
• Gajęcki M., 1988. Profilaktyczne zastosowanie preparatów zielarskich u macior w okresie okołoporodowym. Acta. Acad. Agricult. Techn. Olst. Vet., 17, 1-55.
• Giannenas I., Florou-Paneri P., Papazahariadou M., Christaki E., Botsoglou N.A., Spais A.B., 2003. Effect of diet ary supplementation with oregano Essentials oil on performance of broilers after experimental infection with Eimeria tenella. Arch. Anim. Nutr., 57, 99-106.
• Gorecki P., 1993. Echinacea - jeżówka. Wiad. Ziel., 35 (06), 20-22.
• Grela E.R., Czech A., Krukowski H., 2003. Wpływ ziół na wzrost i składniki krwi prosiąt. Medy­cyna Wet., 59, 410-412.
• Grela E.R., Klebaniuk R., 2001. Zioła oraz substancje barwiące i aromatyczne. Dodatki w żywieniu bydła. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe „VIT-TRA".
• Grela E.R., Kowalczuk-Vasilev E., 2010. Skład chemiczny, wartość pokarmowa i przydatność produktów z lucerny w żywieniu ludzi i zwierząt. Lucerna w żywieniu ludzi i zwierząt. Nowe możliwości zastosowania ekstraktu z liści lucerny. Studia Regionalne i Lokalne Polski Południowo-Wschodniej Tom VI, 13-25.
• Grela E.R., Sembratowicz I., Czech A., 1998. Immunostymulacyjne działanie ziół, Med. Wet. 54 (3), 152-158.
• Grela E.R., Kowalczuk E., 2007. Herbs in animal feeding. Herba Polonica, 53, 3, 361-366.
• Harman J., 2002. The Toxicology of Herbs in Equine Practice. Clinical Techniques in Equine Prac­tice, 1 (2), 74-80.
• Huffman M.A., Wrangham R.W., 1996. Diversity of medeicinal plant use by chimpanzees in the wild, Chimpanzee Cultures. Harvard University Press, Cambridge and London, 129-148.
• Jafari Dinani N., Asgary S., Madani H., Naderi G.H., Mahzoni P., 2010. Hypocholesterolemic and antiatherosclerotic effect of artemisia aucheri in hypercholesterolemic rabbits. Pak. J. Pharm. Sci., 23 (3), 321-325.
• Kaleta T., 2005. Samoleczenie u dziko żyjących kręgowców - krótki przegląd zachowań. Życie Weterynaryjne, 80 (5), 278-282.
• Kalisiak O., 2011. Ziołolecznictwo. Hodowca i Jeździec, 112-114.
• Kapica M., Kwiecień M., Puzio I., Bieńko M., Radzki R.P., Pawłowska M., 2006. Wpływ dodatku enzymów trawiennych u kurcząt rzeźnych. Med. Wet., 62 (9), 1048-1050.
• Kent M., Bluthe R.M., Kelley K.W., Dantzer R., 1992. Sicness behavior as a new target for drug development. Pharmacol. Science, 131, 24-28.
• Klemens J., 2006. Herbs that Lower Blood Sugar. The online journal for the American Association of Integrative Medicine, 1-5.
• Kołacz R., Bodak E., Świtała M., Gajewczyk P., 1997. Herbs as agents affecting the immunologi­cal status and growth of piglets weaned with body weight deficiency. J. Anim. Feed Sci., 6, 123-127.
• Kossak S., 1995a. Samolecznictwo zwierząt i ludzi (1). Moce roślin. Echa Leśne, 9, 23.
• Kossak S., 1995b. Samolecznictwo zwierząt i ludzi (2). Czy zwierzęta leczą się same? Echa Leśne, 10, 20-21.
• Kossak S., 1995c. Samolecznictwo zwierząt i ludzi (3). Dobór diety przez roślinożerce. Echa Leśne, 11, 20-21.
• Kossak S., 1995d. Samolecznictwo zwierząt i ludzi (4). Ziołolecznictwo w świecie zwierząt. Echa Leśne, 12, 20-21.
• Króliczewska B., Miśta D., Zawadzki W., Wypchło A., Króliczewski J., 2011. Effects of a skull­cap root supplement on haematology, serum parameters and antioxidant enzymes in rabbits on a high-cholesterol diet. J. Anim. Physiol. Anim. Nutr., 95 (1), 114-124.
• Krukowski H., Różański P., Saba L., Cymbała A., Stenzel R., 1999. Wpływ żywienia cieląt mieszankami mineralno-ziołowymi na poziom immunoglobulin w surowicy krwi. Med. Wet., 55 (5), 325-326.
• Kryszak A., 2007. Zioła na łąkach i pastwiskach. Bydło, 08/09, 36-40.
• Kukhetpitakwong R., Hahnvajanawong C., Homchampa P., Leelavatcharamas V., Satra J., Khunk- itti W., 2006. Immunological adjuvant activities of saponin extracts from the pods of Acacia concinna. Internat. Immunopharmacol, 6, 1729-1735.
• Kupczyński R., Chudoba-Drozdowska B., 2000. Wstępne badania nad wpływem dodatku węgla brunatnego do dawki pokarmowej dla krów na kształtowanie się równowagi kwasowo-zasad- owej. Prace Rolnicze i Leśne. Tow. Nauk. w Rzeszowie, 2, Zoot. 5, 59-66.
• Kupczyński R., Piasecki T., Bednarski M. Zioła i propolis jako dodatek funkcjonalny dla zwierząt. Przemysł Chemiczny.
• Kutlu H.R., Forbes J.M., 1993. Self-selection of Ascorbic Acid in Coloured Foods by Heat-stressed Broiler Chickens. Physiology and Behaviour, 53, 103-110.
• Lamoot I., Callebaut J., Degezelle T., Demeulenaere E., Laquière J., Vandenberghe C., Hoffmann M., 2004. Eliminative behaviour of free-ranging horses: do they show latrine behaviour or do they defecate where they graze? Applied Animal Behaviour Science, 86, 105-121.
• Leslie T.K., Dalton L., Phillips C.J.C., 2004. Preference of domestic rabbits for grass or coarse mix feeds. Animal Welfare, 13, 57-62.
• Maass N., Bauer J., Paulicks B.R., Bohmer B.M., Roth-Maier D.A., 2005. Efficiency of Echi- nacea purpurea on performance and immune status in pigs. Internat. J. Food Microbiol., 98, 309-318.
• Maciołek H., 1993. Mieszanka ziołowa dla macior do stosowania w okresie okołoporodowym. Trzoda Chlewna, 31 (8-9), 30-32.
• Mahaney W.C., Hancock R.G., 1990. Geochemical analysis of African buffalo geophagic sites and dung on Mount Kenya, East Africa. Mammalia, 54, 72-81.
• McNitt J.I., Cheeke P.R., Patton N.M., Lukefahr S.D., 1996. Rabbit Production. Interstate Publish­ers, Inc., Danville IL.
• Meineri G., Cornale P., Tassone S., Peiretti P.G., 2010. Effects of Chia (Salvia hispanica L.) seed sup­plementation on rabbit meat quality, oxidative stability and sensory traits. Ital. J. Anim. Sci., 9, 45-49.
• Mitsch P., Zitterl-Eglseer K., Köhler B., Gabler C., Losa R., Zimpernik I., 2004. The effect of two different blends of essential oils components on the proliferation of Clostridium perfringens in the intestines of broiler chickens. Poult. Sci., 83-669.
• Morris D., 1991. Animalwatching. A Field Guide to Animal Behaviour. Arrows Books, London, 239.
• O'Neill W., McKee S., Clarke A. F., 2002. Immunological and haematinic consequences of feeding a standarised Echinacea (Echinacea angustiflolia) extract to healthy horses. Equine Vet., 34, 222-227.
• Paschma J., 2004. Effect of Rusing herbs in diets of periparturient sows on the course of parturition and reproductive performance. Ann. Anim. Sci Suppl., 1, 293-295.
• Pomorska-Mól M., Kwit K., 2011. Adiuwancyjne właściwości ziół. Med. Wet., 67 (7), 449-452.
• Różański H.S., 1993. Poradnik zielarski. Krosno-Poznań.
• Simińska E., Bernacka H., Grabowicz M., 2009. Zioła w żywieniu zwierząt, z uwzględnieniem owiec. Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgo­szczy, Zeszyty Naukowe nr 252 - Zootechnika, 37, 89-97.
• Sitarska E., Cenarowicz A., Kluciński W., 2003. Zioła w leczeniu ludzi i zwierząt. Magazyn We­terynaryjny, 12 (84), 54-56.
• Świątkiewicz S., Koreleski J., 2007. Dodatki paszowe o działaniu immunomodulacyjnym w ży­wieniu drobiu. Med. Wet. 63 (11), 1291-1295.
• Szkucik K., Pisarski R., Ziomek M., 2011. Wpływ wybranych ziół na profil kwasów tłuszczowych w tłuszczu kurcząt. Med. Wet., 67 (3), 198-201.
• Tipu M.A., Akhtar M.S., Anjum M.I., Raja M.L., 2006. New dimension of medicinal plants as animal feed. Pakistan Vet. J., 26(3), 144-148.
• Ustawa z dnia 16 marca 2001 r. o rolnictwie ekologicznym. (Dz.U. Nr 38 z 2001 r., poz. 452, z późn. zm.).
• Verma S., Singh S.P., 2008. Current and future status of herbal medicines, Veterinary World. Vol. 1(11), 347-350.
• Waldenstedt L., 2003. Effect of vaccination against coccidiosis in combination with an antibacterial oregano (Origanum vulgare) compound in organic broiler production. Acta Agricult. Scandina­via, Anim. Sci., 53, 101-109.
• Williams C.A., Lamprecht E.D., 2008. Some commonly fed herbs and other functional foods in equine nutrition: A review. The Veterinary Journal, 17, 21-31.
• Williams O.B., Wells T.C.E., Wells D.A., 1974. Grazing management of Woodwalton Fen: seasonal changes in the diet of cattle and rabbits. Journal of Applied Ecology, 11, 499-516.
• Youn H.J., Noh J.W, 2001. Screening of the anticoccidial effects of herb extracts against eimeria tenella. Veterinary Parasitology, 96, 257-263.