Breeding ecology of the Red-Backed Shrike Lanius collurio in the Wielkopolska region (Western Poland)

• Autorzy: Kuzniak S.

Warianty tytułu

PL

Ekologia rozrodu gąsiorka Lanius collurio w Wielkopolsce

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

PL

W latach 1971-1979 w okolicach Leszna na 5 wybranych powierzchniach (podmiejskie tereny ruderalne, zadrzewienie, zakrzewiona łąka, las i młodniki sosnowe) przprowadzono badania wybranych aspektów ekologii okresu lęgowego gąsiorka. Ogółem kontrolowano 168 gniazd. W okolicach Leszna gąsiorek jest ptakiem pospolitym i średnio licznym, zajmującym różnorodne siedliska. Nie gnieździ się tylko w głębi większych lasów i nie wnika do większych osiedli. Zagęszczenie populacji lęgowej było największe na powierzchniach leśnych, a najmniejsze na łąkach. Na tych samych powierzchniach zagęszczenie wahało się znacznie z roku na rok (tab. 1). Fluktuacje liczebności były prawdopodobnie niezależne od lokalnych warunków siedliskowych, które w okresie badań nie ulegały istotnym zmianom. Gniazda były budowane na różnych gatunkach drzew i krzewów, najczęściej na dzikiej róży, sośnie, bzie czarnym i w kępach jeżyn. Łącznie na drzewach i krzewach z kolcami i cierniami było 40% gniazd, na drzewach i krzewach iglastych - 24%. Większość gniazd została umieszczona na wysokości od 0,7 do 1,8 m, średnio na wysokości 1,4 m (tab. 2). Średnie wymiary gniazd zestawiono w tabeli 3. Termin rozpoczynania lęgów w poszczególnych latach, mimo różnic w przebiegu zmian temperatury, był zbieżny, z wyjątkiem roku 1978. Wyróżniono dwa okresy składania jaj: podstawowy i dodatkowy. W okresie podstawowym rozpoczęło się 80% lęgów zawierających 82% jaj (tab. 4). W okresie dodatkowym składane były jaja ze zniesień opóźnionych i powtarzanych. Pełne zniesienia liczyły od 2 do 7, przeciętnie 4,97 jaj. Wielkość zniesień malała z upływem pory lęgowej. W okresie podstawowym zniesienia liczyły 4-7, przeciętnie 5,17 jaj, a w okresie dodatkowym - 2-7, przeciętnie 4,09 jaj. Najczęstsze były zniesienia 5-6 jajowe (tabela 5). Wymiary jaj zestawiono w tabeli 6. W badanej populacji zniszczeniu w różnych stadiach zaawansowania lęgu ulegało 36% gniazd. Łączne straty jaj i piskląt wyniosły 40,4%. Większość strat przypadała na okres składania i inkubacji jaj, a ich najczęstszymi przyczynami było drapieżnictwo i niekorzystne warunki atmosferyczne (tab. 7). Przeciętna liczba piskląt w gniazdach, w których wylęgło się co najmniej jedno pisklę wyniosła 4,21. Efektywność lęgów wyniosła 4,15 piskląt w przeliczeniu na gniazdo, w którym wychowało się co najmniej jedno pisklę do wieku 8-10 dni. Produkcja piskląt w przeliczeniu na wszystkie gniazda wyniosła 2,67 (tab. 8). Przeciętna liczba piskląt na gniazdo zmniejszała się wraz z upływem pory lęgowej (rys. 1). Najwięcej piskląt do wieku 8-10 dni wychowało się ze zniesień 5 i 6 jajowych.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 1991
• Tom: 26
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.67-83,fig.,ref.

Twórcy

autor

Kuzniak S.

• Gen. Sikorskiego 28/10, 64-100 Leszno

Bibliografia

• Berthold P. 1973. Proposals for the standardization of the presentation of data of annual events, especially of migration data. Auspicium, 5 (Suppl.): 49-59.
• Berndt R., Winkel W. 1967. Die Gelegegrösse des Trauerschnäppers Ficedula hypoleuca in Beziehung zu Ort, Zeit, Biotop und Alter. Vogelwelt 88: 87-136.
• Czarnecki Z. 1956. Materiały do ekologii ptaków gnieżdżących się w śródpolnych kępach drzew. Ekol. pol. A 13: 379-417.
• Durango S. 1956. Territory in the Red-backed Shrike Lanius collurio L. Ibis 98: 476-484.
• Dyrcz A. 1963. Badania porównawcze nad awifauną środowisk: leśnego i parkowego. Acta orn. 7: 337-385.
• Ferrianc O. 1979. Vtaky Slovenska. 2. Bratislava.
• Gotzman J. 1967. Remarks on ethology of the Red-backed Shrike, Lanius collurio L. - nest defence and nest desertion. Acta orn. 10: 83-96.
• Gromadzki M. 1970. Breeding communities of birds in mid-field afforested areas. Ekol. Pol. 14: 307-350.
• Gromadzki M. 1980. Reproduction of the starling Sturnus vulgaris in Żuławy Wiślane, North Poland. Acta orn 16: 195-224.
• Haartman L. von 1966. The nesting habits of Finnish birds. I. Passeriformes. Comm. Biologicae 32: 1-187.
• Haartman L. von 1967. Clutch size in the Pied Flycatcher. Proc. XIV. Intern. Orn. Congr. Oxford. 156-164.
• Havlin J. 1959. K ekologii tuhyka obecneho - Lanius collurio L.. Zool. Listy 8: 63-93.
• Jakober H., Stauber W. 1981. Habitatansprüche des Neuntöters Lanius collurio. Ein Beitrag zum Schutz einer gefährdeten Art. Ökol. Vögel 3: 223-247.
• Jakober H., Stauber W. 1983. Zur Phänologie einer Population des Neuntöters Lanius collurio. J. Orn. 124: 29-46.
• Klafs G., Stübs J. 1977. Die Vogelwelt Mecklenburgs. Jena.
• Kluijver H. N. 1951. The population ecology of the Great Tit Parus major. Ardea 38: 1-135.
• Knysz N. P., KrawczenkoT. J., Lubiwyj N. P. 1977. K ekologji sorokoputa-żułana. VII Wsiesojuznaja Ornitologiczeskaja Konf. I: 255-257.
• Kuźniak S. 1967. Obserwacje nad biologią okresu lęgowego dymówki, Hirundo rustica L. Acta orn. 10: 177-211.
• Kuźniak S. 1978. Badania ilościowe awifauny lęgowej w rolniczym krajobrazie kulturowym Wielkopolski. Acta orn. 18: 423-450.
• Makatsch W. 1976. Die Eier der Vögel Europas 2. Radebeul.
• Mois Ch. 1973. La Pie-grieche ecorcheur Lanius collurio en Lorraine belge. Aves 10: 2-18.
• Mois Ch. 1974. Contribution á 1’étude de l'avifaune nidificatrice de Lorraine belge. Aves 11: 177-192.
• Münster W. 1958. Der Neuntöter oder Rotrückenwürger. Wittenberg Lutherstadt.
• Perrins C. M. 1965. Population fluctuations and clutch size in the Great Tit, Parus major L. J. Anim. Ecol. 34: 601-647.
• Pianka E. R. 1981. Ekologia ewolucyjna. Warszawa.
• Poltz W. 1975. Über den Rückgang des Neuntöters Lanius collurio. Vogelwelt 96: 1-19.
• Randik A. 1971. Red-backed Shrike Lanius collurio L.) in natural conditions of Slovakia. Prace a studie ČOP pri SUPSOP, v Bratislave 3: 1-148.
• Schreurs T. 1941. Zur Brut- und Ernährungsbiologie des Neuntöters Lanius collurio. J. Orn. 89: 182-203.
• Sonnabend H., Poltz W. 1979. Daten zur Brutbiologie des Neuntöters. Lanius collurio am nordwestlichen Bodensee. J. Orn. 120: 316-321.
• Stauber W., Ullrich B. 1970. Der Einfluss des nasskalten Frühjahrs 1969 auf eine Population des Rotrückenwürgers Lanius collurio und Rotkopfwürgers Lanius senator in Südwestdeutschland. Vogelwelt 91: 213-222.
• Stein H. 1972. Über Ankunft und Lebenbeginn des Neuntöters in den Bezirken Magdeburg und Halle. Apus 2: 266-272.
• Tomiałojć L. 1974. Charakterystyka ilościowa lęgowej i zimowej awifauny lasów okolic Legnicy (Śląsk Dolny). Acta orn. 14: 59-97.
• Tomiałojć L. 1990. Ptaki Polski rozmieszczenie i liczebność. Warszawa, pp. 354-355.
• Tomiałojć L., Profus P. 1977. Comparative analysis of breeding bird communities in two parks of Wrocław and in adjacent Querco-Carpinetum forest. Acta orn. 16: 117-177.
• Ullrich B. 1971. Untersuchungen zur Ethologie und Ökologie des Rotkopfwürgers Lanius senator in Südwestdeutschland im Vergleich zu Raubwürger L. excubltor, Schwarzstlmwürger L. minor und Neuntöter L. collurio. Vogelwarte 28: 1-77.