Przykłady długiego transportu stokowego z centralnej Polski w świetle obserwacji terenowych i analiz zdjęć lotniczych

• Autorzy: Twardy J.

Warianty tytułu

EN

Cases of long distance slope transport in central Poland in the light of field studies and aerial photos analyses

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Long distance slope transport has been relatively rarely observed in the Polish lowlands. This study concerns the observation of this process which occurred in: • the large denudational valley at Bartochów which cuts the consistent complex of morainic hillocks named the Warta Hillocks, • the large gully at Jasień locality which cuts the right side of the Mroga river valley in the area of the Łódź Heights, • the denudational valley and the long road holweg which cut the high terrace of the Mroga river at the Rogów site. The long transport at Bartochów at the distance of nearly 2000 m followed the short thought heavy downpour in May 2004. On the slopes of the denudational valley numerous erosional furrows developed while its bottom became coated with slope covers. At the end of this rainfall, the covers became cut by episodic erosional channels while at the valley outlet the extensive accumulation fan was formed. The traces of slope processes forming the gully at Jasień have been detected from air photos from 1958. In the spring 2004, after the abundant melt, the soil erosion and the long distance slope transport of about 500 m occurred in this gully. The floor of the lower section of the gully was covered by slope deposits and transformed by erosional holes and channels. The aerial photos took in 1957 show that both the denudational valley and the road holweg at Rogów were modelled by episodic erosional channels at the distance of about 400 m. The total length of these channels was 600 m. The processes of soil erosion and long distance slope transport occur there every year and continue up to now. The long distance slope transport is entirely connected with concave landforms (e.g. denudational valleys, gullies, road holwegs) and areas built of deposits susceptible to erosion (e.g. sandy alluvia, slope silts and sands, occasionally fluvioglacial sediments). It is generated by heavy downpours when crops are poorly developed and also by rapid melt over frozen ground. Long distance slope transport is entirely present in agricultural areas and its occurrence is facilitated by errors in agricultural management.

Słowa kluczowe

PL

procesy stokowe; erozja gleb; Polska Centralna; transport; zdjecia lotnicze

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace i Studia Geograficzne
• Rocznik: 2012
• Tom: 49
• Opis fizyczny: s.185-209,rys.,fot.,map.,bibliogr.

Twórcy

autor

Twardy J.

• Katedra Badań Czwartorzędu, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki, Łódź

Bibliografia

• Baranowski J., Mańkowska A., 1970, Mapa geologiczna Polski w skali 1:200 000, arkusz Kalisz, WG, Warszawa.
• Baranowski J., Mańkowska A., 1979, Objaśnienia do mapy geologicznej Polski w skali 1:200 000, arkusz Kalisz, WG, Warszawa, 1-47.
• Chołupiak K. Ł., 1978, Podstawy przeciwerozyjnej organizacji terenu, [w:] S. Ziemnicki (red.), Erozja wodna, PWRiL, Warszawa, 60-88.
• Czyżowska E., 1997, Przebieg erozji i rekonstrukcja spływu, [w:] L. Starkel (red.), Rola gwałtownych ulew w ewolucji rzeźby Wyżyny Miechowskiej (na przykładzie ulewy w dniu 15 września 1995 roku), Dok. Geogr. 8, IGiPZ PAN, Wrocław, 54-62.
• Forysiak J., 2005, Rozwój doliny Warty miedzy Burzeninem i Dobrowem po zlodowaceniu warty, Acta Geogr. Lodz. 90, ŁTN, Łódź, 1-116.
• Hodara J., 1984, Agrofizyczny efekt ugniatania gleb, Pr. dokt. AR w Lublinie, Inst. Glebozn., Chemii Roln. i Mikrobiol., Lublin.
• Jaksa A., 2006, Środowiska sedymentacyjne kemów regionu łódzkiego, Acta Geogr. Lodz. 92, ŁTN, Łódź, 1-95.
• Józefaciuk A., Józefaciuk Cz., 1995, Erozja agroekosystemów, Państw. Insp. Ochr. Środ., Bibl. Monit. Środ., Warszawa, 1-168.
• Klatkowa H., 1972, Paleogeografia Wyżyny Łódzkiej i obszarów sąsiednich podczas zlodowacenia warciańskiego, Acta Geogr. Lodz. 28, ŁTN, Łódź, 1-220.
• Klatkowa H., Załoba M., 1991, Kształtowanie budowy geologicznej i rzeźby południowego obrzeżenia Basenu Uniejowskiego, [w:] W. Stankowski (red.), Przemiany środowiska geograficznego obszaru Konin-Turek, IBCz UAM, Poznań, 33-44.
• Klatkowa H., Załoba M., 1992a, Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Warta (624), PIG, Warszawa.
• Klatkowa H., Załoba M., 1992b, Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, arkusz Warta (624), PIG, Warszawa, 1-40.
• Klimaszewski M., 1978, Geomorfologia, PWN, 1-1064.
• Kondracki J., 2001, Geografia regionalna Polski, PWN SA, Warszawa, 1-441.
• Koreleski K., 1971, Próba geomorfologicznej klasyfikacji procesów erozji gleb, Czas. Geogr. 42, z. 1, s. 49-55.
• Krygowski B., 1972, Nizina Wielkopolska, [w:] R. Galon (red.), Geomorfologia Polski, t. 2, PWN, Warszawa.
• Krzemiński T., 1997, Cechy rozwoju i zaniku lądolodu warciańskiego w środkowej Polsce, Acta Univ. Lodz., Folia Geogr. Physica 1, s. 47-64.
• Leopold L., Wolman M., Miller J., 1964, Fluvial processes in geomrphology, W. H. Freeman and Co., S-F, London.
• Rdzany Z., 2009, Rekonstrukcja przebiegu zlodowacenia warty w regionie łódzkim, Wyd. UŁ, Łódź, 1-312.
• Rodzik J., 1984, Natężenie współczesnej denudacji w silnie urzeźbionym terenie lessowym w okolicy Kazimierza Dolnego, [w:] Przew. Ogólnopolsk. Zjazdu PTG, Lublin, 13-15. 09. 1984., 125-130.
• Rodzik J., Janicki G., Zgłobicki W., 1996, Reakcja agroekosystemu zlewni lessowej na epizodyczny spływ podczas gwałtownej ulewy, [w:] Ogólnopolskie Symp. Nauk. „Ochrona agroekosystemów zagrożonych erozją”. Prace nauk., cz. 1, Puławy, 11-13.09.96 r., 201-214.
• Rodzik J., Janicki G., Zagórski P., Zgłobicki W., 1998, Deszcze nawalne na Wyżynie Lubelskiej i ich wpływ na rzeźbę obszarów lessowych, [w:] L. Starkel (red.), Geomorfologiczny i sedymentologiczny zapis lokalnych ulew, Dok. Geogr. 11, IGiPZ PAN, Wrocław, 45-68.
• Starkel L. (red.), 1997, Rola gwałtownych ulew w ewolucji rzeźby Wyżyny Miechowskiej (na przykładzie ulewy w dniu 15 września 1995 roku), Dok. Geogr. 8, IGiPZ PAN, Wrocław, 1-108.
• Starkel L. (red.), 1998, Geomorfologiczny i sedymentologiczny zapis lokalnych ulew. Dok. Geogr. 11, IGiPZ PAN, Wrocław, 1-108.
• Teisseyre A. K., 1992, Epizodyczne koryta a rozwój suchych dolin w krajobrazie rolniczym, Acta Univ. Vratisl., Prace Geol.-Mineral. 31, 1-88.
• Teisseyre A. K., 1994, Spływ stokowy i współczesne osady deluwialne w lessowym rejonie Henrykowa na Dolnym Śląsku, Acta Univ. Wratisl., Prace Geol.-Mineral. 43, 1-188.
• Turkowska (Kuydowicz) K., 1975, Rzeczne procesy peryglacjalne na tle morfogenezy doliny Mrogi, Acta Geogr. Lodz. 36, ŁTN, Łódź, 1-122.
• Turkowska K., 1988, Rozwój dolin rzecznych na Wyżynie Łódzkiej w późnym czwartorzędzie, Acta Geogr. Lodz. 57, ŁTN, Łódź, 1-157.
• Turkowska K., 2006, Geomorfologia regionu łódzkiego, Wyd. UŁ, Łódź, 1-238.
• Twardy J., 1992, Szkic hydrogeologiczny w skali 1:100 000. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, arkusz Warta (629), PIG, Warszawa.
• Twardy J., 2000, Deluwia neoholoceńskie - przykłady z Wyżyny Łódzkiej, Acta Geogr. Lodz. 78, ŁTN, Łódź, 135-173.
• Twardy J., 2002a, Przebieg erozji gleb w Polsce Środkowej i jej związek z prehistorycznym osadnictwem i gospodarką, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 487, 371-380.
• Twardy J., 2002b, Wpływ denudacji agrotechnicznej na ewolucję stoków rolniczych w świetle wyników badań w okolicach Łodzi, VI Zjazd Geomorfologów Polskich: „Środowiska górskie-ewolucja rzeźby”, Jelenia Góra, 129-130.
• Twardy J., 2008, Transformacja rzeźby centralnej części Polski Środkowej w warunkach antropopresji, Wyd. UŁ, Łódź, 1-292.
• Twardy J., Klimek K., 2008, Współczesna ewolucja strefy staroglacjalnej Niżu Polskiego, [w:] L. Starkel, A. Kostrzewski, A. Kotarba, K. Krzemień (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski, Kraków, 229-270.
• Zakręcki K., 1999, Przeobrażenia przykrawędziowej partii wysokiej terasy środkowego odcinka doliny Mrogi w późnym vistulianie i holocenie, M-pis pracy mag., KBCz UŁ, 1-56.
• Załoba M., 1985, Przykład analizy deformacji osadów plejstoceńskich w Pagórkach Warciańskich, Acta Geogr. Lodz. 50, ŁTN, Łódź, 185-195.
• Załoba M., 1992, Przejawy dynamiki podłoża w geologicznym i morfologicznym kształtowaniu wybranego odcinka doliny środkowej Warty, Acta Geogr. Lodz. 63, ŁTN, Łódź, 107 -116.
• Załoba M., 1996a, Uwagi dotyczące wykształcenia i mechanizmów deformacji struktur glacitektonicznych w Pagórkach Warciańskich, Acta Geogr. Lodz. 72, ŁTN, Łódź, 153-210.
• Załoba M., 1996b, Ślady oscylacji lądolodu warciańskiego we wschodniej części międzyrzecza Warty i Prosny, Acta Geogr. Lodz. 71, ŁTN, Łódź, 275-288.
• Zieliński T., 1998, Litofacjalna identyfikacja osadów rzecznych, [w:] E. Mycielska-Dowgiałło (red.), Struktury sedymentacyjne i postsedymentacyjne w osadach czwartorzędowych i ich wartość interpretacyjna, WGiSR UW, Warszawa, 195-257.