Triassic Holothurian sclerites from Tatra Mountains

• Autorzy: Zawadzka K.

Warianty tytułu

PL

Skleryty Holothuroidea z triasu płaszczowiny choczańskiej Tatr zachodnich

RU

Sklerity Goloturijj iz triasa khochanskogo nadviga v zapadnykh Tatrakh

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Holothurian sclerites, extracted from Triassic deposits of the Choč nappe, the Western Tatra Mts., are assigned to nineteen species. The taxonomic position of 16 of the specimens described is uncertain. Three new species are proposed.

PL

Opracowane skleryty Holothuroidea pochodzą z kompleksu wapieni z rogowcami oraz wapieni płytowych zachodniej części płaszczowiny choczańskiej (Fig. 1), należących do facji wapieni z „Gr. Reifling” obejmującej anizyk górny i częściowo ladyn (Guzik, 1958, 1959; Kotański, 1961, 1965). Opisano 19 gatunków, należących do 10 rodzajów, w tym 3 nowe gatunki i 16 okazów, których przynależność gatunkowa i rodzajowa jest wątpliwa, a ponadto 2 formy o niepewnej pozycji systematycznej na szczeblu rodziny. Najliczniej reprezentowana jest rodzina Priscopedatidae, do której należą dwa z trzech nowych gatunków i Theelidae. Skleryty występują sporadycznie, co nie pozwala na szczegółowszą charakterystykę stratygraficzną zespołu skalnego, który je zawiera. Materiał cechuje niezmiernie mała ilość osobników przy stosunkowo znacznej liczbie gatunków. Opierając się na tabeli przedstawionej na Fig. 2, można stwierdzić, że większość opisanych sklerytów była dotychczas znana z górnego anizyku, co zdaje się potwierdzać ten właśnie wiek badanej serii skalnej. Wapienie z „Gr. Reiflingu” w Alpach oraz podobne wapienie płaszczowiny choczańskiej poza granicami Polski są określane jako głęboko-nerytyczne lub płytkobatialne (Andrusov, 1959), co pozwala wskazać na dość znaczne głębokości, na których nagromadziły się izolowane skleryty.

RU

Изученные склериты голотурий добыты из комплекса известняков с кремнями и плитняковых известняков западной части Хочанского надвига (фиг. 1), относящихся к фации известняков, которая охватывает верхнеанизийский и частично ладинский ярусы (Гузик, 1958, 1959; Котаньски, 1961, 1965). Описано 19 видов, принадлежащих к 10 родам, в том числе 16 склеритов, видовая и родовая принадлежность которых достоверно не определена, а также две формы, систематическую позицию которых трудно определить. Наиболее обильно представлены склериты семейства Priscopedatidae, к которым относятся два из трех новых видов. Склериты распространены изолированно, что не позволяет составить детальную стратиграфическую характеристику вмещающих их пород. Изученный материал характеризуется небольшим количеством особей при сравнительно богатом количестве видов. Согласно данным, приведенным в таблице 2, можно заключить, что большинство исследованных склеритов было известно до сих пор из верхнеанизийского подъяруса. Отсюда следует, что и изученные породы характеризуются верхнеанизийским возрастом. Известняки эквивалентной фации в Альпах, а также в Хочанском надвиге за пределами Польши считаются глубоконеритовыми и мелкобатиальными породами (Андрусов, 1959), что свидетельствует о значительной глубине, на которой накопились изолированные склериты.

Słowa kluczowe

EN

Tatra Mountains; Furkaska unit; Triassic; Holothuroidea; sclerite; limestone; fossil; paleontology; paleozoology

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1971
• Tom: 16
• Numer: 4
• Opis fizyczny: p.429-450,fig.,ref.

Twórcy

autor

Zawadzka K.

• Institute of Geology, Warsaw University, Zwirki i Wigury 93, Warsaw, Poland

Bibliografia

• ANDRUSOV, D. 1959. Geológia Československych Karpat, 2. Bratislava.
• CARINI, G. F. 1962. A new genus of holothurian sclerite from the Wewoka shale of Oklahoma. - Micropaleontology, 8, 3, 319-395, Missouri.
• CRONEIS, C. & Mc CORMACK, J. 1932. Fossil Holothuroidea. - J. Paleont., 6, 2, 111-148, Chicago.
• DEFLANDRE-RIGAUD, M. 1950. Les sclérites rotiformes des Holothurides fossiles. - Ann. Paléont., 36, 1-45, Paris.
• - 1959. Sur quelques sclérites d’Holothurides de l’Oligocène moyen d’Innien Holstein. - Rev. Micropaléont., 1, 4, 190-200, Paris.
• - 1962. Contribution à la connaissance des sclérites d’Holothurides fossiles. - Mém. Mus. Hist. Nat., C, 11, 1, 1-123, Paris.
• FLETCHER, B. N. 1962. Some holothurian spicules from the Ampthill Clay of Melton, near Hull (Yorkshire). - Geol. Mag., 99, 4, 322-326, Hertford.
• FRENTZEN, K. 1964. Funde von Holothurien-Kalkkörperchen im Jura des Oberheingebietes. - Beitr. Naturk. Forsch. Sudwestdeutschl., 23, 1, 31-51, Karlsruhe.
• FRIZZELL, D. L. & EXLINE, H. 1955. Monograph of fossil holothurian sclerites. - Bull. Univ. Missouri School Mines Met., 89, 1-204, Rolla, Missouri.
• - 1966. Holothuroidea - fossil record. In: R. C. Moore (Ed.), Treatise on Invertebrate Paleontology, part II, Echinodermata, 3/2, 646-672, Lawrence, Kansas.
• GARBOWSKA, J. & WIERZBOWSKI, A. 1967. Some holothurian sclerites from the Polish Jurassic (Skleryty Holothuroidea z utworów jurajskich Wyżyny Wieluńskiej i okolic Łukowa). - Acta Palaeont. Pol., 12, 4, 523-544, Warszawa.
• GÓRKA, H., & ŁUSZCZEWSKA, L. 1969. Holothurian sclerites from the Polish Jurassic and Tertiary. - Ann. Soc. Géol. Pol., 39, 1/3, 361-402, Kraków.
• GUTSCHICK, R. C. 1954. Holothurian sclerites from Middle Ordovician of northern Illinois. - J. Paleont., 28, 6, 827-829, Menasha.
• - 1959. Lower Mississippian holothurian sclerites from the Rockford limestone of northern Indiana. - Ibidem, 33, 1, 130-137.
• GUTSCHICK, R. C., CANIS, W. F. & BRILL, K. G. 1967. Kinderhook (Mississippian) holothurian sclerites from Montana and Missouri. - Ibidem, 41, 6, 1461-1480.
• GUZIK, K. 1959. Przewodnie rysy stratygrafii triasu serii reglowej górnej (choczańskiej) w Tatrach Zachodnich. - Biul. Inst. Geol., 149, 183-188, Warszawa.
• GUZIK, K. & GUZIK, ST. 1958. Mapa geologiczna Tatr Polskich 1 : 10 000 A 1 Furkaska. Wydawnictwo Geologiczne.
• HAMPTON, J. S. 1958. Subgenera of the holothurian genus Achistrum. - Micropaleontology, 4, 1, 75-77, New York.
• HODSON, F., HARRIS, E. & LAWSON, L. 1956. Holothurian spicules from the Oxford Clay of Redcliff, near Weymouth (Dorset). - Geol. Mag., 93, 4, 336- 344, Hertford.
• KAPTARENKO-CHERNOUSOVA, O. K. 1954. Ob ostatkach goloturij v Jurskich otloženijach dneprovsko-doneckoj vpadiny. - Izv. Akad. Nauk. SSSR, Ser. Geol., 3, 83-91, Moskva.
• KOTAŃSKI, Z. 1961. Tektogeneza i rekonstrukcja paleogeografii pasma wierchowego w Tatrach. - Acta Geol. Pol., 11, 2/3, 187-476, Warszawa.
• - 1965. Analogie litologiczne triasu tatrzańskiego z triasem wschodnio-alpejskim. - Roczn. P.T. Geol., 35, 2, 143-162, Kraków.
• KOZUR, H. 1969. Holothuriensklerite aus der germanischen Trias. - Monatsber. Deutsch. Akad. Wiss. Berlin, 11, 2, 146-154, Berlin.
• KRISTAN-TOLLMAN, E. 1962. Stratigraphisch wertvolle Foraminiferen aus Obertrias und Liaskalken der voralpinen Fazies bei Wien. - Erdol Ztschr., 4, 228-233, Wien.
• - 1963. Holothurien-Sklerite aus der Trias der Ostalpen. - Sitzber. Österr. Akad. Wiss., Math. Naturw. Kl., 1, 172, 351-380, Wien.
• - 1964a. Beiträge zur Mikrofauna des Rhät. I: Weitere neue Holothuriensklerite aus dem alpinen Rhät. - Mitt. Ges. Geol. Bergbaustud., 14, 129-134, Wien- Hamburg.
• - 1964b. Zur Charakteristik triadischen Mikrofaunen. - Paläont. Ztschr., 38, 1/2, 66-73, Stuttgart.
• - 1965. Revision der Arbeit von K. Frentzen: ,Funde im Jura des Oberrheingebietes”. - Beitr. Naturk. Forsch. Südwestdeutschl., 24, 17-20, Karlsruhe.
• LANGENHEIM, R. L. & EPIS, R. C. 1957. Holothurian sclerites from the Mississippian Escabrona Limestone, Arizona. - Micropaleontology, 3, 2, 165-170, Berkeley, Colorado.
• MARTIN, W. R. 1952. Holothuroidea from the Iowa Devonian. - J. Paleont., 26, 5, 728-729, Menasha.
• MOSTLER, H. 1967. Conodonten und Holothuriensklerite aus der norischen Hallstätter-Kalken von Hernstein (Niederösterreich). - Verh. Geol. B-A., 1/2, 177-188, Wien.
• - 1968a. Holothurien-Sklerite aus oberanisischen Hallstätterkalken. - Veröff. Univ. Innsbruck, Alpenkundl. Studien, 2, 1-44, Innsbruck.
• - 1968b. Holothurien-Sklerite und Conodonten aus dem Schreyeralmkalk (Anisium) der Nördlichen Kalkalpen (Oberösterreich). - Verh. Geol. B-A., 1/2, 54-65, Wien.
• - 1968c. Neue Holothurien-Sklerite aus norischen Hallstätter Kalken (Nördliche Kalkalpen). - Ber. nat. med. Ver. Innsbruck, 56, 427-441, Innsbruck.
• - 1969. Entwicklungreihen triassicher Holothurien-Sklerite. - Veröff. Univ. Innsbruck, Alpenkundl. Studien, 18, 1-53, Innsbruck.
• RESO, A. & WEGNER, K. 1964. Echinoderm (Holothurien?) sclerites from the Bromide Formation (Black Riverian) of southern Oklahoma. - J. Paleont., 38, 1, 89-94, Menasha.
• RIOULT, M. 1959. Les vestiges microscopiques d’Échinoderms dans les sédiments jurassiques de Normandie. - Bull. Soc. Linn. Normandie, sér. 9, 10, 32-36, Caen.
• RIOULT, M. 1960. Des sclérites d’Holothuries fossiles du Lias. - Colloque sur le Lias. 85° Congr. Soc. Sav. Chambéry, 121-153.
• - 1965. Sclérites d’Holothuries tertiaires du Bassin de Paris et miocène du Bassin d’Aquitaine). - Rev. Micropaléont., 8, 3, 165-174, Paris.
• SCHLUMBERGER, M. 1890. Seconde note sur les Holothuridés du Calcaire grossier. - Bull. Soc. Géol. France, ser. 3, 18, 191-206, Paris.
• SPECKMAN, P. 1968. Holothurien-Sklerite aus der Mittel-Trias der Ostalpen. - Mitt. Bayer Staatssamml. Paläont. hist. Geol., 8, 197-218, München.
• SUMMERSON, M. H. & CAMPBELL, L. J. 1958. Holothurian sclerites from the Kendrick shale of eastern Kentucky. - J. Paleont., 32, 5, 961-969, Menasha.
• ZANKL, H. 1965. Zur mikrofaunistischen Charakteristik des Dachsteinkalkes (Nor/Rhät) mit Hilfe einer Lösungtechnik. - Ztschr. deutsch. Geol. Ges., 16, 2, 549-567, Hannover.
• - 1966. Holothurien-Sklerite aus dem Dachsteinkalk (Ober-Trias) der nördlichen Kalkalpen. - Paläont. Ztschr., 40, 1/2, 70-88, Stuttgart.