Wpływ zróżnicowanego nawożenia azotem na rozwój, plonowanie i skład chemiczny nasion amarantusa uprawnego

• Autorzy: Kozak M. , Malarz W. , Kotecki A. , Serafin-Andrzejewska M.

Warianty tytułu

EN

The effect of different nitrogen fertilization on growth and yielding of Amaranthus

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W latach 2006-2007 na polach doświadczalnych Katedry Szczegółowej Uprawy Roślin Uniwer¬sytetu Przyrodniczego we Wrocławiu przeprowadzono dwuczynnikowe doświadczenie założone w układzie „split-plot", w którym badano: I - odmiany amarantusa uprawnego (Aztek, Rawa) i II - zróżnicowane nawożenie azotem w kg • ha-1 (60 - przed siewem; 60 - przed siewem + 30 w fazie formowania pędów; 60 - przed siewem + 30 w fazie formowania pędów + 30 w fazie for¬mowania kwiatostanów). Odmiana Aztek, w porównaniu z Rawą, charakteryzowała się wyższą wysokością roślin, dłu¬gością kwiatostanu, masą nasion z 1 rośliny, plonem nasion oraz wydajnością tłuszczu surowego i białka ogółem. Wzrastające nawożenie azotem przyczyniło się do zwiększenia wysokości roślin i osadzania kwiatostanu, długości kwiatostanu, masy nasion z 1 rośliny, a także plonu nasion oraz wydajności tłuszczu surowego i białka ogółem. Skład kwasów tłuszczowych w oleju uzyskanym z nasion amarantusa zależał w największym stopniu od cech odmianowych, a w dalszej kolejności uwarunkowany był przebiegiem pogody w latach badań i poziomem nawożenia azotem. W oleju najwięcej było nienasyconych kwasów tłuszczowych, wśród których dominował kwas linolenowy i oleinowy. Stosunek kwasu linolowego do linolenowego jest w oleju amarantusa niekorzystny.

EN

In the years 2006-2007 on the experimental fields belonging to the Department of Crop Produc¬tion, Wrocław University of Environmental and Life Sciences, a two-factorial split-plot experiment was carried out in order to study: I - cultivars of amaranth (Aztek, Rawa) and II - varied nitrogen fertilization in kg • ha-1 (60 - before sowing, 60 - before sowing + 30 in the phase of formation of shoots, 60 - before sowing + 30 in the phase of formation of shoots + 30 in the phase formation of inflorescences). Aztec cultivar, compared to Rawa, had higher plants and longer inflorescences, it also recorded higher seed weight of a plant, seed yield and yield crude fat and total protein. Increasing nitrogen fertilization contributed to the increase of plant height and position of in-florescence, inflorescence length, seed weight of a plant and seed yield. It also increased the yield of crude fat and total protein. The composition of fatty acids in the oil obtained from seeds of amaranth to the greatest extent depends on cultivars characteristics. Further on, it was affected by weather conditions in the years of the research and the level of nitrogen fertilization. The oil contained most of unsaturated fatty acids, among which linolenic acid and oleic acid were dominating. The ratio of linoleic acid to linolenic acid in the oil of amaranth is unfavourable.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Rolnictwo
• Rocznik: 2011
• Tom: 98
• Opis fizyczny: s.79-94,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kozak M.

• Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wrocław

autor

Malarz W.

• Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wrocław

autor

Kotecki A.

• Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wrocław

autor

Serafin-Andrzejewska M.

• Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wrocław

Bibliografia

• Ackman R.G., 1990. Canola fatty acids - An ideal mixture for health, nutrition and food use, [in:] Canola and rapeseed: production, chemistry, nutrition and processing technology. Ed. F.Shahidi, Van Nostrand Reinhold, New York: 81-98.
• Artyszak A., 1994. Amaranthus w uprawie polowej. Agrochemia, 2: 27.
• Apaza-Gutierrez V., Romero-Saravia A., Guillen-Portal F.R., Baltensperger D.D., 2002. Response of Grain Amaranth Production to Density and Fertilization in Tarija, Bolivia. Reprinted from: Trends in new crops and new uses. J. Janick and A. Whipkey (eds.). ASHS Press, Alexandria. VA: 107-109.
• Bobel B.K., Sokół J.L., 2002. Wartość pokarmowa nasion szarłatu (Amaranthus ssp.) i ich wykorzystanie w żywieniu ludzi i zwierząt. Post. Nauk Rol., 2: 69-80.
• Bobrzecka D., Bowszys T., Procyk Z., 1998. Wpływ technologii nawożenia azotem i borem na plon i jakość nasion szarłatu (Amaranthus cruentus L.). Rośliny Oleiste - Oilseed Crops, XIX: 141-149.
• Bobrzecka D., Wojciechowska B., Procyk Z., Wojtas A., 2000. Zawartość oraz jakość tłuszczu z nasion szarłatu (Amaranthus cruentus L.) w zależności od nawożenia miedzią. Rośliny Oleiste - Oilseed Crops, XXI: 301-308.
• Calderon E., Gonzales J.M., Bressani R., 1991. Caracteristicas agronomicas, fisicas, quimicas y nutricias de quince variedades de amaranto. Turrialba, 41 (4): 458-464.
• Chakhatrakan S., Toyohara M., Nishiyama K., Tanabe T., 1994. Effect of nitrogen and phosphatic fertilizer application on growth and yield of Amaranthus spp. Japanese J. of Tropic. Agric., 38 (2): 139-44.
• Grimm H., Tibell A., Norrlind B., Blecher Ch., Wilker S., Schwemmle K., 1994. Immunoregulation by parenteral lipids: impact of the n-3 to n-6 fatty acid ratio. Journal of Parenteral & Enteral Nutrition 18, (5): 417-421.
• Kaul H.P., Aufhammer W., Laible B., Nalborczyk E., Pirog S., Wasiak K., 1995. The suitability of amaranth genotypes for grain and fodder use in Central Europe. Bodenkunde, 47 (3): 173-180.
• Lehmann J., 1989. Proteins of grain amaranth. Legacy 2, 3-6 Amer. Amaranth Inst., Bricelyn, MN.
• Lehmann J., 1991. Lipids roteins of grain and feral amaranth. Legacy 4, 2-6 Amer. Amaranth Inst., Bricelyn, MN.
• Malewska M., 1995. Rośliny przyszłości - źródło cennych surowców pokarmowych. Wiad. Zie¬larskie, 37, 6: 10-11.
• Matuska J., 1996. Wartość odżywcza amarantusa i możliwości jego wykorzystania w żywieniu człowieka. Żywność. Żywienie. Prawo a Zdrowie, 1: 57-64.
• Misra P.N., Tewari S.K., Singh D., 1993: Studies on the critical stages of crop weed competition in grain amaranth (Amaranthus hypochondriacus). Intergrated weed managiment for sustai¬nable agriculture. Hisar., II: 33-35.
• Nalborczyk E., 1995. Nowe rośliny uprawne. Amaranthus: Biologia Amaranthusa oraz perspekty¬wy jego uprawy i wykorzystania w Polsce. Wyd. SGGW, Warszawa: 8-28.
• Nalborczyk E., Wróblewska E., Marcinkowska B., 1994. Amaranthus - nowa roślina uprawna. 3-25, [w:] Amaranthus - perspektywy uprawy i wykorzystania. Wyd. SGGW, Warszawa.
• Ratusz K., Wirkowska M., 2006. Charakterystyka nasion i lipidów amarantusa. Rośliny Oleiste - Oilseed Crops, XXVII: 243-250.
• Rekiel A., 1994. Szarłat (Amaranthus) - potencjalne źródło żywności i paszy. Trzoda Chlewna, 32 (10): 6-7.
• Saunders R.M., Becker R., 1984. Amaranth a potential food and feed resource. Adv. Cereal Sci. Tech., 6, 357.
• Schulte G., Kaul H-P., Kruse M., Aufhammer W., 2005. Yield and nitrogen utilization efficiency of the pseudocereals amaranth, quinoa, and buckwheat under differing nitrogen fertilization. Europ. J. Agronomy, 22: 95-100.
• Skwaryło-Bednarz B., 2010. Zawartość tłuszczu oraz tokoferoli w nasionach krajowych odmian szarłatu (Amarathus cruentus L.) w warunkach zróżnicowanego nawożenia makroelemen¬tami. Acta Agrophysica, 15, (2): 409-415.
• Szostak W.B., 2009. Walory zdrowotne oleju rzepakowego w profilaktyce chorób układu krążenia i innych chorób, [w:] Olej rzepakowy - nowy surowiec, nowa prawda. Wyd. PSPO War¬szawa, 57-88.

Uwagi

PL