PL
Badania wykonano na podstawie ankiety przeprowadzonej w trzech ośrodkach jeździeckich, znajdujących się na terenie woj. pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Celem podjętych badań była próba zilustrowania problemu, jakim są występujące u koni rekreacyjnych zaburzenia behawioralne, w tym groźne dla człowieka narowy. Stwierdzono, że u znacznej części koni występują negatywne zachowania związane z wejściem człowieka do boksu oraz czynnościami pielęgnacyjnymi poprzedzającymi jazdę konną. W badanej populacji koni 42% wykazywało zachowania pozytywne w stosunku do człowieka wchodzącego do boksu, a 19% wykazywało obojętność. Negatywnymi reakcjami na wejście człowieka do boksu było: tulenie uszu (30% koni), odwracanie się zadem (27%), próba ugryzienia (13%). W trakcie czyszczenia niezadowolenie, poprzez tulenie uszu, okazywało 39% koni, 33% kręciło się, 23% grzebało nogą i próbowało ugryźć, 22% próbowało kopnąć, 17% przyciskało do ściany. Negatywnych reakcji w trakcie czyszczenia nie wykazywało 37% koni. Tylko 27% koni prawidłowo reagowało na wsiadanie; 30% grupy badawczej stanowiły konie posłuszne i karne podczas jazdy pod siodłem. W trakcie wsiadania wystąpiły negatywne zachowania, takie jak: kręcenie się (49%), ruszanie po włożeniu nogi w strzemię (26%), ruszanie po opadnięciu w siodło (23%). Podczas jazdy 35% koni ciągnęło do przodu, 25% próbowało ponosić, 23% wyciągało głowę, a 19% rzucało głową. Urazy doznane przez osoby korzystające z usług ośrodków jeździeckich, zarówno podczas zabiegów pielęgnacyjnych, jak i jazdy konnej, dotyczyły przede wszystkim kończyn górnych i dolnych.
EN
Survey, that had a questionnaire form, was conducted in three horse riding centres located on the Pomorskie and Warmińsko-Mazurskie voivodeships. The aim of the study was to illustrate the problem of behavioural disorders appearing in recreational horses, including bad habits, which are dangerous to the man. Most of the horses showed the negative behaviors associated with the entry of man to the box and with grooming before their work. In the examined population 42% of horses showed friendly attitude towards man, when he entered the box, and 19% revealed the indifference in relation to man. Negative reactions when someone entered the box included: hugging ears (30% of horses), turning with rump (27%) and attempt to bite (13%). During the grooming, the dissatisfaction, by hugging ears, was demonstrated by 39% horses, 33% reacted by spinning, 23% – by digging around with the leg and by trying to bite, 22% – by trying to kick and 17% – by pressing to the wall. Negative reactions while grooming, were not demonstrated by 37% of horses. Only 27% of them correctly reacted during mounting, and 30% were obedient during the riding. While mounting, there appeared negative behaviors such as spinning – 49% of horses; moving while putting the leg into the stirrup – 26%, moving about falling into the saddle – 23%. The riders noticed many negative reactions related with the ride: 35% of horses were pulling ahead, 25% were attempting to incur, 23 % were tearing the head, and 19% were tossing their head. Injuries during the grooming as well as during the horse riding mainly concerned upper and bottom parts of limbs.