Sorpcja fosforu w glebach płowych i czarnych ziemiach w katenie falistej moreny dennej Pojezierza Poznańskiego

• Autorzy: Wiatrowska K. , Komisarek J.

Warianty tytułu

EN

Phosphorous sorption in soil catena of Luvisols and pheozems of the Poznan Lakeland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zachowanie fosforu w glebie jest istotnym zagadnieniem zarówno ze względów produkcyjnych, jak i środowiskowych. Zminimalizowanie presji na środowisko ze strony rolnictwa wymaga między innymi rozpoznania czynników decydujących o procesach sorpcji biogenów w glebie. Celem pracy była analiza zdolności retencyjnych oraz parametrów sorpcji fosforu w glebach płowych i czarnych ziemiach w układzie katenalnym moreny dennej. Korzystając z analizy regresji wstecznej opracowano równania umożliwiające oszacowanie parametrów sorpcji Langmuira w oparciu o podstawowe właściwości gleby. Wykazano, że parametr a (maksymalną ilość fosforu, jaką może zatrzymać faza stała gleby) oszacować można w oparciu o zawartość węgla organicznego, amorficznych tlenków glinu, wapnia wymiennego i fosforu przyswajalnego. Natomiast parametr sorpcji Langmuira „b” kształtowany był przez zawartość frakcji iłowej, tlenków glinu i żelaza oraz amorficznych form żelaza.

EN

Behaviour of phosphorus in soil is an important issue related both to crop production and to environmental quality. To mitigate the pressure of agricultural activities on the environment, knowledge about the key factors of nutrients retention in soil is needed. This paper looks into the sorption of phosphorus which occurs in soil catena of Luvisols and Pheozems. Backward regression analysis was used in this study to develop equations allowing to predict Langmuir sorption parameters. The results showed that maximal sorption capacity is a function of organic carbon, amorphous aluminium oxides, an exchangeable Ca2+ and a plant available P content. The Langmuir sorption coefficient b was determined by clay fraction content, aluminium and iron oxides and as well as amorphous iron oxides.

Słowa kluczowe

PL

gleby plowe; czarne ziemie; moreny denne; Pojezierze Poznanskie; kateny glebowe; fosfor; sorpcja fosforu

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Agronomy
• Rocznik: 2015
• Numer: 22
• Opis fizyczny: s.25-32,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wiatrowska K.

• Katedra Gleboznawstwa i Rekultywacji, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Piątkowska 94, 60-694 Poznań

autor

Komisarek J.

• Katedra Gleboznawstwa i Rekultywacji, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Piątkowska 94, 60-694 Poznań

Bibliografia

• Borggaard K., Jdrgensen S.S., Moberg J. P., Raben-Lange B., 1990. Influence of organic matter on phosphate adsorption by alluminium and iron oxides in sandy soil. Journal of Soil Science, 41: 443-449.
• Brogowski Z., Kwasowski W., 2009. Sorpcja fosforanów przez część mineralną i organiczną gleby. Roczniki Gleboznawcze, LX, Nr 1,12-21.
• Daly K., Styles D., Lalor S., Wall D.P., 2015. Phosphorus sorption, supply potential and availability in soils with contrasting parent material and soil chemical properties. European Journal of Soil Science, 66(4): 792-801. doi:10.1111/ejss.12260.
• Gale P.M., Reddy K.R., Graetz D.A., 1994. Wetlands and aquatic process: phosphorus retention by wetland soil used for treated wastewater disposal. Journal of Environmental Quality, 23: 370-377.
• Guppy C.N., Menzies N. W. Moody P.W., Blamey F.P.C., 2005. Competitive sorption reactions between phosphorus and organic matter in soil: a review. Australian Journal of Soil Research, 43: 189-202.
• Hongthanat N., 2010. Phosphorous sorption-desorption of soils and sediment in the Rathabun Lake watershed. Graduate theses and dissertation 11598, Iowa State University.
• Idris A.O.A., Ahmed S.H., 2012. Phosphorus sorption capacity as a guide for phosphorous availability of selected Sudanese soil series. African Crop Science Journal, 20, Supplement 1: 59-65.
• Indiati R., Ner U., Sharpley A.N., Fernandes M.L., 1999. Extractability of added phosphorus in short-term equilibration tests of Portuguese soils. Communication Soil Science and Plant Analysis, 30(13-14): 1807-1818.
• Jadczyszyn J., Mroczkowski W., Gosek S., 2014. Erozyjne straty fosforu w doświadczeniu modelowym. Inżynieria i Ochrona Środowiska, 17(1): 89-103.
• Kanabo I.A.K., Halm A.T., Obeng H.B., 1978. Phosphorus adsorption by surface samples of five ironpan soils of Ghana. Geoderma, 20: 299-306.
• Kociałkowski W.Z., Ratajczak M., 1984. Uproszczona metoda oznaczania kationów wymiennych i kationowej pojemności wymiennej według Mehlicha. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, 146, Rolnictwo, 27: 105-116.
• Komisarek J., 2000. Kształtowanie się właściwości gleb płowych i czarnych ziem oraz chemizmu wód gruntowych w katenie falistej moreny dennej Pojezierza Poznańskiego. Rozprawy Naukowe Zeszyt 307, Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu.
• Lopez-Hernandez D., Burnham C.P., 1974. The covariance of phosphate sorption with other soil properties in some British and tropical soils. Journal of Soil Science, 25: 196-206.
• Marcinek J., Komisarek J., Kaźmierowski C., 1994. Dynamika składników rozpuszczonych w wodach gruntowych uprawnych gleb płowych i czarnych ziem. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, 268, Melioracje i Inżynieria Środowiska, 15, Cz. 1, 69-82.
• McKeague J.A., Day J.H., 1966. Dithionite and oxalate extractable iron and aluminium as aids in differentiating various classes of soil. Canadian Journal of Soil Science, 46: 13-22.
• Nelson D.W., Sommers L.E., 1982. Total carbon and organic matter. ss. 539-580. W: Methods of soil analysis. P. 2. Chemical and microbiological properties; Page A.L., Agronomy Monograph 9. ASA-SSSA, Madison.
• Niskanen R., 1990. Sorption capacity of phosphate in mineral soils. II. Dependence of sorption capacity on soil properties. Journal of Agricultural Science in Finland, 62: 9-15.
• Olsen S.R., Sommers L.E., 1982. Phosphorus. ss. 403-430. W: Methods of soil analysis. P. 2. Chemical and microbiological properties; Page A.L., Agronomy Monograph 9, ASA-SSSA, Madison.
• Owusu-Bennoah E., Acquaye D.K., 1989. Phosphate sorption characteristics of selected major Ghanaian soils. Soil Science, 148: 114-123.
• PN-R-04032, 1998. Gleby i utwory mineralne. Pobieranie próbek i oznaczenie składu granulometrycznego. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa. Reddy K.R., Kadlec R.H., Flaig E., Gale P.M., 1999. Phosphorus retention in streams and wetlands: a review. Critical Reviews in Environmental Science and Technology, 29: 83-146.
• Sanyal S.K., De Datta S.K., 1991. Chemistry of phosphorus transformations in soil. Advances in Soil Science, 16: 1-120.
• Sapek B., 2014. Nagromadzenie i uwalnianie fosforu w glebach – źródła, procesy, przyczyny. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, 14(1): 77-100.
• Soil survey laboratory methods manual, 1992. Soil Survey Laboratory Staff. Soil Survey Investigation Report 42. v .2,0. USDA.
• Tamatamah R., 2005. Phosphorous sorption in relation to soil grain size and geochemical composition in the Simiyu and Kagera river basins, Tanzania. Tanzania Journal of Science, 31(2): 31-39.
• Thomas G.W., 1982. Exchangeable cations. methods of soil analysis. ss. 891-901. W: Methods of soil analysis. P. 2. Chemical and microbiological properties; Page A.L., Agronomy Monograph 9. ASA-SSSA, Madison.
• Tiessen H., Moir J.O., 1993. Characterization of available P by sequential extraction. 75-86. W: Soil Sampling and Methods of Analysis; Carter M.R., Canadian Society of Soil Science, Lewis Publisher. K. Wiatrowska, J. Komisarek