Naturalne substancje pochodzenia roślinnego negatywnie oddziałujące na zdrowie krów oraz jakość mleka

• Autorzy: Brodziak A. , Krol J. , Nowaczek A.

Warianty tytułu

EN

Natural substances of plant origin adeversely affecting health of cows and milk quality

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było omówienie zagrożeń dla zdrowia zwierząt wywołanych przez naturalne substancje szkodliwe, tj. fitotoksyny i mikotoksyny pochodzące z pasz, z uwzględnieniem ich negatywnego wpływu na jakość mleka, a w konsekwencji na zdrowie człowieka. Jako najbardziej szkodliwe związki pochodzące z pasz najczęściej wymieniane są: alkaloidy, glikozydy, saponiny, olejki eteryczne i kwasy organiczne, a także toksyny produkowane przez grzyby pleśniowe. Mniejszą szkodliwością charakteryzują się natomiast: glukozynolany, kumaryny i pochodne furanokumaryny, lektyny, a także fitoestrogeny. Zarówno związki szkodliwe występujące naturalnie w zielonce i w innych paszach objętościowych, jak również mikotoksyny stanowią potencjalne zagrożenie dla zdrowia i życia zwierząt, oddziałując na ich produkcyjność, jak też na jakość surowców, w tym mleka. Największe zagrożenie dla zdrowia zwierząt i ludzi stanowi aflatoksyna B₁ z uwagi na jej udowodnione działanie kancerogenne i mutagenne. Jak wskazują raporty z systemu RASFF, rzadko dochodzi jednak do wystąpienia tego typu zagrożeń. Wynika to z selektywnego pobierania paszy przez zwierzęta, zwłaszcza wypasane, jak również z działań podejmowanych przez hodowców w ramach Dobrych Praktyk Rolniczych.

EN

The objective of the research study was to discuss risks to animal health caused by natural harmful substances, i.e. phytotoxins and mycotoxins derived from feed in view of their adverse impact on milk quality and, consequently, on human health. As the most harmful compounds derived from feed are commonly indicated alkaloids, glycosides, saponins, essential oils, and organic acids as well as toxins produced by mould. Less harmful are glucosinolates, coumarin and derivatives of furanocoumarin, lectins, and, also, phytoestrogens. Both the harmful compounds naturally occurring in fresh forage and in other bulky feeds and the mycotoxins are a potential threat to health and life of animals since they affect productivity of animals as well as the quality of raw materials including milk. The biggest threat to animal and human health is aflatoxin B₁ because of its proven carcinogenic and mutagenic effects. However, as it is indicated by RASFF reports, such risks rarely occur. It results from two facts: animals selectively take and consume feed, particularly the grazing animals; farmers take actions under the Good Agricultural Practices.

Słowa kluczowe

PL

toksyny roslinne; mikotoksyny; pasze przemyslowe; mleko; system wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach zywnosciowych i srodkach zywienia zwierzat; alkaloidy; glikozydy; saponiny; olejki eteryczne; kwasy organiczne; toksyny; grzyby plesniowe; glukozynolany; kumaryna; furanokumaryny; lektyny; fitoestrogeny; zagrozenia zdrowia; krowy

EN

plant; toxin; mycotoxin; feed; milk; RASFF system; alkaloid; glycoside; saponin; essential oil; organic acid; mould; glucosinolate; coumarin; furanocoumarin; lectin; phytoestrogen; health risk; cow

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywność Nauka Technologia Jakość
• Rocznik: 2017
• Tom: 24
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.33-47,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Brodziak A.

• Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła, Wydział Biologii i Hodowli Zwierząt, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Akademicka 13, 20-950 Lublin

autor

Krol J.

• Katedra Towaroznawstwa i Przetwórstwa Surowców Zwierzęcych, Wydział Biologii i Hodowli Zwierząt, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Akademicka 13, 20-950 Lublin

autor

Nowaczek A.

• Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła, Wydział Biologii i Hodowli Zwierząt, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Akademicka 13, 20-950 Lublin

Bibliografia

• [1] Asher R.: Zatrucie mikotoksynami krów mlecznych – opis przypadków. Mikol. Lek., 2008, 15 (3), 180-185.
• [2] Borys B.: Substancje antyżywieniowe w paszach roślinnych dla kóz. Wiad. Zoot., 2007, XLV (1-2), 55-65.
• [3] Bryden W.L.: Mycotoxins in the food chain: Human health implications. Asia Pac. J. Clin. Nutr., 2007,16, 95-101.
• [4] Cortinovis C., Pizzo F., Spicer L.J., Caloni F.: Fusarium mycotoxins: Effects on reproductive function in domestic animals – A review. Theriogenology, 2013, 80, 557-564.
• [5] Czerwiecki L.: Rośliny jako źródło naturalnych substancji szkodliwych dla zdrowia. Roczn. PZH, 2005, 3, 215-227.
• [6] Dzwolak W.: Natura nie zawsze zdrowa. Toksyny naturalne w żywności. Bezp. Hig. Żywn., 2008, 3 (56), 32-33.
• [7] Dzwolak W.: Pasze jako potencjalne źródło biologicznych zagrożeń bezpieczeństwa żywności w produkcji mleka. Przegl. Mlecz., 2014, 6, 29-35.
• [8] Edgar J.A., Colegate S.M., Boppré M., Molyneux R.J.: Pyrrolizidine alkaloids in food: A spectrum of potential health consequences. Food Addit. Contam., 2011, 28, 308-324.
• [9] EFSA: Scientific opinion on pyrrolizidine alkaloids in food and feed. EFSA J., 2011, 9, 1-134.
• [10] International Agency for Research on Cancer and World Health Organization: IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risk to Humans. Vol. 82. Some Traditional Herbal Medicines, Some Mycotoxins, Naphthalene and Styrene. IARC Press, Lyon 2002, pp. 171-176.
• [11] Kamkar A.: The study of aflatoxin M1 in UHT milk samples by ELISA. J. Vet. Res., 2008, 63 (2), 7-12.
• [12] Kowalczyk E., Patyra E., Kwiatek K.: Alkaloidy pirolizydynowe zagrożeniem dla zdrowia ludzi i zwierząt. Med. Weter., 2015, 71 (10), 602-607.
• [13] Krzyżewski J.: Składniki antyodżywcze w dietach krów mlecznych. Bydło, 2008, 4, 8-13.
• [14] Oliveira C.A.F., Ferraz J.C.O.: Occurrence of aflatoxin M1 in pasteurised, UHT milk and milk powder from goat origin. Food Control, 2008, 18 (4), 375-378.
• [15] Patyra E., Kwiatek K.: Glukozynolany – składniki antyżywieniowe pasz. Życie Weter., 2015, 90 (10), 674-677.
• [16] Piastowska A.: Rośliny szkodliwe dla zwierząt gospodarskich. Magazyn Weter., 2005, 14 (99), 45-50.
• [17] Pławińska-Czarnak J., Zarzyńska J.: Mikotoksyny w żywności pochodzenia zwierzęcego. Mikol. Lek., 2010, 17 (2), 128-133.
• [18] Radkowska I.: Wykorzystanie ziół i fitogenicznych dodatków paszowych w żywieniu zwierząt gospodarskich. Wiad. Zoot., 2013, LI (4), 117-124.
• [19] RASFF: Food and Feed Safety Alerts, 2016. [on line]. Dostęp w Internecie [10.12.2016]: http://ec.europa.eu/food/safety/rasff
• [20] Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 lutego 2012 r. w sprawie zawartości substancji niepożądanych w paszach. Dz. U. 2012 r., poz. 206 z późn. zm.
• [21] Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 25 sierpnia 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zawartości substancji niepożądanych w paszach. Dz. U. 2014 r., z 11.09.2014 r., poz. 1213.
• [22] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 767/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie wprowadzania na rynek i stosowania pasz. Dz. U. UE L 229/2, z 01.09.2009 r.
• [23] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych. Dz. U. UEL 364/6, z 20.12.2006 r.
• [24] Smoczyński S.S.: Naturalne związki szkodliwe przechodzące z paszy do mleka i produktów mlecznych. Przeg. Mlecz., 2015, 5, 34-40.
• [25] Suterska A.M., Zielińska K.J., Grzybowski R.A., Stecka K.M., Miecznikowski A.H., Kupryś M.P.: Wpływ wybranych szczepów z rodzaju Lactobacillus na ograniczenie skażenia pleśniami i ochratoksyną A kiszonek z runi łąkowej. J. Res. Appl. Agr. Eng., 2009, 53 (4), 125-130.
• [26] Szkoda J.: Rośliny toksyczne dla zwierząt. Życie Weter., 2008, 83 (6), 468-470.
• [27] Tchana A.N., Moundipa P.F., Tchouanguep F.M.: Aflatoxin contamination in food and body fluids in relation to malnutrition and cancer status in Cameroon. Int. J. Environ. Res. Public Health, 2010, 124 (1), 178-188.
• [28] Ustawa o paszach z dnia 22 lipca 2006 roku. Dz. U. Nr 144, poz. 1045 z późn. zm. (Dz. U. z 2014 r. poz. 398, Dz. U. z 2015 r. poz. 1893).
• [29] Wolski T., Zwolan W., Gliński Z.: Rośliny szkodliwe dla ludzi i zwierząt. Annales UMCS. Sectio DD: Medicina Veterinaria, 2004, 59, 67-74.
• [30] Wróbel B.: Zagrożenia zwierząt i ludzi toksynami grzybów pleśniowych zawartych w paszach i żywności. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 2014, 14 (3), 159-176.
• [31] Zachariasova M., Dzumana Z., Veprikova Z., Hajkovaa K., Jiru M., Vaclavikova M., Zachariasova A., Pospichalova M., Florian M., Hajslova J.: Occurrence of multiple mycotoxins in European feeding stuffs, assessment of dietary intake by farm animals. Anim. Feed Sci. Technol., 2014, 193, 124-140.
• [32] Zielińska K.J., Fabiszewska A.U., Wróbel B.: Występowanie aflatoksyn w paszach i metody ich dekontaminacji. J. Res. Appl. Agr. Eng., 2014, 58 (4), 254-260.

Identyfikatory

DOI

10.15193/zntj/2017/110/171