Ocena skuteczności działania zbiornika wstępnego na rzece Por

• Autorzy: Mazur A.

Warianty tytułu

EN

Performance evaluation of the pre-dam reservoir on the Por river

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W celu poprawy jakości wód retencjonowanych w zbiornikach zaporowych, buduje się zbiorniki wstępne, które lokalizowane są powyżej zbiornika głównego. Ich zadaniem jest zatrzymanie transportowanych przez rzekę zanieczyszczeń. Przykładem takiego rozwiązania jest największy na Lubelszczyźnie zbiornik wodny „Nielisz”. Zbiornik składa się z dwóch części podzielonych zaporą. Zbiornik główny, o powierzchni lustra wody 709 ha przy NPP oraz średniej głębokości 2,8 m i pojemności całkowitej 18,30 mln m3, położony jest w dolinie rzeki Wieprz. Powierzchnia jego zlewni wynosi 1236,2 km2. Zbiornik wstępny o powierzchni 179 ha przy NPP oraz średniej głębokości 0,7 m i objętości całkowitej 1,18 mln m3, położony jest w dolinie rzeki Por. Przekrój piętrzący usytuowany jest na 1,685 km jej biegu, a powierzchnia zlewni wynosi 590,3 km2 W niniejszej pracy przedstawiono badania dotyczące wpływu zbiornika wstępnego na jakość wód zasilających zbiornik główny. Próby wód pobierano w odstępach kwartalnych na dopływie i odpływie ze zbiornika. Analiza wyników przeprowadzonych badań jednoznacznie wskazuje, że badany zbiornik wstępny przyczynia się do znaczącej poprawy jakości wody dopływającej do zbiornika głównego. Najwyższa redukcja stężeń zanieczyszczeń w zbiorniku wstępnym na rzece Por miała miejsce w okresie intensywnego wzrostu makrofitów. Skuteczność pracy zbiornika jest duża. Nie jest on jednak w stanie wyeliminować wszystkich zanieczyszczeń dopływających wraz z wodami rzeki Por.

EN

In order to improve the quality of retentioned waters in dam reservoirs, the pre-dam reservoirs are built, that are localized above the main one. They aim at keeping contaminants transported by a river. The example of such solution can be the largest reservoir in Lublin region – „Nielisz”. Reservoir consists of two parts divided with dam. The main reservoir (water surface area 709 ha at NPP, mean depth 2.8 m, and total capacity 18.30 mln m3) is localized in river Wieprz valley. Its catchment area is 1236.2 km2. The pre-dam reservoir of 179 ha area at NPP, mean depth of 0.7 m, and total capacity of 1.18 mln m3, is situated in river Por valley. The damming section is situated on 1.685 km of its course, while the catchment area amounts to 590.3 km2. Present research aims at presenting the analysis upon the influence of pre-dam reservoir on quality of waters supplying the main reservoir. Water samples were collected with quarter increments at the inflow and outflow from the reservoir. Analysis of results from here conducted survey univocally indicates that analyzed pre-dam reservoir contributes to significant improvement of water flowing into the main one. The largest reduction of pollutant concentrations in pre-dam reservoir on stream Por occurred during the intensive macrophyte growth period. The efficiency of the reservoir work is high. However, it is not able to eliminate all contaminants flowing into it along with water of stream Por.

Słowa kluczowe

PL

rzeki; rzeka Por; zbiorniki wodne; zbiorniki zaporowe; zbiorniki wstepne; zbiornik Nielisz; retencja wodna; jakosc wody; wskazniki jakosci

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2013
• Numer: 1/IV
• Opis fizyczny: s.299-310,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Mazur A.

• Katedra Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Leszczyńskiego 7, 20-069 Lublin

Bibliografia

• Benndorf J., Pütz K., Krinitz H., Henke J. (1975). Die Funktion der Vorsperren zum Schutz der Talsperren vor Eutrophierung. WWT 25, 1, 19-25.
• Czamara A., Grześków L. (2008). Ocena skuteczności działania zbiornika wstępnego w Mściwojowie. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 528, 361-371.
• Czamara W., Wiatkowski M., (2002). Zastosowanie zbiornika wstępnego w Mściwojowie do ochrony retencjonowanej wody. Rocz. AR w Poznaniu, 342, 43-52.
• Fleischer S., Stibe L. (1991). Restoration of wetlands as a mean of reducing nitrogen transport to coastal waters. Ambio, 20/6, 21-34.
• Gomółka E., Szaynok A. (1997). Chemia wody i powietrza. Oficyna wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 434 ss.
• Hermanowicz W., Dojlido W., Dożańska W., Kosiorowski B., Zerbe J. (1999). Fizykochemiczne badania wody i ścieków. Arkady. Warszawa, 556 ss.
• Józefaciuk Cz., Józefaciuk A. (1992). Gęstość sieci wąwozowej w fizjograficznych krainach Polski. Pam. Puł., 101, 51-66.
• Kondracki J. (2002). Geografia regionalna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 440 ss.
• Kostecki M. (2003). Alokacja i przemiany wybranych zanieczyszczeń w zbiornikach zaporowych hydrowęzła rzeki Kłodnicy i Kanale Gliwickim. Prace i Studia, 57,124 ss.
• Kowalewski Z. (2003). Wpływ retencjonowania wód powierzchniowych na bilans wodny małych zlewni rolniczych. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 6, Wyd. IMUZ Falenty, 29-50.
• Mioduszewski W. (1996). Mała retencja a ochrona zasobów wodnych. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, 289, 127-134.
• Mioduszewski W. (1999). Ochrona i kształtowanie zasobów wodnych w krajobrazie rolniczym. Wyd. IMUZ, Falenty, 165 ss.
• Mioduszewski W. (2004). Rola małej retencji w kształtowaniu i ochronie zasobów wodnych. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, Inżynieria Środowiska 13, 295-305.
• Pawłat H., Dąbkowski Sz. L., Mioduszewski W. (1994). Ocena oddziaływania zbiornika wodnego „Nielisz” na środowisko przyrodnicze. Maszynopis. Biuro KonsultacyjneInżynierii Środowiska, Warszawa, 45 ss.
• Petersen R.C., Petersen L.B., Lacoursiere A. (1992). Building bloc model for stream restoration. W: River conservation and management. New York, 32 ss.
• Rajda W., Kowalik T., Marzec J., Ostrowski K. (1992). Wpływ ukształtowania mikrozlewni rolniczej na ilość i skład chemiczny odpływu. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 273, 133-144.
• Ryszkowski L., Bałazy S., Kędziora A. (2003). Kształtowanie i ochrona zasobów wodnych na obszarach wiejskich. Wyd. PRODRUK, Poznań, 70 ss.
• Solarski H., Solarski K. (1994). Erozja składników biogennych na użytkach rolnych i leśnych Pojezierza Olsztyńskiego. Rocz. AR w Poznaniu, 266, 153-161.
• Świeca A. (1994). Natężenie erozji wodnej na Roztoczu w świetle hydrometrycznych badań Poru i górnego Wieprza. Wyd. AR w Poznaniu, 86 ss.
• Twardowski J. (2008). Instrukcja eksploatacji Zbiornika Wodnego Nielisz na rzece Wieprz. Maszynopis IMGW Warszawa, 22 ss.
• Tyszewski S., Pusłowska-Tyszewska D., Zega M. (2008). Operat wodnoprawny Zbiornika Wodnego Nielisz na rzece Wieprz. Maszynopis, Pracownia Gospodarki Wodnej „PRO-WODA” Warszawa, 31 ss.